Obowiązki związane ze zwolnieniem młodocianego zostały unormowane w przepisach Prawa pracy. Ze względu na specyfikę zatrudniania osób niepełnoletnich proces zwalniania młodocianego regulują szczególne zapisy. Jednocześnie do pracownika młodocianego znajdują zastosowanie przepisy ogólne dotyczące rozwiązywania umów o pracę. O czym więc warto pamiętać w przypadku konieczności zwolnienia młodocianego? Odpowiedź na to pytanie została zawarta w artykule.
Zwalnianie pracownika młodocianego – informacje ogólne
Przepisy dotyczące zatrudniania młodocianych stanowią treść Działu IX Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy, zwanej dalej kp. W tej części kodeksu znajdują się szczególne regulacje związane z postępowaniem w zakresie rozwiązywania umów o pracę z pracownikami młodocianymi.
Rozwiązanie za wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego dopuszczalne jest tylko w następujących okolicznościach:
- niewypełniania przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych;
- ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy;
- reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego;
- stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy, w której zakresie odbywa przygotowanie zawodowe.
Jeżeli zachodzi konieczność wypowiedzenia młodocianemu umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego (odbywanego w formie nauki zawodu), pracodawca zawiadamia przedstawiciela ustawowego młodocianego lub jego opiekuna oraz szkołę, w przypadku gdy młodociany dokształca się w szkole, jak również izbę rzemieślniczą – w razie gdy pracodawcą jest rzemieślnik. Celem tego zawiadomienia jest umożliwienie młodocianemu kontynuowania nauki zawodu w dotychczasowym lub pokrewnym zawodzie.
Rozwiązanie bez wypowiedzenia umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego
Odrębne postępowanie określone w art. 196 kp dotyczy rozwiązania umowy o pracę zawartej z młodocianym w celu przygotowania zawodowego, z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Przepisy Działu IX Kodeksu pracy nie normują jednak kwestii rozwiązania umowy zawartej z młodocianym w trybie natychmiastowym. W takim przypadku mają zastosowanie, na podstawie art. 194 kp, ogólne regulacje kodeksowe dotyczące rozwiązywania umów o pracę.
Wygaśnięcie umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego
Przepisy Działu IX Kodeksu pracy nie przewidują szczególnych rozwiązań prawnych odnoszących się do wygaśnięcia stosunku pracy młodocianego. Oznacza to zatem, że w odniesieniu do wspomnianego pracownika znajdują zastosowanie powszechnie obowiązujące regulacje kodeksowe. W konsekwencji tego umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego wygasa z mocy prawa w poniższych okolicznościach:
- z dniem śmierci młodocianego pracownika;
- z dniem śmierci pracodawcy, z zastrzeżeniem przypadku gdy pracownik zostaje przejęty przez nowego pracodawcę w trybie art. 231 kp lub nastąpiło ustanowienie zarządu sukcesyjnego z chwilą śmierci pracodawcy albo w innych przypadkach dotyczących tzw. sukcesji, które określono w art. 632 § 4–11 kp;
- z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że pracodawca rozwiązał wcześniej bez wypowiedzenia umowę o pracę z winy pracownika.
Rozwiązanie umowy o pracę z młodocianym w szczególnym trybie
Szczególny tryb rozwiązania umowy o pracę z młodocianym pracownikiem został uregulowany w art. 201 § 2 kp.
Jeżeli pracodawca nie miał możliwości zmiany rodzaju pracy świadczonej przez młodocianego na niezagrażającą jego zdrowiu i był zmuszony rozwiązać umowę o pracę, pracownik młodociany nabywa prawo do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia przysługującego za okres odpowiadający wypowiedzeniu. Wskazane odszkodowanie oblicza się, stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Dokonując rozwiązania umowy o pracę z młodocianym podstawie art. 201 § 2 kp, stosuje się w odpowiednim zakresie ogólne zasady postępowania dotyczące rozwiązywania umów o pracę bez wypowiedzenia. W oświadczeniu pracodawcy o niezwłocznym rozwiązaniu umowy o pracę należy wskazać przyczynę uzasadniającą rozwiązanie stosunku pracy.
Obowiązki związane ze zwolnieniem młodocianego – podsumowanie
Pracownik młodociany ze względu na swój status objęty jest szczególnymi regulacjami zawartymi w Dziale IX Kodeksu pracy. Odrębne przepisy dotyczą także dopuszczalności rozwiązania za wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego. Inny przepis wskazanego działu przewiduje obowiązek pracodawcy niezwłocznego rozwiązania stosunku pracy z młodocianym wykonującym pracę uznaną przez lekarza za zagrażającą zdrowiu niepełnoletniego pracownika. W przypadkach nieuregulowanych w szczególny sposób do rozwiązywania z młodocianymi umów o pracę w celu przygotowania zawodowego mają zastosowanie ogólne przepisy Kodeksu pracy dotyczące rozwiązywania umów na czas nieokreślony.
