Przepisy unijne nakładają na każde państwo członkowskie obowiązek dostosowania swoich regulacji do nowych zasad, których dotyczy opodatkowanie bonów podatkiem od towarów i usług. Nowelizacja ustawy obowiązuje od 1 stycznia 2019 r. W poniższym artykule przedstawiamy analizę porównawczą dotychczasowych oraz nowych zasad nakładania podatku VAT na transakcje związane z bonami.
Opodatkowanie bonów - obowiązujące regulacje do 2018 r.
Ustawa o podatku od towarów i usług do końca 2018 roku nie przewidywała żadnych szczególnych uregulowań, jeżeli chodzi o opodatkowanie bonów. W rezultacie należało opierać się w tym zakresie na zasadach ogólnych.
Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług. Przekazywanie bonów nie mieściło się w żadnej kategorii. Trzeba było bowiem zauważyć, że bony mają na celu zastąpienie środków pieniężnych i były traktowane jako znaki legitymacyjne uprawniające do wymiany bonu na określony towar lub usługę.
Zgodnie z powyższym, opodatkowanie bonów podatkiem VAT nie miało miejsca w przypadku jego odpłatnego przekazania. W momencie odpłatnego wydania bonu nie powstawał obowiązek podatkowy, ponieważ sprzedaż bonów nie spełniała przesłanek definicji dostawy towarów ani świadczenia usług.
Konieczność zapłaty podatku generowała dopiero czynność realizacji bonu. W konsekwencji w momencie wymiany bonu na towar lub usługę dochodziło do opodatkowania podatkiem VAT dostawy towarów lub świadczenia usług w zamian za kwotę wynikającą z realizacji bonu.
Przykład 1.
Zakład fryzjerski sprzedał klientowi bon na swoje usługi w czerwcu. Klient zrealizował bon w lipcu. Jak w tej sytuacji wyglądać będzie opodatkowanie bonów?
W takim przypadku obowiązek zapłaty podatku należnego powstaje w momencie świadczenia usługi, tj. w lipcu.
Opodatkowanie bonów od 1 stycznia 2019 r.
Na mocy dyrektywy Rady (UE) 2016/1065 z dnia 27 czerwca 2016 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do bonów na towary lub usługi Polska została zobowiązana do implementacji oraz wprowadzenia do polskiego porządku prawnego nowych rozwiązań w zakresie opodatkowania bonów. Dyrektywa wskazuje, że nowe przepisy obowiązują od 1 stycznia 2019 r.
Ponadto wprowadzono rozróżnienie bonów jednego przeznaczenia oraz bonów różnego przeznaczenia. W tym zakresie został dodany do ustawy nowy rozdział 2a „Opodatkowanie w przypadku stosowania bonów”.
W myśl art. 2 pkt 43 ustawy VAT bon jednego przeznaczenia to bon, w którego przypadku miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których bon dotyczy, oraz kwota należnego podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług są znane w chwili emisji tego bonu. Bon jednego przeznaczenia uprawnia jego posiadacza do wymiany na konkretną, ściśle określoną w momencie jego wydawania usługę bądź towar w danym państwie członkowskim. W przypadku bonu jednego przeznaczenia obowiązek zapłaty podatku VAT powstaje przy wprowadzeniu takiego bonu do obrotu. Natomiast dostawa towarów lub świadczenie usług w zamian za niego nie będą uznawane za czynność opodatkowaną. Według nowych zasad odpłatne przekazanie bonu podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, natomiast faktyczne skorzystanie z bonu nie rodzi skutków podatkowych.
Przykład 2.
Zakład fryzjerski sprzedał klientowi bon na swoje usługi w styczniu 2019 r. Klient zrealizował bon w lutym 2019 r. W takim przypadku obowiązek zapłaty podatku należnego powstaje w momencie przekazania bonu, czyli w styczniu.
Nowe przepisy wprowadzają także kategorię bonów różnego przeznaczenia. W myśl art. 2 pkt 44 ww. ustawy bon różnego przeznaczenia jest inny niż bon jednego przeznaczenia W przypadku tego rodzaju bonu nie jest znane konkretne miejsce dostawy towaru lub miejsce świadczenia usługi. W konsekwencji jego przekazanie nie podlega opodatkowaniu VAT. Dopiero z chwilą jego realizacji następuje konkretyzacja świadczenia, co rodzi skutki podatkowe w postaci konieczności zapłaty podatku VAT. W rezultacie opodatkowana będzie dopiero dostawa towarów lub świadczenie usług w zamian za ten bon.
Przykład 3.
Międzynarodowa sieć hotelowa sprzedaje bony na swoje usługi. Mogą one zostać zrealizowane w każdym kraju członkowskim UE. Powoduje to, że w momencie przekazania bonu nie wiadomo, w którym kraju oraz według jakiej stawki należałoby opodatkować sprzedaż bonu. Jeżeli klient zrealizuje go na usługę hotelową w Polsce, to w chwili faktycznego wykonania tej usługi powstanie obowiązek podatkowy w zakresie VAT.
