Działalność niezarejestrowana, znana również jako działalność nieewidencjonowana, daje prawo do licznych przywilejów podatkowych. Podatnik decydujący się na tę formę aktywności gospodarczej może liczyć na wiele uproszczeń w zakresie prawa podatkowego. Katalog tych preferencji głównie opiera się na przepisach podatku dochodowego. Warto przy tym zastanowić się, czy niezarejestrowana działalność podlega VAT?
Cechy działalności niezarejestrowanej
Chcąc poznać zasady funkcjonowania działalności niezarejestrowanej, należy sięgnąć do treści ustawy Prawo przedsiębiorców.
W art. 5 możemy przeczytać, że nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Osoba wykonująca działalność niezarejestrowaną może złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.
Jeżeli przychód należny z działalności niezarejestrowanej przekroczył w danym miesiącu wysokość limitu, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie limitu. Przez przychód należny, o którym mowa, rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Warto wskazać, że działalność niezarejestrowana wiąże się z wieloma uproszczeniami i ułatwieniami. Możemy bowiem wskazać, że osoba fizyczna prowadząca tego rodzaju działalność:
-
nie musi zgłaszać działalności w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędzie skarbowym i GUS-ie;
-
nie musi płacić z tego tytułu składek na ubezpieczenia w ZUS-ie i składać deklaracji ZUS;
-
nie musi płacić comiesięcznych (albo kwartalnych) zaliczek na podatek;
-
nie musi prowadzić skomplikowanej księgowości.
Przechodząc natomiast na grunt prawa podatkowego, możemy wskazać, że zgodnie z art. 20 ust. 1ba ustawy PIT przychód z działalność nierejestrowanej zaliczany jest do tzw. innych źródeł. To oznacza, że osiągnięty przychód podlega opodatkowaniu według skali podatkowej określonej w art. 27 ustawy PIT. W tym przypadku obowiązuje stawka 17%, a jeżeli podstawa opodatkowania przekroczy 85 528 zł, to stawka podatku wzrasta do 32%. Z uwagi na fakt, że podatek rozliczany jest dopiero w zeznaniu rocznym (PIT-36), podatnik prowadzący działalność niezarejestrowaną nie ma obowiązku opłacania zaliczek na poczet podatku.
Niezarejestrowana działalność a ustawa VAT
Odnosząc się do definicji podatnika podatku od towarów i usług, należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Natomiast w myśl art. 15 ust. 2 ustawy VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Możemy zatem zauważyć, że z punktu widzenia ustawy o VAT osoba prowadząca działalność nierejestrową będzie podatnikiem VAT, jeśli prowadzi działalność gospodarczą zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.
Zwróćmy zatem uwagę, że prowadzenie działalności niezarejestrowanej spełnia kryteria działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy VAT, ponieważ jest to działalność o charakterze ciągłym prowadzona na celów zarobkowych. Trzeba także wskazać, że ustawa VAT nie wprowadza żadnych limitów działalności gospodarczej. W konsekwencji już samo spełnienie przesłanek materialnych sprawia, że możemy mówić o aktywności gospodarczej, która podlega pod ustawę VAT.
Czy niezarejestrowana działalność podlega VAT?
Zastosowanie do działalności niezarejestrowanej przepisów ustawy VAT oznacza, że wszelkie regulacje tego aktu mogą się do niej odnosić.
Działalność niezarejestrowana może więc przykładowo korzystać ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 113 ust. 1 ustawy VAT. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1 (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT).
Pamiętajmy jednak, że zgodnie z art. 113 ust. 13 ustawy o VAT zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników:
-
dokonujących dostaw:
-
towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,
-
towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
- energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
- wyrobów tytoniowych,
- samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
-
budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
-
terenów budowlanych,
-
nowych środków transportu,
-
następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
- preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
- komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
- urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27),
- maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
-
hurtowych i detalicznych części do:
- pojazdów samochodowych (PKWiU 45.3),
- motocykli (PKWiU 45.4);
2. świadczących usługi:
-
prawnicze,
-
w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
-
jubilerskie,
-
ściągania długów, w tym factoringu;
3. nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.
W świetle powyższego możemy zatem wskazać, że podatnik prowadzący działalność niezarejestrowaną, który nie wykonuje jednej z ww. czynności, może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT. Biorąc pod uwagę fakt, że miesięczny limit działalności niezarejestrowanej wynosi 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, nie jest możliwe, aby taki podatnik przekroczył kwotę 200 000 zł stanowiącą roczny pułap zwolnienia od podatku VAT.
To natomiast oznacza, że w przeważającej większości przypadków osoba fizyczna prowadząca działalność niezarejestrowaną, choć podlega pod podatek VAT, to jednak będzie mogła skorzystać ze zwolnienia podmiotowego od VAT.
