Zatrudnianie obcokrajowców, szczególnie tych zza wschodniej granicy, nie jest już niczym zaskakującym. Pracodawcy muszą dopilnować kilku obowiązków związanych z legalnym zatrudnieniem takich pracowników. Gdy tego dokonają, staną przed obowiązkiem zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w ZUS. Jak zgłosić do ubezpieczeń w ZUS cudzoziemca? Sprawdź!
Kto podlega ubezpieczeniom społecznym?
W celu ustalenia, czy pracownik-cudzoziemca będzie podlegał pod polski system ubezpieczeń, należy ustalić jedną, główną rzecz - na terenie jakiego kraju jest wykonywana praca. Wynika to z przepisów o systemie ubezpieczeń. Pracownik podlega pod ubezpieczenia w tym kraju, w którym wykonywana jest praca, przy czym nie ma znaczenia jego obywatelstwo lub to, z jakiego kraju pochodzi firma.
Z ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 6 ust.1, wynika zasada terytorialności, która wskazuje, że obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Polski są m.in.:
-
pracownikami,
-
osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia; przy czym z tytułu umowy zlecenia uczniowie i studenci do ukończenia 26 lat nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Kto nie podlega ubezpieczeniom w Polsce?
Art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określa, że ubezpieczeniom społecznym określonym w tej ustawie nie podlegają obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Polski nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w:
-
obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych,
-
urzędach konsularnych,
-
misjach,
-
misjach specjalnych,
-
instytucjach międzynarodowych,
chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.
| Ważne! Ubezpieczeniom społecznym nie podlegają również cudzoziemcy, którzy są zatrudnieni przez polskie podmioty, jednak wykonują pracę poza granicami naszego kraju. |
Przykład 1.
Polski przedsiębiorca zatrudnia obywatela Rosji, który wykonuje pracę na terytorium Ukrainy. Za swojego pracownika przedsiębiorca nie jest zobowiązany opłacać składek społecznych w Polsce.
Jak zgłosić do ubezpieczeń w ZUS cudzoziemca - jakie ubezpieczenia wybrać?
Stosując powyższą zasadę, pracownika-cudzoziemca, jeśli podlega pod polski system ubezpieczeń społecznych, dotyczą takie same przepisy jak polskich pracowników. W związku z tym w celu ustalenia, jakim ubezpieczeniom będzie podlegał cudzoziemiec, decydujące jest:
-
na podstawie jakiej umowy jest zatrudniony,
-
czy posiada inne tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym.
Zgodnie z systemem ubezpieczeń społecznych pracownicy z tytułu umowy o pracę obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu oraz zdrowotnemu. Z tytułu umowy zlecenia składka na ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolna, jednak tylko w przypadku, kiedy składki społeczne są obowiązkowe. W przeciwnej sytuacji, czyli kiedy składki społeczne dla zleceniobiorcy są dobrowolne, nie ma możliwości zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Pracodawca jest również zobowiązany opłacać za pracownika składki na Fundusz Pracy oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego
Podobnie jak w przypadku ubezpieczeń społecznych, cudzoziemiec podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu na takich samych zasadach jak pozostali pracownicy. Składka zdrowotna wynosi 9% podstawy. Z kolei podstawę składki zdrowotnej stanowi przychód pomniejszony o składki społeczne, opłacane ze środków pracownika. Jeśli pracownik będzie podlegał jedynie składce zdrowotnej, a ze składek społecznych będzie zwolniony, w takim przypadku należy zgłosić go do ZUS na formularzu ZUS ZZA. W deklaracji należy podać oddział NFZ, do którego zgłaszany jest pracownik. Odpowiedni oddział NFZ określa się ze względu miejsca zamieszkania cudzoziemca.
Jak zgłosić do ubezpieczeń w ZUS cudzoziemca - wybór formularzy zgłoszeniowych
Pracownika-obcokrajowca należy zgłosić do ubezpieczeń w ZUS na tych samych formularzach zgłoszeniowych co obywateli Polski:
-
ZUS ZUA - zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych,
-
ZUS ZZA - zgłoszenie tylko do ubezpieczenia zdrowotnego.
W formularzach zgłoszeniowych jako identyfikator w pierwszej kolejności podaje się nr PESEL oraz NIP. W przypadku cudzoziemców, większość z nich nie posiada numeru PESEL. Wówczas należy podać serię i nr dowodu osobistego lub paszportu.
| Ważne! Jeśli numer posiadanego przez pracownika dokumentu jest większy niż liczba miejsc w formularzu, to należy wpisać serię i numer do tego momentu, na ile pozwalają rubryki w formularzu. |
