Każdy przedsiębiorca musi analizować należności i zobowiązania prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Niestety wiele kontrahentów płaci z opóźnieniem, inni krótko po terminie, a jeszcze inni nie dokonują płatności albo dokonują ją wiele miesięcy po wystawieniu faktury. Wystawiając fakturę sprzedaży przedsiębiorca musi wykazać podatek należny od danej faktury w okresie rozliczeniowym, w którym nastąpiła sprzedaż, a więc musi zapłacić ten podatek lub jego część (w zależności od wielkości odliczeń podatku naliczonego) często zanim jeszcze otrzyma zapłatę za daną fakturę. Zatem czy istnieje rozwiązanie wspomagające przedsiębiorców w zakresie zapłaconego przez nich wcześniej podatku VAT od nieopłaconej w ogóle faktury? Na czym polega procedura ulgi na złe długi?
Procedura ulgi na złe długi
Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą i będący podatnikiem VAT w myśl art. 89a pkt 1 ustawy o VAT ma prawo dokonać korekty podatku należnego, wykazanego w okresie dokonania krajowej sprzedaży towarów lub usług, dotyczącego faktur sprzedaży towarów lub usług, których nieściągalność została uprawdopodobniona (udowodniona). Poza korektą podatku należnego pomniejszeniu ulega również podstawa opodatkowania danego podatku VAT należnego. Należy pamiętać, iż korekta może dotyczyć części faktury, która została uznana za nieściągalną.
Natomiast w art. 89a pkt 2 ustawodawca objaśnia, iż wierzytelność (należności wynikające z nieopłaconych faktur) uznaje się za nieściągalne, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub została sprzedana w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Warunki skorzystania z ulgi przez sprzedawcę
Przedsiębiorca, który dokonał sprzedaży, wystawił fakturę i nie otrzymał należności w ciągu 150 dni od upływu terminu płatności określonego na danej fakturze ma prawo skorygować kwotę in minus podatku należnego wynikającego z tej faktury, jak i samej podstawy opodatkowania, pod warunkiem zachowania poniższych przesłanek:
- odbiorcą towarów jest firma będąca czynnym podatnikiem VAT, nie znajdująca się w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
-
na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty i o której mowa w punkcie 1:
- sprzedawca i dłużnik (odbiorca) są czynnymi podatnikami VAT,
- dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
- od daty wystawienia faktury dokumentującej sprzedaż nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Zastosowanie ulgi na złe długi przez wierzyciela
Przedsiębiorca, który nie otrzymał zapłaty za fakturę(y) sprzedaży w ciągu 150 dni (licząc od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturze) może dokonać korekty, czyli pomniejszenia podstawy opodatkowania wraz z podatkiem VAT należnym wynikającymi z powyższych nieopłaconych faktur w deklaracji VAT za okres, w którym nieściągalność tych faktur uznaje się za uprawdopodobnioną, czyli w miesiącu lub kwartale, w którym upływa powyższe 150 dni.
Bardzo ważną kwestią jest to, że do dnia złożenia deklaracji VAT obejmującej korektę podstawy opodatkowania wraz z podatkiem VAT należnym, nieopłacone faktury objęte tą korektą:
-
nie zostały uregulowane,
-
nie zostały sprzedane w jakiejkolwiek formie.
Ponadto przedsiębiorca korzystający z ulgi na złe długi zobowiązany jest wraz ze złożoną deklaracją VAT, w której dokonuje korekty zawiadomić o tej korekcie właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego wraz z podaniem kwot korekty oraz danych dłużnika.
Uregulowanie nieopłaconych faktur przed dłużnika po 150 dniach
Zdarzyć się może, że po złożeniu deklaracji VAT przez sprzedawcę zawierającej korektę VAT i podstawy opodatkowania wynikających z nieopłaconych faktur, dane należności zostały uregulowane albo sprzedane.
W takiej sytuacji sprzedawca jest zobowiązany do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub sprzedana.
Jeżeli należność została uregulowana jedynie w części, wówczas podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części.
Przykład 1.
Pan Wiesław wystawił 4 faktury sprzedaży z terminem zapłaty 15.12.2016r., przy czym 3 faktury były wystawione na czynnych podatników VAT, a jedna na osobę fizyczną nieprowadzącą żadnej działalności. Wszystkie faktury nie zostały zapłacone. Termin 150 dni upłynął w dniu 16.05.2017r., w tym dniu pan Wiesław również nie otrzymał zapłaty. Na jedną należność wynikającą z pierwszej faktury znalazł chętnego i dokonał jej sprzedaży. Wobec powyższego pan Wiesław:
-
ma prawo w deklaracji VAT za 05/2017r. dokonać korekty podstawy opodatkowania i podatku VAT należnego wynikającego z nieopłaconych 2 faktur sprzedaży,
-
w stosunku do faktury, której należność została zbyta, pan Wiesław nie ma prawa do skorzystania z ulgi na złe długi,
-
w stosunku do faktury wystawionej na osobę prywatną również nie ma prawa do skorzystania z ulgi na złe długi.
Przykład 2.
Pan Stanisław wystawił 2 faktury sprzedaży, przy czym:
-
jedna faktura była wystawiona 14.11.2016r. na czynnego podatnika VAT,
-
druga faktura była wystawiona 15.06.2015r. na czynnego podatnika VAT.
Jak się okazało pan Stanisław może skorzystać z ulgi na złe długi tylko w odniesieniu do drugiej faktury w terminie do końca 2017r. Pan Stanisław w dniu przed złożeniem deklaracji VAT obejmującej korektę podatku VAT należnego i podstawy dokonał sprawdzenia podmiotu, na który była wystawiona pierwsza faktura i okazało się, że jest on podatnikiem zwolnionym z VAT (dokonał rejestracji jako podmiot zwolniony z VAT). Uwzględniając powyższe warunki pan Stanisław nie może skorzystać wobec takiego podmiotu z korekty podatku VAT należnego i podstawy, wynikających z nieopłaconych faktur.
