W ostatnim czasie podejmowane były inicjatywy mające na celu uproszczenie procedur urzędowych, likwidacji barier administracyjnych i prawnych. Było to wynikiem działalności Komisji Nadzwyczajnej do spraw deregulacji powołanej przez Sejm w celu ograniczenia biurokracji, rozpatrywania ustaw deregulacyjnych oraz przeglądu i analizy wielu przepisów regulujących kwestie społeczne, ekonomiczne i gospodarcze. W lipcu 2023 roku wskazana komisja skierowała do Sejmu projekt ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych. W projekcie tym przewidziano możliwość zmian przepisów dotyczących małego ZUS Plus, działalność nieewidencjonowana oraz wyższy limit przychodów dla ryczałtowców.
Działalność nieewidencjonowana – obecnie
Aktualnie jako działalność nieewidencjonowana kwalifikowana jest działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w Ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, oraz gdy osoba ta w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Przykład 1.
Jaką maksymalną kwotę przychodu może uzyskać pani Alicja, która wykonuje obrazy na zamówienie, aby prowadzić aktualnie w 2023 roku działalność nieewidencjonowaną?
Minimalne wynagrodzenie w 2023 roku wynosiło od stycznia 2023 roku 3490 zł brutto, a od lipca 2023 roku – 3600 zł brutto. Aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną, pani Alicja nie może mieć miesięcznie przychodu przekraczającego 2700 zł brutto. Rocznie może zarobić w ten sposób 32 400 zł.
Przykład 2.
Jaką maksymalną kwotę przychodu może uzyskać pani Alicja, która wykonuje obrazy na zamówienie, aby prowadzić aktualnie w 2023 roku działalność nieewidencjonowaną, gdyby proponowane zmiany weszły w życie?
Gdyby działalność nieewidencjonowana była prowadzona od początku roku, to przychód nie mógłby przekroczyć 31 740 zł. Jednak jeśli działalność nieewidencjonowaną pani Alicja rozpoczęłaby od kwietnia 2023 roku, aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną, nie może mieć rocznie przychodu przekraczającego 32 070 zł.
Działalność nieewidencjonowana - przekształcenie w działalność gospodarczą
Aktualnie, gdy przychód z działalności nieewidencjonowanej przekroczył w danym miesiącu wskazaną wysokość 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie tej wysokości.
Jeśli zmiany wejdą w życie w przypadku przekroczenia limitu przychodu przez osobę wykonująca działalność nieewidencjonowaną, będzie musiała ona złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości obowiązującego w danym momencie limitu wartości przychodu. Tutaj nie będzie żadnych zmian w porównaniu do obecnej sytuacji.
Podobnie nie zmieni się definicja przychodu na potrzeby określenia go w przypadku działalności nieewidencjonowanej. I tak, za przychód uznawane będą kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Działalność nieewidencjonowana - zmiany w uldze Mały ZUS Plus
Przywoływany projekt ustawy miałby też nieść zmiany w zakresie ulgi dla przedsiębiorców określanej jako Mały ZUS Plus. Aktualnie przedsiębiorca, którego przychód w roku poprzedzającym nie przekroczył 120 000 zł, może przez maksymalnie 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy prowadzenia firmy korzystać z preferencyjnych składek ZUS. Za miesiąc kalendarzowy przyjmuje się każdy miesiąc, w którym przedsiębiorca podlegał ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu co najmniej 1 dzień. Po upływie tych okresów ulga dotycząca możliwości opłacania niższych składek przez przedsiębiorcę przysługuje od nowa.
- prowadzący działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub innych przepisów szczególnych;
- uzyskujący przychód z tytułu działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nieprzekraczający 120 000 zł.
Z ulgi mały ZUS Plus nie mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy:
- rozliczali się w formie karty podatkowej i jednocześnie byli zwolnieni ze sprzedaży od podatku VAT;
- w poprzednim roku prowadzili działalność gospodarczą krócej niż 60 dni;
- podlegali ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności;
- spełniają warunki do opłacania „preferencyjnych składek”, czyli składek od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia;
- wykonują dla byłego bądź obecnego pracodawcy czynności wykonywane dla niego jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym.
Z ulgi Mały ZUS Plus mogą skorzystać także przedsiębiorcy, którzy wcześniej korzystali z ulgi na start oraz z preferencyjnych składek. Mały ZUS Plus nie przysługuje w pierwszym roku prowadzenia działalności.
Ponadto w związku z uchwaleniem Ustawy z dnia 26 maja 2023 roku o świadczeniu wspierającym, przedsiębiorcy, którzy aktualnie w 2023 roku korzystają z Małego ZUS-u Plus, są uprawnieni do dłuższego opłacania niższych składek przez kolejne 12 miesięcy. Zmiany te obowiązują od 1 sierpnia 2023 roku. Przedsiębiorcy, którzy zakończyli korzystanie z małego ZUS Plus w 2023 roku z uwagi na upływ 36 miesięcy uprawniających do obniżonych składek, ale spełniający warunki związane z wysokością przychodu, mogą ponownie zgłosić się do ZUS-u jako korzystający z ulgi w terminie do 31 grudnia 2023 roku i korzystać z niej przez kolejne 12 miesięcy.
Przykład 3.
Czy pani Lidia, która jest zwierzęcą fryzjerką, będzie mogła ponownie skorzystać w Małego ZUS-u Plus po wprowadzeniu projektowanych zmian, jeżeli jej roczny przychód w poprzednim roku wyniósł 110 000 zł, przeciętny miesięczny dochód – 5000 zł, a upłynął okres, kiedy mogła korzystać z ulgi Mały ZUS Plus?
Wskazać należy, że w przypadku uchwalenia proponowanych rozwiązań w zakresie Małego ZUS-u Plus, pani Lidia nadal będzie mogła korzystać z tej ulgi, a gdy proponowane regulacje nie wejdą w życie, będzie przez pewien okres korzystała z wyższych składek na ZUS, a po ich upływie ponownie nabędzie prawo do ulgi.
Wyższa kwota przychodów uprawniająca do wyboru jako formy opodatkowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
Poza tym zmiany wprowadzone ustawą o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych miałby dotknąć także wysokość przychodów podlegających opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Obecnie podatnicy opłacają w roku podatkowym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z działalności, jeżeli:
- w roku poprzedzającym rok podatkowy:
- uzyskali przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 2 000 000 euro, lub
- uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 2 000 000 euro;
- rozpoczną wykonywanie działalności w roku podatkowym i nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej – bez względu na wysokość przychodów.
Poza tym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą aktualnie stosować podatnicy, którzy w roku poprzedzającym rok podatkowy prowadzili działalność samodzielnie lub w formie spółki, z której przychody były opodatkowane wyłącznie w formie karty podatkowej, lub za część roku były opodatkowane w formie karty podatkowej i za część roku na ogólnych zasadach, a łączne przychody w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty 2 000 000 euro.
- w roku poprzedzającym rok podatkowy:
- uzyskali przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 3 000 000 euro, lub
- uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 3 000 000 euro;
- rozpoczną wykonywanie działalności w roku podatkowym i nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej – bez względu na wysokość przychodów.
I w tym przypadku dojdzie do zmiany wysokości przychodów uprawniających do korzystania z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w przypadku podatników, którzy w roku poprzedzającym rok podatkowy prowadzili działalność samodzielnie lub w formie spółki, z której przychody były opodatkowane wyłącznie w formie karty podatkowej, lub za część roku były opodatkowane w formie karty podatkowej i za część roku na ogólnych zasadach, a łączne przychody w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty 3 000 000 euro.
Działalność nieewidencjonowana - podsumowanie
Podsumowując, z perspektywy osób prowadzących działalność gospodarczą proponowane zmiany w zakresie podwyższenia limitu uprawniającego do korzystania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych czy bezterminowego korzystania z ulgi Mały ZUS Plus należy ocenić pozytywnie. Na ten moment trudno przewidzieć, czy rozwiązania te wejdą w życie w proponowanym kształcie, zwłaszcza w przypadku ulgi Mały ZUS Plus pojawiają się głosy, że wiązałoby się to ze znacznym obniżeniem wpływów składek. Jeśli chodzi o zmiany dotyczące osób, które prowadzą działalność nieewidencjonowaną, proponowane regulacje mogą okazać się mniej korzystne niż obowiązujące dotychczas. Proces legislacyjny w zasadzie dopiero się rozpoczął, a zatem może okazać się, że nie prędko zmiany zostaną uchwalone, jednak będziemy o tym informować naszych czytelników.
