0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Umowa pożyczki pomiędzy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a wspólnikiem. Jak ją zawrzeć, jakie są jej skutki podatkowe?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Często zdarza się, że spółka z o.o. nie ma środków na prowadzenie bieżącej działalności i niezbędne jest jej dofinansowanie, a nierzadko banki odmawiają przyznania jej kredytu lub pożyczki. Wtedy rozwiązaniem może być udzielenie przez wspólnika pożyczki spółce. W jaki sposób powinna być zawarta taka umowa pożyczki? Czy musi być poprzedzona uchwałą wspólników? Co w sytuacji, gdy to spółka jednoosobowa i wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu? Poznaj skutki podatkowe, które zostaną przedstawione zarówno w stosunku do spółki, jak i wspólnika.

Umowa pożyczki

Instytucja umowy pożyczki jest uregulowana ustawowo, w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 720 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej, czyli pisemnej. Wskazuje się jednak, że niezależnie od kwoty pożyczki w celach dowodowych zaleca się zawarcie umowy w tej formie. Niezachowanie jej dla umowy pożyczki nie jest równoznaczne z unieważnieniem czynności prawnej, jednak w razie sporu nie jest dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt zawarcia umowy pożyczki.

Gdyby zatem spółka nie spłacała rat pożyczki, a nie byłoby umowy sporządzonej w formie pisemnej, niemożliwe byłoby powołanie w toku postępowania świadków, którzy potwierdziliby jej dokonanie. Wnioski dowodowe byłyby oddalone, gdyż taką pożyczkę udowodnić można tylko dokumentami, na przykład potwierdzeniami przelewów pierwszych rat, jeśli były płacone, w przypadku gdy nie zawarto umowy na piśmie.

Jak powinna być zawarta umowa pożyczki pomiędzy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a wspólnikiem?

Nie ma przeciwwskazań, aby wspólnik udzielił spółce z ograniczoną odpowiedzialnością pożyczki w razie potrzeby pozyskania dodatkowych środków przez spółkę. Niezmiernie istotne jest jednak zawarcie umowy w formie pisemnej. Spółka będzie reprezentowana przez zarząd.

Wyjątek stanowi sytuacja, gdy kwota pożyczki będzie dwukrotnie przewyższała wysokość kapitału zakładowego spółki.

Przykład 1.

Kapitał zakładowy spółki Welur Sp. z o.o. wynosi 10 000 zł. Przedsiębiorstwo zajmuje się szyciem spódnic. Podjęto decyzję o nabywaniu materiałów od zagranicznego producenta, jednak spółka nie ma wystarczających środków na ich zakup. Potrzebują 40 000 zł. Odmówiono im także udzielenia pożyczki, zatem wspólnik zaoferował, że ze swojego majątku udzieli spółce pożyczki. Jak w takiej sytuacji zawrzeć umowę pożyczki?

Na podstawie art. 230 Kodeksu spółek handlowych zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Jeżeli zatem umowa spółki Welur Sp. z o.o. nie stanowi inaczej, niezbędne jest podjęcie przez wspólników uchwały wyrażającej zgodę na zaciągnięcie przez spółkę zobowiązania, które czterokrotnie przekracza wysokość kapitału zakładowego. Uchwała jest podejmowana bezwzględną większością głosów.

Nie ma potrzeby aby umowa pożyczki zawierała określenie sposobu korzystania ze środków, ale jest to dopuszczalne; udzielając pożyczki, wspólnik może np. zastrzec, że pieniądze mają być wykorzystane na rozwój przedsiębiorstwa.

Co jeśli jedyny wspólnik jest równocześnie jednym członkiem zarządu?

Przykład 2.

Mariusz Kopek jest jedynym wspólnikiem spółki Marina Sp. z o.o., a także pełni funkcję prezesa zarządu, który jest jednoosobowy. Jego przedsiębiorstwo zajmuje się wypożyczaniem sprzętu wodnego. Podjął decyzję o zakupie nowych motorówek, jednak okazało się, że nie ma na to wystarczających środków, a bank odmówił mu udzielenia kredytu lub pożyczki, z uwagi na liczne wymagalne zobowiązania. Mariusz Kopek podjął decyzję o udzieleniu pożyczki w kwocie 100 000 zł spółce. Jak zawrzeć taką umowę? Czy forma pisemna będzie wystarczająca?  

Zgodnie z art. 210 ust. 2 ksh w razie, gdy jedyny wspólnik jest równocześnie jedynym członkiem zarządu, czynność prawna taka jak np. zawarcie umowy pożyczki między tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Dodatkowo o każdej takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy oraz przesyła wypis aktu notarialnego. W sytuacji zaprezentowanej w przykładzie Mariusz Kopek będzie musiał udać się do notariusza, który sporządzi umowę w formie aktu notarialnego, zwykła forma pisemna nie będzie bowiem w tej sytuacji wystarczająca.

Podatek od czynności cywilnoprawnych – spółka

Co do zasady pożyczkobiorca jest obowiązany do zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stawka podatku, zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych, wynosi 0,5% wartości umowy.

Art. 9 pkt 10 tej ustawy przewiduje jednak, kiedy występuje zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych. W art. 9 ust. 10 lit. i) wskazano, że zwalnia się od podatku od czynności cywilnoprawnych pożyczki udzielone przez wspólnika lub akcjonariusza spółki kapitałowej.

Korzystając z tego zwolnienia, spółka nie zapłaci podatku od czynności cywilnoprawnych. Warto o tym pamiętać, gdyż podatek to kolejny wydatek, jednak w przypadku uzyskania pożyczki od wspólnika nie dojdzie do jego zapłaty.

Podatek dochodowy od osób prawnych – spółka i wspólnik

Spółka z ograniczona odpowiedzialnością jest osobą prawną i odprowadza podatek dochodowy od osób prawnych – CIT.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że kwota pożyczki udzielonej spółce przez udziałowca nie stanowi przychodu po stronie spółki zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a dla wspólnika-pożyczkodawcy nie stanowi kosztu uzyskania przychodu.

Udzielona pożyczka przez wspólnika lub członka zarządu dla spółki z o.o. nie stanowi przychodu po stronie spółki oraz nie jest kosztem uzyskania przychodu dla osoby udzielającej pożyczki.
W corocznym rozliczeniu nie będzie zatem wliczana do opodatkowanej kwoty, nie będzie trzeba odprowadzić od niej podatku, co przy wysokich sumach pożyczki mogłoby być dużym obciążeniem dla spółki, która, korzystając z pożyczki, próbuje ustabilizować swoją sytuację finansową, a nie dąży do ponoszenia kolejnych kosztów.

Do podstawy opodatkowania wliczyć należy jedynie usługi pośrednictwa finansowego, czyli kwotę należnych odsetek. Obowiązek podatkowy od wskazanych odsetek powstaje z chwilą, gdy te odsetki zostaną opłacone albo w momencie, gdy stają się wymagalne. W razie, gdy pożyczka spłacana jest wraz z odsetkami w ratach, obowiązek podatkowy powstaje w chwili otrzymywania każdej kolejnej kwoty odsetek. Podatek opłaca, oczywiście, pożyczkodawca, gdyż to na jego rzecz wpłacane są odsetki.

Trzeba mieć na uwadze, że udzielenie spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nieoprocentowanej pożyczki przez wspólnika lub członka zarządu powoduje powstanie po stronie spółki przychodu z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia w postaci odsetek, które przedsiębiorstwo powinno uiścić w razie zawarcia umowy pożyczki z niezależnym podmiotem świadczącym usługi pośrednictwa finansowego. W takiej sytuacji wartość przychodu należy ustalić zgodnie z cenami rynkowymi właściwymi dla tego rodzaju usług.

Podatek od towarów i usług – spółka i wspólnik

Pożyczka udzielona spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przez wspólnika lub członka zarządu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ale tylko wówczas, gdy pożyczkodawcą jest osoba fizyczna niebędąca podatnikiem VAT.

W razie gdy obie strony są podatnikami podatku od towarów i usług (czynnymi lub zwolnionymi) – gdy także wspólnik prowadzi działalność gospodarczą i jest podatnikiem VAT – udzielenie pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i obliguje pożyczkodawcę do wykazania czynności w deklaracji VAT. Zawarta wówczas umowa pożyczki między podatnikami VAT korzysta jednak ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT jako usługa pośrednictwa finansowego.

Zawarta umowa pożyczki pomiędzy spółką z o.o. a wspólnikiem lub członkiem zarządu w celu pozyskania dodatkowych środków pieniężnych przez spółkę co do zasady jest dla niej neutralne podatkowo. Trzeba jednak pamiętać o konieczności spełnienia szeregu warunków, w szczególności związanych z formą zawarcia umowy, dlatego przed dokonaniem czynności prawnej należy zapoznać się z obowiązującymi przepisami Kodeksu cywilnego i Kodeksu spółek handlowych. Udzielenie spółce pożyczki przez wspólnika lub członka zarządu jest opłacalną dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością formą pozyskania kapitału.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów