Przeznaczenie samochodu jako nagrody w loterii – koszt w PIT

Z punktu widzenia przedsiębiorcy, który organizuje loterię i jako nagrodę główną przewiduje samochód stanowiący do tej pory środek trwały, istotne znaczenie ma kwestia możliwości rozliczenia w kosztach podatkowych pozostałej niezamortyzowanej wartości początkowej. Zagadnienie to będzie głównym przedmiotem naszej analizy. Ponadto zastanowimy się też nad kwestią obowiązków formalnych związanych z przeznaczenie samochodu jako nagrody w loterii.

Przeznaczenie samochodu jako nagrody w loterii a koszty uzyskania przychodu

Na wstępie wskażmy, że organy podatkowe akceptują możliwość uznania za koszt podatkowy wydatku na nagrodę przekazaną w konkursie. Przykładowo w interpretacji Dyrektora KIS z 22 lutego 2019 roku (nr 0111-KDIB1-1.4010.474.2018.2.ŚS) czytamy, że do kosztów uzyskania przychodów mogą być zatem zaliczone wydatki poniesione w ramach konkursów skierowanych do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz programów motywacyjnych skierowanych do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, na zakup różnego rodzaju nagród, których wartość może być niewielka, symboliczna lub też nagrody, których wartość może być relatywnie duża np. wycieczki, w tym wyjazdy za granicę, którymi przedsiębiorca motywuje uczestników do zakupów i wzrostu sprzedaży, o ile w istocie ich poniesienie zostało udokumentowane:

• regulaminem konkursu/programu;
• dokumentacją potwierdzającą spełnienie warunku niezbędnego dla otrzymania upominku;
• potwierdzeniem odebrania nagrody przez beneficjentów lub listą nagrodzonych osób i liczbą wydanych nagród;
• dokumentami potwierdzającymi nabycie tych nagród przez przedsiębiorcę.

Natomiast w sytuacji, gdy samochód jest kwalifikowany do środków trwałych przedsiębiorcy, jego wartość początkowa jest rozliczana w kosztach poprzez podatkowe odpisy amortyzacyjne. Zgodnie z art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy PIT amortyzacja trwa do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór.

Ponadto warto też zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów nabycia lub wytworzenia we własnym zakresie innych niż grunty i użytkowanie wieczyste środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części. Wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, są jednak kosztem uzyskania przychodów przy:

• określaniu dochodu z odpłatnego (prywatnego) zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d, oraz 
• gdy odpłatne zbycie rzeczy i praw jest przedmiotem działalności gospodarczej, a także 
• w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, bez względu na czas ich poniesienia.

Jak natomiast wynika z treści art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy PIT, przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą.

Co istotne, zarówno art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b, jak i art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy PIT odnoszą się do przypadku odpłatnego zbycia składnika majątku stanowiącego środek trwały podatnika. Tymczasem okoliczność przekazania środka trwałego jako nagrody w konkursie nie może zostać zakwalifikowana jako przypadek odpłatnego zbycia. Przychód z tego tytułu powstaje wyłącznie po stronie osoby otrzymującej nagrodę. 

Literalna treść ww. przepisów wskazuje zatem, że podatnik pozostałej nieumorzonej wartości początkowej środka trwałego nie może zaliczyć w koszty podatkowe w sytuacji przekazania samochodu jako nagrody w loterii. Należy też wskazać, że w momencie podjęcia decyzji o przekazaniu samochodu jako nagrody taki pojazd przestaje spełniać kryteria do uznania go za środek trwały. Nie można bowiem uznać, że nagroda w loterii służy do wykonywania działalności gospodarczej.

Przykład 1.

Pan Emil prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą posiada samochód osobowy o wartości 100 000 zł (dotychczasowe umorzenie w kwocie 60 000 zł). W celu poprawy sprzedaży produktów postanowił zorganizować konkurs dla swoich klientów, a jako nagrodę główną wyznaczył samochód będący środkiem trwałym. Jakie skutki podatkowe wywoła przekazanie środka trwałego na nagrodę w konkursie?

W momencie przekazania samochodu na cele nagrody samochód przestaje być wykorzystywany na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. To oznacza, że nie jest spełniona jedna z przesłanek uznania samochodu za środek trwały zgodnie z art. 22a ustawy PIT. Choć pan Emil nie musi dokonywać korekty uprzednio dokonanych odpisów amortyzacyjnych, to jednak należy uznać, że pozostała nieumorzona wartość początkowa środka trwałego nie może być kosztem podatkowym.

Obowiązki przedsiębiorcy związane z przekazaniem nagrody

W tym miejscu warto też poświęcić kilka słów na wyjaśnienie, jakie obowiązki spoczywają na przedsiębiorcy w związku z przekazaniem nagrody rzeczowej w loterii. Otóż zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy PIT od dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego – w wysokości 10% wygranej lub nagrody.

W myśl art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych płatnicy – czyli podmioty prowadzące działalność gospodarczą – są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych m.in. z tytułów określonych w art. 30 ust. 1 pkt 2, 4-5a, 13-16 ustawy PIT.

Zgodnie z art. 41 ust. 7 pkt 1 ustawy, jeżeli przedmiotem wygranych (nagród), o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 nie są pieniądze, podatnik jest obowiązany wpłacić płatnikowi kwotę zaliczki lub należnego zryczałtowanego podatku przed udostępnieniem wygranej (nagrody) lub świadczenia.

W świetle powyższego przedsiębiorca będący jednocześnie organizatorem loterii będzie płatnikiem zryczałtowanego podatku dochodowego zgodnie z art. 41 ust. 4 i ust. 7 w związku z art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy PIT. W konsekwencji będzie obowiązany do obliczenia, pobrania od podatnika 10% podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Przedsiębiorca powinien zatem pobrać kwotę podatku od zwycięzcy loterii i następnie wpłacić podatek w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek do właściwego urzędu skarbowego. Jednocześnie przedsiębiorca będzie zobowiązany do złożenia we właściwym urzędzie skarbowym informacji PIT-8AR w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym.

Natomiast z punktu widzenia zwycięzcy, który odebrał nagrodę rzeczową, należy wskazać na treść art. 45 ust. 3 ustawy PIT, który podaje, że rocznymi zeznaniami podatkowymi nie obejmuje się przychodów opodatkowanych zgodnie z art. 29, 30 i 30a ustawy PIT. To zatem oznacza, że osoba fizyczna otrzymująca nagrodę rzeczową nie musi tego rodzaju przychodu deklarować w rocznym zeznaniu podatkowym.

Reasumując powyższe, zagadnienie rozliczenia w kosztach podatkowych pozostałej nieumorzonej wartości początkowej środka trwałego przeznaczonego na nagrodę w loterii jest dyskusyjne. Brakuje na ten temat dostępnych interpretacji indywidualnych. Biorąc jednak pod uwagę konstrukcję przepisów ustaw o podatkach dochodowych, wydaje się, że takie działanie nie jest dopuszczalne w świetle prawa.