Ustawa o grach hazardowych wprowadza ograniczenie w zakresie grania w gry tego typu przez internet. W związku z niewielką świadomością co do karalności tego rodzaju czynu w poniższym artykule prezentujemy, jakie mogą być ewentualne sankcje za uczestniczenie w zagranicznych grach hazardowych.
Karne sankcje za uczestniczenie w zagranicznych grach hazardowych
W pierwszej kolejności wskażmy, że zgodnie z art. 29a ust. 2 ustawy o grach hazardowych zakazane jest uczestniczenie w grach hazardowych urządzanych przez internet przez podmioty niewykonujące monopolu państwa w tym zakresie, które urządzają internetowe gry hazardowe bez wymaganego zezwolenia.
Z kolei stosownie do art. 107 § 2 kks odpowiada za przestępstwo ten, kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uczestniczy w zagranicznej grze losowej lub zagranicznym zakładzie wzajemnym. Sprawcą przestępstwa spenalizowanego w art. 107 § 2 kks będzie więc każda osoba, która na terytorium RP uczestniczyła w zagranicznej grze losowej lub zagranicznym zakładzie wzajemnym.
Kara grzywny została określona na poziomie do 120 stawek dziennych.
Ponadto należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 30 § 5 kks w sytuacjach określonych w art. 107 § 1–3 orzeka się przepadek dokumentu lub urządzenia do gry losowej, gry na automacie lub zakładu wzajemnego, a także znajdujących się w nich środków pieniężnych oraz wygranych, które na podstawie tego dokumentu przypadają grającemu, a także środków uzyskanych ze sprzedaży udziału w grze lub wpłaconych stawek.
W świetle powyższego uczestniczenie z terytorium Polski w zagranicznej grze hazardowej przez internet stanowi czyn zabroniony zagrożony karą grzywny, a środki uzyskane w wyniku takiej wygranej podlegają przepadkowi.
W zakresie możliwości uniknięcia odpowiedzialności z tego tytułu należy mieć na względzie normy regulujące instytucję czynnego żalu. Otóż zgodnie z art. 16 § 1 kks nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.
Jak natomiast wynika z art. 16 § 2 kks, czynny żal jest skuteczny tylko wtedy, gdy w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną uszczuploną popełnionym czynem zabronionym. Jeżeli czyn zabroniony nie polega na uszczupleniu tej należności, a orzeczenie przepadku przedmiotów jest obowiązkowe, sprawca powinien złożyć te przedmioty, natomiast w razie niemożności ich złożenia – uiścić ich równowartość pieniężną.
W takiej sytuacji warunkiem skuteczności czynnego żalu będzie przepadek ewentualnej wygranej pochodzącej z zagranicznej gry hazardowej przez internet.
Na marginesie dodajmy jednak, że czynem zabronionym przez kks jest już samo uczestniczenie w zagranicznej grze hazardowej. Dla wystąpienia znamion czynu zabronionego w przypadku tego przepisu nie jest zatem konieczne uzyskanie wygranej w takiej grze.
Jak możemy przeczytać w art. 133 § 1 pkt 1 kks, w zakresie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego polegającego na uczestniczeniu w zagranicznej grze hazardowej z terytorium Polski organem prowadzącym postępowania jest naczelnik urzędu celno-skarbowego. W rezultacie czynny żal powinien być skierowany do tego organu.
Omawiając tematykę sankcji oraz kar, należy także zauważyć, że na mocy art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy o grach hazardowych karze pieniężnej podlega uczestnik gry hazardowej urządzanej bez koncesji, bez zezwolenia lub bez zgłoszenia. Wysokość kary wynosi 100% uzyskanej wygranej niepomniejszonej o kwoty wpłaconych stawek.
Karę pieniężną nakłada, w drodze decyzji, naczelnik urzędu celno-skarbowego, biorąc pod uwagę czas trwania naruszenia. Uiszcza się ją w terminie 7 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.
Organem odwoławczym od decyzji naczelnika urzędu celno-skarbowego nakładającej karę pieniężną jest dyrektor izby administracji skarbowej właściwy ze względu na siedzibę naczelnika urzędu celno-skarbowego, który wydał decyzję w pierwszej instancji.
W zakresie ww. kary pieniężnej nie obowiązuje instytucja czynnego żalu. Dodatkowo może wystąpić sytuacja, gdy dojdzie do dwukrotnej kumulacji odpowiedzialności tego samego uczestnika za ten sam czyn.
W wyroku TK z 21 października 2015 roku, P 32/12, Trybunał stwierdził, że wymierzenie kary pieniężnej na mocy ustawy o grach hazardowych osobie fizycznej, skazanej uprzednio prawomocnym wyrokiem na karę grzywny za wykroczenie skarbowe z art. 107 kks, jest zgodne z wywodzoną z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadą proporcjonalnej reakcji państwa na naruszenie obowiązku wynikającego z przepisu prawa.
Podobnie też WSA w Krakowie w wyroku z 15 marca 2012 roku, III SA/Kr 365/11, zauważył, że kara administracyjna z art. 89 ustawy o grach hazardowych nie jest konkurencyjna i nie pozostaje w zbiegu z karą grzywny orzekaną na podstawie art. 107 kks. Wspomniana kara administracyjna nie stanowi sankcji, lecz zastępcze wykonanie obowiązku podatkowego.
Podatkowe sankcje za uczestniczenie w zagranicznych grach hazardowych przez internet
Jeżeli na omawiany problem popatrzymy od strony przepisów podatkowych, to należy wskazać, że kwota uzyskanej wygranej nie stanowi w takim przypadku przychodu podlegającego opodatkowaniu ani też deklarowaniu w zeznaniu podatkowym.
Powyższe wynika z treści art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy PIT, który podaje, że podatku dochodowego nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, tj. przychodów pochodzących z czynów zabronionych.
Z przepisu wynika generalna zasada, że tylko przychody wynikające z zachowań, które w żadnych warunkach i okolicznościach nie mogą zostać zaakceptowane przez obowiązujący porządek prawny, nie podlegają opodatkowaniu.
Ww. normę stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, i odnosi się ona do dwóch zasadniczych sytuacji, tj. gdy określone czynności są sprzeczne z nakazami zawartymi w przepisach prawnych powszechnie obowiązujących oraz są sprzeczne z normami moralnymi.
Skoro zatem wygrane w zagranicznych grach hazardowych online są nielegalne i są to środki pieniężne pochodzące z czynu zabronionego, to nieuzasadnione jest traktowanie ich jako przychodu podlegającego opodatkowaniu. Nie do pogodzenia z normami konstytucyjnymi byłaby sytuacja zrównania przychodów ze źródeł nielegalnych z przychodami z tych legalnych.
W konsekwencji w opisanym przypadku nie można mówić o jakichkolwiek sankcjach podatkowych. Tego rodzaju przychody (które ulegają przepadkowi) w ogóle nie znajdują się w zakresie przedmiotowym ustawy PIT. To powoduje, że nie może znaleźć zastosowania żadna stawka podatku, nawet stawka sankcyjna wynosząca 75% i wynikająca z treści art. 25e ustawy PIT.
Przychód powstały z uczestniczenia w zagranicznych grach hazardowych nie jest objęty regulacjami ustawy PIT. W zakresie sankcji trzeba jednak wskazać na odpowiednie przepisy Kodeksu karnego skarbowego oraz ustawy o grach hazardowych. Co istotne, przepisy tych dwóch aktów nie muszą się wzajemnie wykluczać.
