Wiele kobiet po wykorzystaniu urlopów związanych z macierzyństwem chce wrócić do pracy. Istnieją pewne uprawnienia ułatwiające godzenie przez kobietę roli matki i pracownika. Jedne z nich dają prawo do korzystania z przerwy na karmienie. Zasady wykorzystywania takiej przerwy regulują przepisy Kodeksu pracy.
Ogólne zasady
Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy, wliczanych do czasu pracy. Jeśli karmi więcej niż jedno dziecko, ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie.
Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.
| Uwaga! Pracownica, której wymiar dzienny pracy jest krótszy niż 4 godziny, nie ma prawa do przerwy na karmienie piersią. |
Przerwy w pracy na karmienie wliczane są do czasu pracy. Przysługuje za nie wynagrodzenie obliczane jak wynagrodzenie za urlop. Są one udzielane przez cały okres karmienia piersią.
Należy jednak podkreślić, że nieprawidłowe będzie udzielenie pracownicy zwolnienia będącego sumą przerw przysługujących jej w miesiącu z tytułu karmienia dziecka piersią. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy na wniosek pracownicy przysługujące jej przerwy mogą być udzielane jej łącznie. Jednak możliwość łącznego udzielenia przerw odnosi się wyłącznie do tych, które przysługują pracownicy w ciągu jednego dnia, a więc maksymalnie dwóch przerw w wymiarze 30 minut bądź 45 minut w zależności od liczby dzieci.
Pracodawca ma obowiązek udzielić przerw na karmienie, ponieważ jest związany jej wnioskiem. Jeśli pozbawi pracownicy tego prawa, narazi się na dokonanie wykroczenia przeciwko prawom pracownika.
Wcześniejsze zakończenie pracy
Wiele kobiet chcąc wykorzystać łącznie przerwę, wnioskuje o to, by zakończyć pracę o 1 godzinę wcześniej. Czy taka praktyka jest dozwolona? Czy jednak przerwy na karmienie powinny być wykorzystywane w czasie dnia pracy?
Przepis art. 187 kp nie wyznacza, w jakich porach pracownica karmiąca może korzystać z przerw na karmienie. Określa tylko, że przerwa udzielana jest na jej wniosek oraz że przerwy te mogą być udzielane łącznie. Przykładowo zamiast dwóch półgodzinnych przerw pracownica może wnioskować o udzielenie jednej godzinnej przerwy w czasie dnia pracy. W czasie pracy oznacza to, że przerwa może być udzielana zarówno na koniec, jak i na początku jej godzin pracy. Nie ma zatem przeszkód prawnych, aby na wniosek pracownicy przerwy na karmienie zostały wykorzystane w ten sposób, że czas pracy będzie skrócony o godzinę lub będzie się zaczynać o godzinę później.
Pracownica, która chce skorzystać z przerw na karmienie, powinna złożyć pisemny wniosek i podać w nim dane dziecka, czyli imię, nazwisko, datę urodzenia oraz datę rozpoczęcia korzystania z przysługującego uprawnienia i sposób, w jaki chce wykorzystać przerwy. Pracownica karmiąca dziecko piersią powinna zatem określić we wniosku konkretnie, w jakich godzinach będzie korzystać z przysługujących jej przerw.
Pracodawca ma obowiązek udzielania przerw od pracy zgodnie z wnioskiem pracownicy, ponieważ jest związany wnioskiem o zastąpienie przerw skróceniem dnia pracy.
Czas, na jaki udzielane są przerwy na karmienie
Przerwy na karmienie udzielane są na wniosek pracownicy, na podstawie jej oświadczenia, że karmi dziecko piersią.
Nie ma żadnych przepisów, które wprowadzają ograniczenia czasowe dotyczące korzystania przez pracownicę z ww. uprawnienia, ani nie uzależnia uprawnienia do przerw od wieku dziecka. Okres ten będzie zależny od potrzeb dziecka i matki. W stosunku do każdej pracownicy karmiącej dziecko będzie on zatem indywidualny. Pracownica może korzystać zatem tych przerw dopóki faktycznie karmi piersią dziecko.
Kodeks pracy nie wymaga przedłożenia przez pracownicę pracodawcy stosownego zaświadczenia lekarskiego. Wystarczające powinno być samo oświadczenie pracownicy.
| Uwaga! Żaden z przepisów prawa nie wymaga przedstawienia przez pracownicę zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego, że karmi ona dziecko piersią (tak jak ma to miejsce w przypadku stwierdzenia stanu ciąży). |
Postanowienia układów zbiorowych lub regulaminów pracy nie mogą ograniczać uprawnień pracownic karmiących w sposób mniej korzystny niż wynika to z Kodeksu pracy. Zatem przepisy nie mogą wymuszać przedłożenia zaświadczeń lekarskich lub regulować, do jakiego czasu pracownica karmiąca piersią może korzystać z przerw od pracy.
| Ważne! Przepisy wewnętrzne obowiązujące u pracodawców (np. regulamin pracy) nie mogą ograniczać uprawnień pracowników wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa. |
Jednak należy zaznaczyć, że przerwy takie nie mogą zakłócić funkcjonowania normalnego toku pracy w zakładzie pracy.
