Kontrola przeprowadzona przez Sanepid może mieć różne skutki. Przedsiębiorca może zostać obarczony kosztami przeprowadzonych działań. Czy w związku z sankcyjnym charakterem opłat mogą one zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów?
Państwowa Inspekcja Sanitarna
Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS), potocznie zwana Sanepidem, zajmuje się ochroną zdrowia przed uciążliwymi i szkodliwymi czynnikami oraz zapobieganiem powstawaniu chorób zakaźnych i zawodowych. Pełni nadzór nad:
- higieną pracy w zakładach pracy,
- higieną środowiska,
- higieną w szkołach i innych placówkach oświatowych,
- zdrową żywnością,
- higieną radiacyjną,
- higieną wypoczynku i rekreacji.
Sanepid sprawuje też nadzór nad zakładami opieki zdrowotnej oraz nad profilaktyką zakażeń szpitalnych.
Nadzór sanitarny Sanepidu
Nadzór zapobiegawczy polega głównie na sprawdzaniu dokumentacji badanego projektu pod kątem wymagań zdrowotnych i sanitarnych oraz udziale w dopuszczeniu obiektów budowlanych do użytku. Nadzór bieżący polega na kontroli, czy w jego użytkowaniu codziennym przestrzegane są przepisy zdrowotne i higieniczne. Inspektorzy sanepidu mają szerokie uprawnienia. Kontrola przeprowadzona przez Sanepid daje prawo inspektorom do wstępu na teren:
- zakładów pracy oraz terenów i budynków do nich przylegających,
- obiektów handlowych, ogródków działkowych oraz obiektów użyteczności publicznej,
- środków transportu oraz obiektów z nimi związanych,
- obiektów w budowie.
Uprawnienia inspektorów są bardzo szerokie. W przypadku podejrzeń występowania choroby zakaźnej lub innych zagrożeń zdrowotnych mają oni prawo wejść na teren firmy. Jeśli stwierdzone zostaną uchybienia odnośnie wymagań higienicznych czy zdrowotnych, Sanepid nakazuje ich usunięcie. W przypadku gdy naruszenia są zbyt duże, możliwe jest całkowite zamknięcie zakładu lub wyłączenie innego środka, którego uchybienie dotyczy.
Kontrola przeprowadzona przez Sanepid i koszty z nią związane
Ewentualne opłaty za przeprowadzoną kontrolę Sanepidu mają charakter sankcyjny tak więc zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, opłat sankcyjnych nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodu. W związku z tym kary z Sanepidu nie można zaliczyć w ciężar kosztów firmy. Opłaty takie należy wpłacić do budżetu państwa lub budżetu samorządów terytorialnych.
Kary umowne
Kary umowne zapisane w umowach mają na celu zabezpieczenie prawidłowego regulowania zobowiązań oraz ewentualne ponoszenie kar w przypadku niedostosowania się do określonych terminów. Otrzymane kary należy zaliczyć do przychodów operacyjnych działalności, zaś zapłacone kary do kosztów operacyjnych - obowiązek taki wynika z ustawy o rachunkowości. Odsetki za zwłokę zaliczane będą do przychodów i kosztów finansowych.
Konieczność zapłacenia kary umownej nie generuje obowiązku podatkowego VAT, a podmiot, na rzecz którego opłata zostanie przesłana, nie ma obowiązku wystawiania faktury VAT.
Interpretacje
W spółce została przeprowadzona kontrola spełniania wymagań sanitarnych. W wyniku inspekcji wykazano, że spółka nie posiada wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących na stanowisku pracy pracowników zatrudnionych na budowach. Na spółkę nałożona została opłata za przeprowadzone badania, gdyż brak badań środowiska pracy należy traktować jako naruszenie artykułów Kodeksu pracy. Zgodnie z tym artykułem pracodawca ma obowiązek przeprowadzać badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia oraz przechowywać ich wyniki. Spółka odwołała się od tej decyzji i złożyła skargę do WSA. Zgodnie z orzeczeniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 7 stycznia 2015 r., sygn. akt III SA/Kr 1533/14, złożona skarga została pozytywnie rozpatrzona. Sąd uznał, że opłacie podlegają badania przeprowadzone przez Sanepid, co w tym przypadku nie miało miejsca, w związku z tym koszty nie zostały poniesione. Sam fakt przeprowadzenia kontroli w ramach rutynowych obowiązków Sanepidu nie podlega obciążeniu kosztami firmy kontrolującej.
Gdyby Państwowa Inspekcja Sanitarna przeprowadziłakontrolę oraz badania i pomiary czynników szkodliwych, mogłaby obciążyć kosztami firmę, a w przypadku jakichś uchybień dodatkowo nałożyć karę, która nie stanowiłaby kosztu uzyskania przychodu.
