Umowa o dzieło nie stanowi samodzielnego tytułu do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego. Jednak umowa o dzieło z własnym pracownikiem, z którym przedsiębiorca ma również podpisaną umowę o pracę lub jeżeli w ramach umowy o dzieło wykonują pracę na rzecz swojego pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, to w takiej sytuacji od zawartej umowy o dzieło trzeba będzie odprowadzić wszystkie obowiązkowe składki jak od umowy o pracę. Jednak w pewnych przypadkach pracodawca nie będzie miał takiego obowiązku. Przeczytaj kiedy umowa o dzieło z własnym pracownikiem nie stanowi tytułu do ubezpieczeń w ZUS!
Umowa o dzieło z własnym pracownikiem
Przepisy prawa pracy nie zabraniają zawierania kilku różnych umów między tym samym pracodawcą i zatrudnionym. Pracodawca może zawrzeć z własnym pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę umowę cywilnoprawną, o ile ta umowa nie będzie miała cech umowy o pracę oraz rodzaj pracy będzie inny niż ten, który jest wykonywany przez pracownika w ramach stosunku pracy. Oznacza to, że z jedną osobą pracodawca może zawrzeć umowę o pracę i dodatkowo umowę cywilnoprawną. W przypadku zawarcia umowy o dzieło z wykonawcą, z którym podpisana jest również umowa o pracę to taki wykonawca dzieła wyłącznie dla celów ubezpieczeniowych w ZUS traktowany jest jak pracownik.
Przychód z umowy o dzieło zawartej z własnym pracodawcą należy doliczyć do przychodu pracownika z tytułu umowy o pracę. Suma tych przychodów z umów stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne zatrudnionego. Pracownik podlega obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom społecznym zarówno z umowy o pracę, jak i umowy o dzieło w tym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dodatkowo za taką osobę obowiązkowe są też składki na FP i FGŚP.
Ważne jest, że z tytułu zawartej z własnym pracownikiem umowy o dzieło pracodawca nie musi dokonywać zgłoszenia wykonawcy do ubezpieczeń w ZUS. Przychód z tych umów stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, którą pracodawca wykazuje w jednym bloku imiennego raportu miesięcznego - formularz ZUS RCA. Od łącznej kwoty uzyskanego przez taką osobę przychodu wylicza się składki na ubezpieczenia społeczne. Taką osobę należy wykazać z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 X X właściwym dla pracowników.
Umowa o dzieło z własnym pracownikiem nie zawsze stanowi tytuł do opłacania składek
Jeżeli została zawarta umowa o dzieło z własnym pracownikiem, który dodatkowo prowadzi działalność gospodarczą, a profil działalności gospodarczej wykonawcy dzieła pokrywa się z wykonywaną umową, wówczas przychód pracownika z tej umowy o dzieło jest traktowany jako przychód z działalności gospodarczej. W takim wypadku z wynagrodzenia z tytułu umowy o dzieło nie nalicza się i nie odprowadza składek ani na ubezpieczenia społeczne, ani na zdrowotne.
Również umowa o dzieło z własnym pracownikiem, który przebywa na urlopie bezpłatnym nie powoduje powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych ani ubezpieczenia zdrowotnego. Jest to bowiem tzw. przerwy w opłacaniu składek. Są to okresy, w których umowa o pracę trwa nadal, natomiast obowiązek świadczenia pracy i wypłata wynagrodzenia ulegają zawieszeniu. Tym samym ulega zawieszeniu stosunek pracy, a zatem i obowiązek ubezpieczeń społecznych. Samodzielna umowa o dzieło nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Dlatego też umowa o dzieło z własnym pracownikiem, który przebywa na urlopie bezpłatnym, nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.
Jeżeli z pracownikiem, który przebywa na urlopie macierzyńskim lub urlopie wychowawczym zostanie podpisana umowa o dzieło to z tego tytułu nie należy opłacać składek społecznych ani zdrowotnej. Powyższe wynika z faktu, iż przebywanie na urlopie wychowawczym i pobieranie zasiłku macierzyńskiego stanowią zupełnie odrębne od umowy o pracę tytuły do ubezpieczeń.
