Bonus pieniężny udzielony kontrahentowi to swego rodzaju premia za zrealizowanie konkretnego poziomu obrotów - np. zamówienie powyżej ustalonej wartości. Taki bonus nie odnosi się do pojedynczych transakcji, ale jest nagrodą za osiągnięcie wyznaczonych rezultatów. Bonus pieniężny to metoda motywowania nabywców - jego wartość można określić w stosunku do obrotu zrealizowanego w konkretnym okresie rozliczeniowym za pomocą procentów lub kwot. Czy taki bonus pieniężny udzielony kontrahentowi może stanowić koszt uzyskania przychodu?
Bonus pieniężny udzielony kontrahentowi a koszt uzyskania przychodu
Jak powszechnie wiadomo, żeby konkretny wydatek mógł stanowić koszt uzyskania przychodu, powinien zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródeł. Wyjątkami są koszty ujęte w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dany wydatek musi też mieć związek przyczynowo-skutkowy z uzyskanymi przychodami z konkretnego źródła. Udowodnienie takiego związku leży w gestii przedsiębiorcy. Podsumowując, koszt uzyskania przychodu mogą stanowić wszelkie ekonomicznie uzasadnione i racjonalne wydatki powiązane z prowadzoną firmą.
Bonusy pieniężne, przyznawane jako nagroda za osiągnięcie określonych obrotów przez klienta, mają działanie motywacyjne i pozytywnie oddziałują na wielkość sprzedaży. Właśnie dlatego mogą one zostać zakwalifikowane jako koszt uzyskania przychodu.
Bonus pieniężny udzielony kontrahentowi a VAT
Opodatkowanie omawianej premii pieniężnej wywołuje wiele kontrowersji - zarówno wśród podatników, jak i organów podatkowych. W przypadku gdy bonus nie wiąże się z konkretną dostawą, jest on wówczas nagrodą za osiągnięcie rezultatu i nie można uznać go za płatność za realizowane usługi. Taką opinię można znaleźć w wielu orzeczeniach sądowych - m.in. w wyroku NSA z dnia 30 września 2010 r., sygn. akt I FSK 1384/09.
Inaczej na sprawę patrzą urzędy skarbowe oraz resort finansów - według nich taki bonus pieniężny udzielony kontrahentowi jest odpłatnym świadczeniem usług, podlegającym naturalnie podatkowi VAT. Jako uzasadnienie podają art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, który mówi, że świadczenie usług to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 2 września 2010 r. (I SA/Po 398/10) nawiązał do kwestii premii pieniężnej, stwierdzając, że trzeba ją dokumentować fakturą korygującą jako rabat. Wyrok został jednak uchylony przez Naczelny Sąd Administracyjny (I FSK 1673/10), który uznał, że premia pieniężna to nie rabat, który jest obniżką ceny transakcyjnej danego dobra.
Podsumowując: prawidłowe dokumentowanie zdarzeń - to znaczy wypłaty bonusówpieniężnych z tytułu osiągnięcia określonych obrotów - uzależnione jest od wielu czynników. Za każdym razem trzeba ocenić, czy transakcja ma charakter nagrody za konkretne wyniki i czy nie wiąże się z żadną dostawą i przy tym nie jest odpłatnym świadczeniem usług podlegającym ustawie o VAT. Jeśli transakcja spełni te warunki, trzeba wystawić notę obciążeniową. Z kolei jeżeli jest to rabat (obniżka ceny w konkretnych dostawach), wówczas należy wystawić zbiorczą fakturę korygującą.
