W jaki sposób ustalić podstawę małego ZUS-u plus w przypadku, gdy przedsiębiorca przez cały rok 2022 korzystał z opodatkowania ryczałtem, a w zeznaniu rocznym (składanym w kwietniu 2023 roku) zmienia formę opodatkowania na zasady ogólne za cały rok 2022? Prawo do małego ZUS-u plus uzyskałam od 1 lutego, DRA cz. 2 muszę złożyć do 20 marca. Czy w takiej sytuacji – zdecydowaniu się na zmianę formy opodatkowania w późniejszym okresie – konieczne będzie sporządzenie korekt? Jak rozliczyć mały ZUS plus przy zmianie formy opodatkowania po zakończeniu roku?
Dominika, Karpacz
Przedsiębiorca powinien wykazać w deklaracji DRA cz. 2 formę opodatkowania, jaką wybrał w 2022 roku. Jeżeli wspomniany raport będzie składał przed wysłaniem rocznego zeznania podatkowego, w którym zmieni formę opodatkowania, to po wysłaniu PIT-a powinien dokonać stosownych korekt.
Ustalenie dochodu na cele małego ZUS-u plus
W roku 2022 doświadczyliśmy wielu zmian podatkowych. Nie pozostawały i w dalszym ciągu nie pozostają one bez wpływu na wysokość składek ZUS. Dotyczy to nie tylko składki na ubezpieczenie zdrowotne, ale i ulgi „mały ZUS plus”. Do jej ustalenia przyjmuje się bowiem dochód określony odpowiednio w zależności od wybranej formy opodatkowania. Korzystając z małego ZUS-u plus, przedsiębiorcy mogą znacznie obniżyć składki na ubezpieczenia społeczne oraz być zwolnieni z opłat na poczet Funduszu Pracy.
Wzór na ustalenie podstawy małego ZUS-u plus został wskazany w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych i wygląda następująco:
roczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej
uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym
____________________________________________ × 30
liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej
działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym
Wynik działania należy zaokrąglić do dwóch miejsc po przecinku, a otrzymaną liczbę pomnożyć razy 0,5. Ostateczny wynik podlega zaokrągleniu do pełnych groszy.
Kluczowy parametr, czyli dochód, będzie inny dla opodatkowania na zasadach ogólnych i inny w przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Dla skali podatkowej i podatku liniowego dochodem jest różnica między przychodami a kosztami powiększona o składki na ubezpieczenia społeczne, jeżeli zostały zaliczone do kosztów i zmniejszone lub zwiększone o kwotę różnicy remanentowej.
[alert-info]Wynik spisu z natury:
- zwiększa dochód, gdy wartość remanentu końcowego > wartości remanentu początkowego;
- obniża dochód, jeżeli wartość remanentu końcowego
W opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie występuje pojęcie dochodu. Zostało ono jednak wprowadzone na cele wyliczenia podstawy składek na ubezpieczenia społeczne osób korzystających z ulgi „mały ZUS plus”. Zgodnie z pojęciem podanym w ustawie w tym przypadku dochodem jest roczny przychód z działalności gospodarczej przemnożony przez współczynnik 0,5.
Mały zus plus przy zmianie formy opodatkowania
Przyjmując założenia czytelniczki podane w pytaniu dla osoby, która w 2023 roku sięgnie do ulgi „mały ZUS plus”, a która w roku 2022 korzystała z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, a następnie zmieniła formę opodatkowania za rok 2022 na zasady ogólne w trybie art. 15 Ustawy z dnia 9 czerwca 2022 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw na rzecz opodatkowania według skali podatkowej, w deklaracji ZUS DRA cz. II w bloku IV dotyczącym formy opodatkowania oraz przychodu i dochodu za rok ubiegły zobowiązana jest:
- wypełnić część B (dotyczącą przychodów opodatkowanych ryczałtem), składając tę deklarację w marcu 2023 roku;
- skorygować tę deklarację (oraz deklaracje za poszczególne miesiące) po złożeniu zeznania podatkowego, na podstawie którego nastąpi zmiana formy opodatkowania.
Należy zwrócić uwagę na różne terminy, jakie obowiązujące przepisy określają dla celów złożenia deklaracji ZUS DRA cz. II oraz dla zeznania podatkowego, w którym ubezpieczony może zadeklarować zmianę formy opodatkowania. Deklaracja ZUS DRA cz. II powinna być złożona w ZUS-ie w terminie składania dokumentów rozliczeniowych za styczeń 2023 roku, a zatem do 20 lutego; zeznanie podatkowe od 15 lutego do 2 maja 2023 roku.
Jak sporządzić korektę podstawy małego ZUS-u plus przy zmianie formy opodatkowania po zakończeniu roku?
Jeżeli podatnik nie złoży zeznania, w którym dokona wyboru opodatkowania według zasad ogólnych do 20 marca 2023 roku, czyli w terminie składania deklaracji do ZUS-u, brak jest podstaw do przyjęcia, że obowiązującą przedsiębiorcę formą opodatkowania jest opodatkowanie według zasad ogólnych. A zatem dopiero w momencie złożenia zeznania podatkowego uzasadnionym jest uznanie jako obowiązującej formy opodatkowania za rok 2022 opodatkowania według zasad ogólnych. Dlatego też dopiero złożenie tego zeznania będzie uprawniało do dokonania korekty deklaracji ZUS DRA cz. II, a w konsekwencji również do korekty deklaracji rozliczeniowych za poszczególne miesiące w zakresie ustalonej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Konieczne może być w tym przypadku dokonanie dopłaty za poprzednie miesiące.
Przykład
Pani Dominika dokonała zmiany formy opodatkowania za 2022 rok z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na skalę podatkową podczas składania zeznania rocznego. PIT-36 za 2022 rok wysłała 25 marca. Od lutego uzyskała prawo do korzystania z ulgi „mały ZUS plus”. Działalność była prowadzona przez cały rok kalendarzowy. Objęta jest wszystkimi obowiązkowymi ubezpieczeniami wraz z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.
Przychód za 2022 roku wyniósł 110 000,00 zł, a koszty wyniosły 50 000,00 zł. Działalność jest usługowa, więc nie wystąpiły różnice remanentowe, a składki społeczne nie były księgowane jako koszt podatkowy. Ile wyniesie mały ZUS plus przy zmianie formy opodatkowania po zakończeniu roku?
Za luty pani Dominika powinna wyliczyć podstawę małego ZUS-u plus dla opodatkowania ryczałtem. Wyliczenie podstawy będzie wyglądało następująco:
- 110 000,00 zł x 0,5 = 55 000,00 zł
- 55 000,00 zł / 365 dni × 30 = 4 520,55 zł
- 4 520,55 zł × 0,5 = 2 260,28 zł
Poszczególne kwoty należy wykazać w DRA cz. II:
w bloku III:
- pole 1: 110 000,00 zł
- pole 2: 55 000,00 zł
- pole 3: 2 260,28 zł
w bloku IV:
- pole 3: 110 000,00 zł
- pole 4: 55 000,00 zł
Składki społeczne naliczone od podstawy 2 260,28 zł (wysokość składek obowiązkowych wraz z dobrowolnym chorobowym to 31,64%) wynoszą 715,15 zł.
Po złożeniu zeznania rocznego konieczne jest dokonanie korekt za luty, gdzie podstawę należy ustalić ponownie dla skali podatkowej. Wyliczenie wygląda następująco:
- 110 000,00 zł – 50 000,00 = 60 000,00 zł
- 60 000,00 zł / 365 dni × 30 = 4 931,51 zł
- 4 931,51 zł × 0,5 = 2 465,76 zł
Poszczególne kwoty należy wykazać w DRA cz. II:
w bloku III:
- pole 1: 110 000,00 zł
- pole 2: 60 000,00 zł
- pole 3: 2 465,76 zł
w bloku IV:
- pole 5: 110 000,00 zł
- pole 6: 60 000,00 zł
Składki społeczne naliczone od podstawy 2465,76 zł (wysokość składek obowiązkowych wraz z dobrowolnym chorobowym to 31,64%) wynoszą 780,17 zł.
Oznacza to, że pani Dominika będzie musiała dopłacić za luty 65,02 zł (780,17 zł – 715,15 zł).
W kolejnych miesiącach powinna już opłacać składki od podstawy obliczonej po zmianie formy opodatkowania.
Możliwość zmiany formy opodatkowania za 2022 rok może być problematyczna dla przedsiębiorców korzystających z ulgi „mały ZUS plus”. Warto podjąć decyzję o zmianie jak najszybciej, aby w późniejszym okresie uniknąć konieczności sporządzania korekt oraz uiszczania dopłat do ZUS-u.
