0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Kontrola legalności zatrudnienia cudzoziemców

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Kontrola legalności zatrudnienia cudzoziemców należy do zadań Państwowej Inspekcji Pracy. We wszystkich okręgowych inspektoratach pracy utworzono specjalistyczne sekcje legalności zatrudnienia, w których zatrudnieni są inspektorzy pracy specjalizujący się w tej tematyce. Do przeprowadzenia kontroli legalności zatrudnienia cudzoziemców uprawniona jest również Straż Graniczna. Obie służby ze sobą współpracują.

Cudzoziemiec wykonuje pracę nielegalnie wtedy, gdy:

  • nie posiada ważnej wizy lub innego dokumentu uprawniającego go do pobytu w Polsce;

  • podstawa pobytu w Polsce nie uprawnia go do wykonywania pracy;

  • wykonuje pracę bez zezwolenia, w wypadkach gdy jest ono wymagane;

  • wykonuje pracę na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę;

  • wykonuje pracę bez zawarcia wymaganych umów o pracę albo umów cywilnoprawnych.

Państwowa Inspekcja Pracy w ramach kontroli oprócz wymienionych wyżej bada również okoliczności zgłoszenia cudzoziemca do ubezpieczenia społecznego, opłacanie za niego składek na Fundusz Pracy oraz zachowania przez pracodawców zagranicznych minimalnych standardów polskiego prawa pracy wobec cudzoziemców delegowanych do pracy w Polsce.

Jak wygląda kontrola legalności zatrudnienia?

Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy polega na badaniu zgodności z prawem zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców. Kontrola legalności zatrudnienia odbywa się w siedzibie podmiotu kontrolowanego oraz w innych miejscach wykonywania jego zadań lub przechowywania dokumentów finansowych i kadrowych. Wykonywana jest przez inspektorów pracy działających w dwuosobowym zespole, po okazaniu legitymacji służbowej i upoważnienia do jej przeprowadzenia. Inspektorzy pracy nie mają obowiązku uprzedzać pracodawcy o planowanej kontroli.  Ponadto są oni uprawnieni do jej przeprowadzenia o każdej porze dnia i nocy.

Kontrola legalności zatrudnienia - jakie dokumenty przygotować?

W przypadku kontroli legalności zatrudnienia cudzoziemców inspektorzy przed rozpoczęciem badania dokumentacji  mogą sprawdzić tożsamość osób przebywających w zakładzie pracy oraz je przesłuchać.

W toku kontroli inspektor pracy może żądać przedstawienia mu:

  • dokumentów dotyczących legalności zatrudnienia, takich jak: zezwolenie na pracę, jednolite zezwolenie na pobyt i pracę, względnie oświadczenie podmiotu o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi, zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy,

  • umów o pracę i umów cywilnoprawnych zawartych z cudzoziemcami,

  • list obecności, dokumentacji kadrowej dotyczącej  m.in. wynagrodzenia wypłacanego cudzoziemcom oraz dokumentów potwierdzających wypełnienie obowiązków przez podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, od którego jest wymagane zezwolenie na pracę.

Ustalenia kontroli co do zasady dokumentowane są w formie protokołu.

Konsekwencje stwierdzenia nieprawidłowości

Jeżeli kontrola legalności zatrudnienia potwierdzi naruszenia przepisów prawa, inspektor pracy stosuje odpowiednie środki prawne – takie jak:

  • wydanie wystąpienia (ewentualnie polecenia ustnego),

  • nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego lub

  • skierowanie wniosku o ukaranie do sądu w związku z wykroczeniami określonymi w art. 120 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy lub w art. 11 ustawy z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie art. 120 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, powierzenie cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy, jak i nielegalne wykonywanie pracy przez cudzoziemca są czynem zabronionym.

Czyn popełniony przez osobę działającą w imieniu pracodawcy jest zagrożony karą grzywny w wysokości od 3000 do 30 000 zł, zaś cudzoziemcowi grozi grzywna od 1000 do 30 000 zł.

Inspektor pracy zawiadamia Straż Graniczną o naruszeniu przepisów o cudzoziemcach,  co może skutkować wydaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do opuszczenia terytorium RP. W takim przypadku koszty postępowania ponosi podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi.

Ponadto inspektor pracy zawiadamia wojewodę w razie stwierdzenia przypadków naruszenia przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy związanych z zatrudnianiem cudzoziemców lub powierzaniem im innej pracy zarobkowej, a w szczególności informuje o okolicznościach, na podstawie których wojewoda uchyla wydane zezwolenie na pracę lub wydaje decyzję o odmowie wydania zezwolenia na pracę.

Jak wygląda kontrola legalności zatrudnienia przeprowadzana przez Służbę Graniczną?

Służba Graniczna kontroluje legalność wykonywania pracy przez cudzoziemców, prowadzenia przez nich działalności gospodarczej oraz powierzenia im wykonywania pracy. Kontrolą Służby Granicznej mogą być objęci nie tylko pracodawcy, lecz także przedsiębiorcy niezatrudniający pracownika i inne instytucje, a nawet osoby fizyczne.

W toku kontroli funkcjonariusze Straży Granicznej mają prawo do:

  • swobodnego poruszania się po terenie jednostki kontrolowanej bez obowiązku uzyskiwania przepustki oraz są zwolnieni z obowiązku poddania się rewizji osobistej;

  • kontrolowania dokumentów związanych z zatrudnieniem, powierzeniem pracy lub prowadzeniem działalności gospodarczej oraz sporządzania ich kopii;

  • ustalania tożsamości osób przebywających w miejscu przeprowadzania kontroli;

  • przesłuchiwania osób podejrzewanych o naruszenie przepisów dotyczących legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców, prowadzenia przez nich działalności gospodarczej oraz powierzania im wykonywania pracy;

  • żądania udzielania wyjaśnień od osób przebywających w miejscu przeprowadzania kontroli;

  • dokumentowania czynności kontrolnych z wykorzystaniem środków audiowizualnych;

  • korzystania z pomocy biegłych i specjalistów;

  • dokonywania oględzin miejsc wykonywania pracy, w szczególności w celu ustalenia liczby miejsc pracy.

Zakres uprawnień Straży Granicznej  jest szerszy niż w przypadku Państwowej Inspekcji Pracy. Straż Graniczna może stosować środki przymusu bezpośredniego, zatrzymać cudzoziemca lub wszcząć postępowania o wydalenie takiej osoby z kraju.

Ustalenia kontroli opisuje się w protokole kontroli. Kontrolowany ma prawo zgłosić przed podpisaniem protokołu kontroli zastrzeżenia do ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia otrzymania kopii protokołu.

W przypadku zgłoszenia zastrzeżeń, dokonujący kontroli mają obowiązek niezwłocznego ustosunkowania się do nich oraz przekazania kontrolowanemu na piśmie informacji o sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń.

Środki odwoławcze

Zgodnie z art. 59 ustawy Prawo Przedsiębiorców kontrolowany może złożyć sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania przez organy kontroli, w tym inspektorów pracy i funkcjonariuszy Straży Granicznej, czynności kontrolnych, którymi naruszają  przepisy ustawy, w tym:

  • braku zawiadomienia kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli;

  • podjęcia kontroli bez okazania legitymacji służbowej i upoważnienia do przeprowadzenia kontroli;

  • niepoinformowania kontrolowanego o jego uprawnieniach i obowiązkach w trakcie kontroli;

  • wykonywania kontroli podczas nieobecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej ;

  • podejmowania i prowadzenia równocześnie więcej niż jednej kontroli u tego samego przedsiębiorcy;

  • przekroczenia dopuszczalnego czasu trwania kontroli;

Sprzeciw  należy wnieść na piśmie w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli. To spowoduje wstrzymanie czynności kontrolnych. Organ kontroli w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania sprzeciwu rozpatruje go i wydaje postanowienie o odstąpieniu czynności kontrolnych bądź ich kontynuowaniu. Przedsiębiorca w terminie 3 dni od jego otrzymania może wnieść zażalenie, którego rozstrzygnięcie powinno nastąpić nie później niż w terminie 7 dni od dnia jego wniesienia.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów