0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Działalność nierejestrowana na gruncie VAT - jak ją rozliczać?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Wychodząc naprzeciw potrzebom drobnych przedsiębiorców ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie do polskiego prawa instytucji działalności nierejestrowanej. Jest to nowość obowiązująca od 30 kwietnia 2018 roku i została uregulowana w ustawie Prawo przedsiębiorców. Wielu podatników prowadzących działalność w niewielkim zakresie może skorzystać z tej preferencji, jednak kluczowym jest wskazanie jak powinna być rozliczana działalność nierejestrowana na gruncie VAT? Odpowiadamy!

Na czym polega działalność nierejestrowana?

Zanim jednak przejdziemy do kwestii związanych z podatkiem VAT, warto w paru słowach wyjaśnić, na czym polega prowadzenie działalności nierejestrowanej. Zgodnie z art. 5 ustawy o VAT, nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2024 roku:

  • w pierwszym półroczu wynosi 4 242 zł brutto, w związku z czym limit przychodu dla działalności nierejestrowanej wynosi 3 181,50 zł
  • a w drugim półroczu wyniesie 4 300 zł, więc limit przychodu działalności nierejestrowanej wyniesie 3 225 zł (75% minimalnego wynagrodzenia).

Osoby fizyczne, które spełniają powyższe kryteria i będą prowadziły działalność nierejestrowaną nie muszą:

  • zgłaszać działalności w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędzie skarbowym ani GUS;
  • występować o nadanie numerów identyfikacyjnych NIP i REGON;
  • opłacać z tego tytułu składek na ubezpieczenia w ZUS i składać deklaracji ZUS; 
  • płacić zaliczek na podatek dochodowy;
  • prowadzić skomplikowanej księgowości.

Działalność nierejestrowana na gruncie VAT

Ustawa o podatku od towarów i usług wprowadza własną definicję działalności gospodarczej. Jak bowiem wynika z treści art. 15 ust. 2 ustawy VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W rezultacie podmiot prowadzący działalność nierejestrowaną jest na gruncie podatku VAT uznawany za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą. Należy zatem mieć na uwadze, że zarówno w stosunku do osób fizycznych prowadzących klasyczną działalność gospodarczą, jak i do tych wykonujących działalność nieewidencjonowaną, znajdą zastosowanie te same przepisy ustawy VAT.

Powyższe oznacza, że co do zasady działalność nierejestrowana na gruncie VAT może korzystać ze zwolnień podatkowych, o którym mowa w ustawie VAT. Chodzi tu przede wszystkim o zwolnienie od podatku ze względu na rodzaj wykonywanych czynności (art. 43 ustawy) oraz o zwolnienie ze względu na wielkość obrotu (art. 113 ustawy). Szczególną uwagę warto zwrócić na ostatnie zwolnienia.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy VAT, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. W przypadku podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie działalności, zwolnienie przysługuje jeżeli przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy – w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym – kwoty 200 000 zł.

Podatnicy prowadzący zwolnioną działalność nierejestrowaną na gruncie VAT ze względu na wartość sprzedaży, mają obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży za dany dzień.

Trzeba również mieć na uwadze, że nie w każdym przypadku podmiot prowadzący działalność nierejestrowaną będzie mógł skorzystać z opisanego zwolnienia podmiotowego. Zwolnienie nie dotyczy bowiem dostawy towarów oraz świadczenia usług wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy. Przepis ten wymienia m.in. świadczenie usług prawniczych, jubilerskich, w zakresie doradztwa oraz sprzedaży metali szlachetnych.

Działalność nierejestrowana na gruncie VAT - kiedy rejestracja jest wymagana?

Kwestie związane z rejestracją podatnika w zakresie podatku VAT reguluje art. 96 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepis wskazuje, że podatnicy są zobowiązani przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne. Zgłoszenia tego dokonuje się na formularzu VAT-R.

Co jednak istotne, zgodnie z art. 96 ust. 3 ustawy VAT, podmioty u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, mogą dobrowolnie złożyć zgłoszenie rejestracyjne. W myśl art. 96 ust. 4 ustawy VAT, naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym, rejestruje podatnika jako podatnika VAT czynnego, a w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia – jako podatnika VAT zwolnionego.

W konsekwencji podatnicy prowadzący zwolnioną działalność nierejestrowaną na gruncie VAT, nie muszą rejestrować się dla celów podatku VAT. Mogą to jednak uczynić dobrowolnie, poprzez złożenie formularza VAT-R, na mocy którego naczelnik urzędu skarbowego zarejestruje ich jako podatników zwolnionych z VAT.

Jeżeli osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrowaną wykonuje czynności opisane w art. 113 ust. 13 ustawy VAT jako niedające prawa do skorzystania ze zwolnienia, to obligatoryjnie musi zarejestrować się ona jako podatnik VAT czynny. Naturalnie wybór zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 lub 9, ma charakter dobrowolny. Powoduje to, że podmioty prowadzące działalność nieewidencjonowaną mogą nie skorzystać z tego zwolnienia i podjąć decyzję o byciu czynnym podatnikiem VAT. W takim przypadku obowiązkowo przed wykonaniem pierwszej czynności należy zarejestrować się we właściwym urzędzie skarbowym przy pomocy formularza VAT-R.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów