Przekazanie towarów w zamian za usługę reklamową jest świadczeniem właściwym w zakresie umowy sponsoringu. Z uwagi na fakt, iż umowy takie są zawierane przez przedsiębiorców, pojawia się pytanie o sposób rozliczenia i udokumentowania przekazania towarów. W poniższym artykule postaramy się wyjaśnić, czy w takim przypadku należy wystawić fakturę VAT.
Umowa sponsoringu na gruncie podatku VAT
Skutki podatkowe sponsoringu są uzależnione od treści tego stosunku prawnego. Gdy umowa zawarta między stronami przewiduje, że w zamian za przekazanie określonych środków pieniężnych wartości rzeczowych lub świadczeń sponsor otrzyma od podmiotu sponsorowanego ekwiwalentne świadczenie wzajemne o charakterze reklamowym, można mówić o tzw. sponsoringu właściwym. Stanowi on w istocie odpłatne nabycie usług reklamowych.
W przypadku umowy sponsoringu, gdy sponsor przekazuje towary lub świadczy usługi, obie te czynności należy zakwalifikować jako podlegające działaniu ustawy o podatku od towarów i usług, a mianowicie z jednej strony odpłatną dostawę towarów lub świadczenie usług dokonaną przez sponsora oraz z drugiej strony – odpłatne świadczenie usługi reklamowej przez sponsorowanego.
W ramach takiej umowy mamy do czynienia z podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT: odpłatną dostawą towarów (art. 7 ustawy VAT) oraz z odpłatnym świadczeniem usług (art. 8 ustawy VAT).
Odpłatność za dostawę towarów lub świadczenie usług zachodzi w sytuacji, gdy pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usługi a zapłatą istnieje adekwatny związek.
Odpłatność może przybierać różne formy – nie jest warunkiem to, aby została ustalona lub dokonana w pieniądzu. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową – zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną – zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa.
O czynności dokonanej za wynagrodzeniem można zatem mówić w sytuacji, gdy:
- istnieje ścisły związek pomiędzy wykonanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami;
- wynagrodzenie może być wyrażone w pieniądzu;
- związek, o którym mowa powyżej, ma charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za dane świadczenie.
Przekazanie towarów w zamian za usługę reklamową a faktura VAT
Jak wskazaliśmy, przekazanie towarów w zamian za usługę w ramach umowy sponsoringu stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy VAT.
Wynagrodzeniem jest w tym przypadku wzajemne świadczenie w postaci usługi reklamowej.
Skoro w świetle przepisów ustawy o VAT świadczenia wzajemne podatników VAT, w ramach których następuje dostawa towarów bądź świadczenie usług, traktowane są tak samo jak każda sprzedaż towarów/usług dokonywana za odpłatnością, tyle że w tym przypadku odpłatność stanowi świadczenie wzajemne.
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 1 marca 2023 roku, nr 0111-KDIB3-2.4012.11.2023.2.MGO, jeżeli w obrocie gospodarczym następuje zamiana towaru na towar, towaru na usługę i odwrotnie, a także zamiana usługi na usługę, to są to transakcje barterowe. Istota barteru polega na tym, że dwie strony (w tym przypadku influencer oraz przedsiębiorca zamierzający reklamować swoje produkty) świadczą na swoją rzecz wzajemnie.
Wartość tych świadczeń powinna być ekwiwalentna, to znaczy obydwa świadczenia muszą odpowiadać sobie nawzajem co do wartości, tak aby dopłaty pieniężne nie były konieczne. W przypadku barteru obie strony dokonują bowiem „równoważących się” czynności, które podlegać będą opodatkowaniu na zasadach ogólnych, wypełniając definicję dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy VAT.
Jak stanowi art. 106b ust. 1 ustawy VAT, podatnik dokonujący odpłatnej dostawy towarów jest zobligowany do wystawienia faktury dokumentującej czynność.
Obligatoryjne elementy faktury zostały określone w art. 106e ustawy VAT. Z analizy treści tego przepisu wynika, że wskazanie formy zapłaty nie jest obowiązkowe. Oznacza to, że wystawiona faktura nie musi zawierać określenia, że zapłata nastąpi w formie pieniężnej bądź też w formie rzeczowej.
Obligatoryjnym elementem faktury jest natomiast wskazanie podstawy opodatkowania. Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy VAT jest nią wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
W przypadku zamiany towaru na usługę za podstawę opodatkowania należy uznać wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane z tytułu dostawy towaru, które stanowi wartość subiektywną stanowiącą odzwierciedlenie wartości, jaką dla odbiorcy ma usługa będąca wynagrodzeniem za dostawę towaru (kwota, jaką byłby on skłonny zapłacić).
Jeśli zatem podatnik określi w umowie sponsoringu wartość (cenę) dostarczanego towaru, to podstawą opodatkowania ww. dostawy w ramach umowy zamiany będzie wartość pieniężna ustalona przez strony w umowie stanowiąca zapłatę.
Przykład
Przedsiębiorca przekazał swój produkt sportowcowi, który zobowiązał się do świadczenia wzajemnej usługi reklamowej. Wartość towaru wynosi 30 000 zł. Czy przekazanie towaru w zamian za usługę reklamową należy udokumentować fakturą VAT?
Przedsiębiorca przekazujący towar powinien wystawić fakturę VAT dokumentującą odpłatną dostawę towarów, gdzie podstawę opodatkowania stanowi kwota 30 000 zł.
Odliczenie podatku naliczonego z faktury otrzymanej w ramach umowy sponsoringu
Z uwagi na fakt, iż mamy do czynienia ze świadczeniami wzajemnymi, każda ze stron – mając status czynnego podatnika podatku VAT – ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z otrzymanej faktury. W transakcji barterowej każda ze stron transakcji jest jednocześnie nabywcą i kupującym.
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 5 sierpnia 2020 roku, nr 0113-KDIPT1-2.4012.294.2020.2.JS, nabywane przez Spółkę usługi sponsoringu służą czynnościom opodatkowanym podatkiem VAT, bowiem ponoszone wydatki na promocję mają przyczyniać się m.in. do rozpowszechniania informacji na temat Spółki oraz świadczonych przez nią usług, kreowania i umacniania jej pozytywnego wizerunku, a także promowania marki. Realizacja tych celów może mieć bowiem wpływ na wzrost sprzedaży oferowanych przez Spółkę towarów i w konsekwencji uzyskiwanych przez nią przychodów.
W rezultacie spełnione są przesłanki uprawniające Spółkę do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabywane usługi sponsoringowe, ponieważ mają one związek z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT.
Końcowo należy podkreślić, że na gruncie podatku VAT odpłatność nie musi mieć formy pieniężnej. Dlatego też z odpłatną dostawą towarów – która będzie dokumentowana fakturą – będziemy mieli do czynienia także w przypadku przekazania towarów w zamian za usługę reklamową.
