0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Kontrola zarządcza i audyt - warto wiedzieć!

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Choć pojęcie kontrola zarządcza oraz audyt figuruje w potocznym języku, to można wskazać konkretne przepisy prawne, które je regulują. Chodzi mianowicie o ustawę o finansach publicznych. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej treści tej ustawy.

Kontrola zarządcza

Na początku przeanalizujmy te regulacje, które odnoszą się do kontroli zarządczej. Jak stanowi definicja zawarta w art. 68 ustawy o finansach publicznych, kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności:

  1. zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi;

  2. skuteczności i efektywności działania;

  3. wiarygodności sprawozdań;

  4. ochrony zasobów;

  5. przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania;

  6. efektywności i skuteczności przepływu informacji;

  7. zarządzania ryzykiem.

Natomiast art. 69 ww. ustawy wskazuje na organy państwowe właściwe w zakresie kontroli zarządczej. Zgodnie z tym przepisem zapewnienie funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej należy do obowiązków:

  1. ministra w kierowanych przez niego działach administracji rządowej; 

  2. wójta, burmistrza, prezydenta miasta, przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego;

  3. kierownika jednostki.

Warto również zwrócić uwagę na treść art. 71 ustawy o finansach publicznych, który odnosi się do kwestii koordynacji kontroli zarządczej. W przepisie tym czytamy, że do zadań ministra finansów w zakresie koordynacji kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych należy w szczególności:

  1. upowszechnianie standardów,

  2. wydawanie wytycznych,

  3. współpraca z krajowymi i zagranicznymi organizacjami,

  4. współpraca z komitetami audytu.

Kontrola zarządu jest instytucją właściwą dla sektora finansów publicznych. Jej celem jest zapewnienie ogólnej zgodności działalności z przepisami prawa. Ustawa wskazuje również organy właściwe do przeprowadzenia kontroli zarządczej. Należy także pamiętać, że jej koordynatorem jest minister finansów.

Audyt

Drugą instytucją, którą poddamy naszym rozważaniom, jest audyt. Także ona jest uregulowana w przepisach ustawy o finansach publicznych, w związku z czym należy przybliżyć najważniejsze przepisy w tej kwestii.

Jak podaje art. 272 ustawy, audyt wewnętrzny jest działalnością niezależną i obiektywną, której celem jest wspieranie ministra kierującego działem lub kierownika jednostki w realizacji celów i zadań przez systematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz czynności doradcze. Ocena, o której mowa, dotyczy w szczególności adekwatności, skuteczności i efektywności kontroli zarządczej w dziale administracji rządowej lub jednostce.

Podobnie jak w przypadku kontroli zarządczej również co do audytu określono podmioty prowadzące tego rodzaju czynności. W myśl art. 275 ustawy o finansach publicznych audyt wewnętrzny prowadzi audytor wewnętrzny zatrudniony w jednostce albo usługodawca niezatrudniony w jednostce. Jak zatem widać, audytorem może być zarówno pracownik danej jednostki sektora finansów publicznych, jak i podmiot zewnętrzny, z którym jednostka zawarła stosowną umowę w zakresie przeprowadzenia audytu. 

Umowa zawarta przez jednostkę sektora finansów publicznych z usługodawcą powinna zawierać postanowienia gwarantujące prowadzenie audytu wewnętrznego zgodnie z przepisami niniejszej ustawy. Należy w niej także określić sposób postępowania z dokumentami, w tym również w formie elektronicznej, wytworzonymi dla celów prowadzenia audytu wewnętrznego, tak aby zapewnić ich dostępność, ochronę przed nieupoważnionym rozpowszechnianiem, uszkodzeniem lub zniszczeniem. Umowę zawiera się na okres co najmniej roku.

Audyt w przeciwieństwie do kontroli zarządczej może zostać przeprowadzony przez podmiot zewnętrzny, który posiada w tym zakresie stosowne kompetencje oraz kwalifikacje.
Audytor wewnętrzny ma prawo wstępu do pomieszczeń jednostki oraz wglądu do wszelkich dokumentów, informacji i danych oraz do innych materiałów związanych z funkcjonowaniem jednostki, w tym utrwalonych na elektronicznych nośnikach danych, jak również do sporządzania ich kopii, odpisów, wyciągów, zestawień lub wydruków, z zachowaniem przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej. Pracownicy jednostki są obowiązani udzielać informacji i wyjaśnień, a także sporządzać i potwierdzać kopie, odpisy, wyciągi lub zestawienia, o których mowa powyżej.

W świetle art. 283 ustawy o finansach publicznych audyt wewnętrzny przeprowadza się na podstawie rocznego planu audytu wewnętrznego, Do końca roku kierownik komórki audytu wewnętrznego w porozumieniu z kierownikiem jednostki przygotowuje na podstawie analizy ryzyka plan audytu na następny rok. Kierownik komórki, przeprowadzając analizę ryzyka, bierze pod uwagę w szczególności zadania wynikające z planu działalności, a także wytyczne ministra kierującego działem, komitetu audytu oraz szczegółowe wytyczne ministra finansów. Do końca stycznia każdego roku kierownik komórki audytu wewnętrznego sporządza sprawozdanie z wykonania planu audytu za rok poprzedni.

Audyt przeprowadza się na podstawie planu. Jedynie w wyjątkowych przypadkach można rozpocząć go poza planem. Sprawozdanie z realizacji planu audytu sporządza się do końca stycznia za rok poprzedni.
Ustawa określa również, jakie zadania spoczywają na ministrze finansów w zakresie koordynacji audytu wewnętrznego. Otóż w myśl art. 292 ustawy o finansach publicznych do jego zadań w zakresie koordynacji audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych należy w szczególności:

  1. zlecanie przeprowadzenia audytu wewnętrznego, 

  2. ocena audytu wewnętrznego, 

  3. upowszechnianie standardów, 

  4. wydawanie wytycznych,

  5. współpraca z krajowymi i zagranicznymi organizacjami,

  6. współpraca z komitetami audytu.

Obszerny katalog podmiotów podlegających audytowi zawarty jest w art. 274 ustawy o finansach publicznych.

Podsumowując powyższe ustalenia, wskazać należy, że kontrola zarządcza oraz audyt to specyficzne konstrukcje prawne przewidziane dla jednostek budżetowych. Obie instytucje mają przede wszystkim na celu sprawdzenie prawidłowości działania danej jednostki oraz zgodności postępowania z przepisami prawa. Warto również pamiętać, że koordynatorem działań w tym zakresie jest minister finansów.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów