Każdy, kto w toku swojej działalności spotkał się z nieuczciwym kontrahentem, wie doskonale, że dochodzenie wierzytelności nie jest łatwym zadaniem. Wierzyciel musi się liczyć z tym, że na odzyskanie swojej należności będzie musiał poświęcić wiele czasu, sił i środków. Zobaczmy jak odzyskać dług od klienta?
Uproszczone dochodzenie zwrotu długu
Aby wierzyciel mógł rozpocząć dochodzenie wierzytelności od dłużnika, musi uzyskać orzeczenie sądu uprawniające go do żądania od dłużnika zwrotu długu. Zazwyczaj będzie ono miało postać wyroku albo nakazu zapłaty. Po wyczerpaniu całej procedury sądowej i uprawomocnieniu orzeczenia wierzyciel może podjąć kroki zmierzające do faktycznego wyegzekwowania zapłaty, która zazwyczaj następuje za pomocą postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika sądowego. Procedura ta nie jest prosta, lecz ustawodawca za pomocą ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu dochodzenia wierzytelności, będącej częścią programu Ministerstwa Rozwoju pt. „100 zmian dla firm – Pakiet ułatwień dla przedsiębiorców” wprowadził szereg udogodnień dla wierzycieli.
Przystępniejsze postępowanie uproszczone
Jednym z podstawowych mechanizmów ułatwiających dochodzenie tego jak odzyskać dług od klienta jest niewątpliwie postępowanie uproszczone. Procedura cywilna stosowana zazwyczaj w sprawach o zapłatę wiąże się z koniecznością spełnienia wielu formalności i jest obarczona ryzykiem przewlekłości postępowania. Zgodnie z zamierzeniami postępowanie uproszczone ma przyspieszać rozpoznanie spraw i co za tym idzie – odzyskiwanie zadłużeń.
Postępowanie uproszczone może być stosowane w sprawach:
-
o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza dwudziestu tysięcy złotych, a w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub z niezgodności rzeczy sprzedanej konsumentowi z umową, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty;
-
o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.
20 000,00 zł, wierzyciel może skorzystać z udogodnień przewidzianych przez przepisy dotyczące postępowania uproszczonego. Wartością przedmiotu sporu jest co do zasady dochodzona przez wierzyciela kwota.
Pisma w postępowaniu uproszczonym (w tym pozew i odpowiedź na pozew) są składane na urzędowych formularzach (dostępnych na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości). Jednym pozwem można dochodzić tylko jednego roszczenia, chyba że wynikają one z tej samej umowy lub z kilku umów tego samego rodzaju. Ograniczona jest możliwość podnoszenia zarzutów apelacyjnych, a ponadto apelacja jest rozpoznawana tylko przez jednego sędziego, nawet na posiedzeniu bez udziału stron.
Jak odzyskać dług od klienta - czy wierzyciel może żądać wykazu majątku dłużnika?
Ustawodawca wprowadził kilka nowości do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, które w praktyczny sposób ułatwiają to jak odzyskać dług od klienta.
Przede wszystkim postanowienie o zabezpieczeniu traci swoją ważność po upływie dwóch miesięcy od daty uprawomocnienia orzeczenia uwzględniającego roszczenie albo od uprawomocnienia postanowienia o odrzuceniu apelacji lub innego środka zaskarżenia wniesionego przez obowiązanego od orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu. Wydłużenie tego terminu w istotny sposób wpływa na wydłużenie terminu pozwalającego na zabezpieczenie zaspokojenia roszczenia.
Ponadto, jeśli wierzyciel prowadzi za pomocą komornika sądowego postępowanie egzekucyjne, a zajęty w czasie tej egzekucji majątek dłużnika nie rokuje zaspokojenia dochodzonych przez wierzyciela należności, jeśli wierzyciel wykaże, że na skutek prowadzonej egzekucji nie uzyskał w pełni zaspokojenia swej należności, ma on prawo do żądania zobowiązania dłużnika do złożenia wykazu majątku. Musi on ujawniać:
-
rzeczy stanowiące własność dłużnika i miejsca, w których one się znajdują;
-
wierzytelności przypadające dłużnikowi i inne jego prawa majątkowe;
-
informacje o odpłatnych i nieodpłatnych czynnościach prawnych, których przedmiotem jest rzecz lub prawo o wartości przekraczającej w dniu dokonania tych czynności wysokość minimalnego wynagrodzenia.
Wykaz musi obejmować majątek dłużnika w pięcioletnim okresie poprzedzającym wszczęcie egzekucji, w których wyniku stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu niż był przed dokonaniem czynności. Ponadto, wierzyciel może zobowiązać dłużnika do złożenia przyrzeczenia zgodnie z treścią roty umieszczonej w przepisie art. 913 § 1 kpc.
Łatwiejszy wpis do BIG
Z pomocą jak odzyskać dług od klienta przychodzą Biura Informacji Gospodarczej. Wpis nieuczciwego kontrahenta do rejestru dłużników prowadzonego przez BIG może być instrumentem przyspieszającym odzyskanie należności. Większość podmiotów – zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorstw – obawia się tego rodzaju antyreklamy.
Zgodnie z zapisami ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, wierzyciel może przekazać do biura informacji gospodarczej informacje gospodarcze dotyczące dłużnika niebędącego konsumentem w celu ich ujawnienia po spełnieniu następujących warunków:
-
wierzyciel posiada umowę z BIG, zawartą w formie pisemnej pod rygorem nieważności;
-
zobowiązanie, którego dane wierzyciel zgłasza, powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym (np. w związku z umową, w szczególności z umową wykonywaną w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą);
-
łączna kwota zobowiązań dłużnika wynosi co najmniej 500,00 zł;
-
zobowiązanie dłużnika jest wymagalne od co najmniej 30 dni;
-
upłynął co najmniej 1 miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo od doręczenia wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do BIG.
Zadaniem biur informacji kredytowej, podobnie jak opisanego poniżej nowopowstałego Rejestru Należności Publicznoprawnych, jest zapewnienie informacji o wiarygodności potencjalnych kontrahentów. Zgodnie z wprowadzonymi niedawno zmianami, zakres działania biur informacji gospodarczej uległ znacznemu zwiększeniu. Obecnie BIG mają obowiązek wymiany informacji pomiędzy sobą, co oznacza, że dokonanie wpisu dłużnika w jednym tylko biurze będzie wystarczające do ujawnienia tych danych we wszystkich rejestrach. Ponadto, BIG dysponują informacjami zgromadzonymi w państwowych rejestrach (np. CEIDG, PESEL, KRS), a zatem zakres uzyskiwanych informacji jest niezwykle szeroki.
Rejestr Należności Publicznoprawnych ochroni przed nieroztropną decyzją
Instytucją, która ma służyć ochronie przedsiębiorców-potencjalnych wierzycieli, jest Rejestr Należności Publicznoprawnych, również powołany do życia wspomnianą powyżej ustawą.
Jego celem jest gromadzenie informacji o podmiotach (osobach fizycznych, osobach prawnych oraz cudzoziemcach) będących dłużnikami budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Znajdą się w nim dane podmiotów, które zalegają z zapłatą kwoty przynajmniej 5000,00 zł (na sumę tę składają się zarówno należności główne, jak i odsetki) w sprawach, w których wierzycielem jest naczelnik urzędu skarbowego.
„W rejestrze gromadzi się informacje o należnościach pieniężnych, podlegających egzekucji administracyjnej, dla których wierzycielem jest naczelnik urzędu skarbowego albo jednostka samorządu terytorialnego, jeżeli należności te wynikają:
1) z dokumentu, o którym mowa w art. 3a § 1;
2) z decyzji, postanowienia lub innego orzeczenia, które jest ostateczne;
3) z prawomocnego wyroku, postanowienia lub mandatu karnego wydanego na podstawie przepisów Kodeksu karnego skarbowego lub Kodeksu karnego;
4) z mandatu karnego wydanego w postępowaniu w sprawach o wykroczenia;
5) bezpośrednio z przepisu prawa”.
Podstawą zadłużenia dłużnika może być dowolny dokument zobowiązujący do zapłaty – zarówno np. mandat karny, jak i decyzja ZUS-u stwierdzająca zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie.
Celem powstania rejestru jest przede wszystkim ochrona przedsiębiorców przed zawieraniem transakcji z nieuczciwymi kontrahentami. Przedsiębiorca chcący dokonać czynności prawnej z innym podmiotem winien sprawdzić, czy jego potencjalny partner biznesowy nie zalega z zapłatą swoich zobowiązań – takie działanie z pewnością uchroni wielu przedsiębiorców przed ryzykiem poniesienia poważnych strat. Dostęp do danych zgromadzonych w rejestrze ma każdy zainteresowany, po zweryfikowaniu swojej tożsamości za pomocą profilu ePUAP lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego.
