W toku działalności gospodarczej przedsiębiorca ponosi wiele różnych wydatków. Jeżeli działalność ma charakter globalny, takie nakłady mogą dotyczyć również kosztów płaconych poza granicami kraju. W zakresie takich wydatków bardzo często znajdują się opłaty ponoszone za granicą za paliwo oraz autostrady. Interesujące oraz ważne może się okazać prawidłowe rozliczenie takich wydatków zarówno w oparciu o przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, jak i przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Rozliczenie wskazanych wydatków na gruncie VAT
W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z przyjętymi zasadami opłaty ponoszone za granicą za paliwo oraz autostrady są traktowane na równi z opłatami poniesionymi w kraju z tytułu takich wydatków. Powoduje to, że po stronie polskiego podatnika VAT nie dochodzi do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. W rezultacie podatnik nie ma obowiązku dokonywania rozliczenia podatku należnego z tytułu takiego zakupu. Na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy VAT przyjmuje się bowiem, że miejscem dostawy towarów niewysyłanych i nietransportowanych jest kraj, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.
Identyczną tezę przedstawił Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 28.10.2014 r., nr ITPP3/443-442/14/MD: "Zdaniem Wnioskodawcy, zakup na terytorium krajów Unii Europejskiej paliwa wlewanego do baku barki, które jest wykorzystywane wyłącznie do świadczenia przez Wnioskodawcę wewnątrzwspólnotowych usług transportowych na terytorium krajów Unii Europejskiej (głównie Holandii), nie stanowi wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w świetle przepisów art. 5 ust. 1 pkt 4 i art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem paliwo to nie jest wysyłane lub transportowane z terytorium innego państwa członkowskiego na terytorium Polski.
Aby zatem zaistniało wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, konieczne jest przewiezienie towaru z kraju rozpoczęcia wysyłki do innego kraju Unii i nabycie prawa do dysponowania towarem jak właściciel. Tak więc w rozumieniu ww. przepisów, przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium Polski rozumie się co do zasady nabycie towarów, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane przez dokonującego dostawy, nabywcę lub na ich rzecz z terytorium innego państwa członkowskiego na terytorium Polski."
O ile w przypadku tankowania paliwa mamy do czynienia z dostawą towarów, o tyle przy opłatach za korzystanie z autostrad występuje świadczenie usług. W tym zakresie należy zatem odnieść się do przepisów regulujących sposób ustalenia miejsca świadczenia. Na gruncie przepisów prawa, autostrada traktowana jest jako nieruchomość. Powoduje to, że właściwym przepisem w tym przypadku będzie art. 28e ustawy o VAT, który stwierdza, że w zakresie usług związanych z nieruchomościami miejscem świadczenia jest miejsce położenia nieruchomości. Oznacza to, że korzystanie z autostrady, przykładowo w Niemczech, będzie opodatkowane w Niemczech. Kolejną konsekwencją takiej wykładni przepisów jest stwierdzenie, że po stronie polskiego przedsiębiorcy nie dochodzi do importu usług.
Potwierdzają to liczne interpretacje podatkowe, m.in. Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 7.12.2015 r., nr IPTPP2/4512-531/15-5/IR: "W świetle powyższego, w przypadku usługi polegającej na udostępnieniu płatnych autostrad, tuneli lub mostów na terenie Belgii, Holandii, Luksemburga, Danii i Szwecji, świadczonej przez ww. holenderską spółkę na rzecz Wnioskodawcy, miejscem świadczenia tej usługi w świetle ww. art. 28e ustawy, jako usługi związanej z nieruchomością, nie jest terytorium Polski. Przedmiotowa usługa podlega opodatkowaniu w państwach, na terytorium których znajdują się ww. autostrady, tunele lub mosty. W konsekwencji uznać należy, iż w okolicznościach niniejszej sprawy Wnioskodawca nie jest podatnikiem w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy. Tym samym przedmiotowa czynność w myśl przepisu art. 2 pkt 9 ustawy, nie stanowi importu usług."
Opłaty ponoszone za granicą za paliwo oraz autostrady na gruncie PIT
Generalnie opłaty za paliwo oraz autostrady wypełniają dyspozycję art. 22 ustawy PIT, który wskazuje, jakie wydatki mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów. W rezultacie, jeżeli takie opłaty wykazują związek przyczynowo-skutkowy z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz celem ich poniesienia jest osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów, to mogą one zostać uznane za koszty podatkowe.
Za koszt podatkowy zostanie uznana kwota wydatków w wartości netto, bowiem podatnik ma prawo wystąpić o zwrot zagranicznego podatku VAT naliczonego w innym państwie członkowskim. W tym celu należy złożyć formularz VAT-REF.
Organy podatkowe akceptują jako dowód księgowy nie tylko zagraniczną fakturę, lecz także paragon fiskalny, pod warunkiem że zostanie właściwie opisany zgodnie z wymogami księgowymi. Dla celów podatku dochodowego nie jest bowiem konieczne, aby podatnik w każdym przypadku posiadał fakturę w celu ujęcia kosztu podatkowego.
W praktyce zazwyczaj przyjmuje się, że jeżeli dokument spełnia wymogi do uznania go za dowód księgowy, w myśl przepisów ustawy o rachunkowości, to może być on uznany za dokument stanowiący podstawę do ujęcia wydatku w kosztach uzyskania przychodów, co oznacza, że opłaty ponoszone za granicą za paliwo oraz autostrady, w przypadku poprawnego udokumentowania będą podlegać ujęciu w KPIR.
