Sankcje za naruszenie zasad z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu są bardzo dotkliwe a jej ustawa zawiera wiele obowiązków, których wykonanie ciąży na instytucjach obowiązanych. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na temat możliwej kary w AML dla instytucji nieprzestrzegających przepisów.
Za jakie naruszenia grożą kary administracyjne?
Sankcji w postaci kary administracyjnej podlega instytucja obowiązana, która nie dopełnia obowiązku:
- wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za wykonanie obowiązków określonych w ustawie;
- sporządzania oceny ryzyka oraz jej aktualizacji;
- przekazania na żądanie Generalnego Inspektora oceny ryzyka oraz innych informacji mogących mieć wpływ na krajową ocenę ryzyka;
- stosowania środków bezpieczeństwa finansowego;
- dokumentowania zastosowanych środków bezpieczeństwa finansowego oraz wyników bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji oraz wykazania na żądanie organów, zastosowania odpowiednich środków bezpieczeństwa;
- przechowywania dokumentacji;
- wprowadzenia wewnętrznej procedury instytucji obowiązanej;
- wprowadzenia procedury grupowej;
- zapewnienia udziału osób wykonujących obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w programach szkoleniowych;
- wdrożenia wewnętrznej procedury anonimowego zgłaszania naruszeń przepisów z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
- zachowania w tajemnicy faktu przekazania Generalnemu Inspektorowi lub innym właściwym organom informacji;
- przekazania lub udostępnienia informacji Generalnemu Inspektorowi zgodnie z ustawą o AML;
- przekazania zawiadomień o popełnieniu przestępstwa, o podejrzanej transakcji, o przeprowadzeniu podejrzanej transakcji;
- zachowania w tajemnicy informacji o planowanym wszczęciu oraz o prowadzeniu analiz dotyczących prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu;
- wykonania zaleceń pokontrolnych wydanych przez Generalnego Inspektora;
- uzyskania zezwolenia na utworzenie oddziału lub przedstawicielstwa w państwie trzecim wysokiego ryzyka;
- zastosowania się do decyzji Generalnego Inspektora albo KNF;
- nieprzeprowadzania transakcji, rozwiązania stosunków gospodarczych lub nienawiązywania stosunków gospodarczych;
- nieprzeprowadzania transakcji, w przypadkach określonych w ustawie AML;
- wstrzymania transakcji lub blokady rachunku w przypadkach określonych w ustawie AML.
Dodatkowo karze administracyjnej podlega także instytucja obowiązana, która nie dopełnia obowiązku:
- zapewnienia, aby transferowi środków pieniężnych towarzyszyły informacje o płatniku lub odbiorcy, o których mowa w przepisach prawa;
- wdrożenia skutecznych procedur pozwalających na wykrywanie brakujących informacji o płatniku lub odbiorcy, o których mowa w przepisach prawa;
- informowania Generalnego Inspektora o nieprzekazywaniu wymaganych informacji o płatniku lub odbiorcy lub o podjętych działaniach, wymaganych przez przepisy prawa;
- zachowania wszystkich otrzymanych informacji o płatniku i odbiorcy, które towarzyszą transferowi;
- udzielania Generalnemu Inspektorowi informacji wymaganych w przepisach prawa;
- przechowywania dokumentacji wymaganej przez przepisy prawa.
Karę administracyjną instytucja obowiązana może otrzymać także wtedy, gdy:
- nie dopełnia obowiązku stosowania szczególnych środków ograniczających lub obowiązku przekazywania Generalnemu Inspektorowi posiadanych informacji związanych z ich stosowaniem;
- nie dopełnia obowiązku zamrażania funduszy lub zasobów gospodarczych albo zakazu udostępnienia funduszy lub zasobów gospodarczych;
- nie stosuje się do zakazu świadomego i celowego udziału w działaniach, których przedmiotem lub celem jest, bezpośrednio lub pośrednio, próba obejścia nakazu zamrożenia lub zakazu udostępnienia funduszy lub zasobów gospodarczych lub obowiązku informowania o obejściu tych nakazów i zakazów;
- nie stosuje się do zakazu świadczenia usług finansowych wynikającego z przepisów prawa.
Kary w AML dla instytucji nieprzestrzegających przepisów
Karami administracyjnymi są:
- publikacja informacji o instytucji obowiązanej oraz zakresie naruszenia przepisów ustawy przez tę instytucję w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych;
- nakaz zaprzestania podejmowania przez instytucję obowiązaną określonych czynności;
- cofnięcie koncesji lub zezwolenia albo wykreślenie z rejestru działalności regulowanej;
- zakaz pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za naruszenie przez instytucję obowiązaną przepisów ustawy, przez okres nie dłuższy niż rok;
- kara pieniężna.
Przykład 1.
Jak ustalana jest wysokość kary administracyjnej za naruszenie ustawy AML? Co do zasady karę pieniężną nakłada się do wysokości 2-krotności kwoty korzyści osiągniętej lub straty unikniętej przez instytucję obowiązaną w wyniku naruszenia albo – w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie kwoty tej korzyści lub straty – do wysokości równowartości kwoty 1 000 000 euro.
Ustalając rodzaj kary administracyjnej oraz wysokość kary, uwzględnia się:
- wagę naruszenia i czas jego trwania;
- zakres odpowiedzialności instytucji obowiązanej;
- możliwości finansowe instytucji obowiązanej;
- skalę korzyści osiągniętych lub strat unikniętych przez instytucję obowiązaną, jeżeli można te korzyści lub straty ustalić;
- straty poniesione przez osoby trzecie w związku z naruszeniem, jeżeli można je ustalić;
- stopień współpracy instytucji obowiązanej z organami właściwymi w sprawach przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
- uprzednie naruszenia przepisów ustawy przez instytucję obowiązaną.
Możliwe jest także odstąpienie od nałożenia kary administracyjnej, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy:
- waga naruszenia przepisów ustawy jest znikoma, a instytucja obowiązana zaprzestała naruszania przepisów ustawy, lub
- za to samo zachowanie prawomocną decyzją na instytucję obowiązaną została uprzednio nałożona kara administracyjna przez inny uprawniony organ administracji publicznej lub instytucja obowiązana została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe lub prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe i uprzednia kara spełnia cele, dla których miałaby być nałożona kara administracyjna.
Procedura upubliczniania informacji o nałożonej sankcji
Generalny Inspektor publikuje w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych informacje o:
- wydaniu ostatecznej decyzji w sprawie nałożenia kary administracyjnej;
- wniesieniu skargi na tę decyzję;
- orzeczeniach zapadłych w wyniku rozpatrzenia skargi, na powyższą decyzję;
- w tym dane identyfikacyjne instytucji obowiązanej, na którą nałożono karę administracyjną, rodzaj i charakter naruszenia przepisów ustawy oraz rodzaj lub wysokość nałożonej kary administracyjnej.
W przypadku uznania publikacji informacji za nieproporcjonalną do naruszenia, zagrażającą stabilności rynków finansowych lub zagrażającą prowadzonemu postępowaniu:
- odracza się publikację informacji do momentu, kiedy przyczyny odroczenia publikacji ustaną;
- ogranicza się terminowo lub bezterminowo zakres publikowanej informacji, w szczególności w zakresie danych osobowych.
Sankcje karne za naruszenie przepisów o AML
Karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 podlega ten, kto, działając w imieniu lub na rzecz instytucji obowiązanej:
- nie dopełnia obowiązku przekazania Generalnemu Inspektorowi zawiadomienia o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, lub obowiązku przekazania Generalnemu Inspektorowi zawiadomienia o powzięciu uzasadnionego podejrzenia, że określona transakcja lub wartości majątkowe będące przedmiotem tej transakcji mogą mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu;
- przekazuje Generalnemu Inspektorowi nieprawdziwe lub zataja prawdziwe dane dotyczące transakcji, rachunków lub osób.
Tej samej karze podlega ten, kto wbrew przepisom ustawy ujawnia osobom nieuprawnionym, posiadaczom rachunku lub osobom, których transakcja dotyczy, informacje zgromadzone zgodnie z ustawą lub wykorzystuje te informacje w sposób niezgodny z przepisami ustawy.
Jeżeli sprawca czynów określonych powyżej działa nieumyślnie, podlega jedynie grzywnie.
Sankcja karna w postaci grzywny grozi także za udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzenia czynności kontrolnych.
