Rachunek uśpiony w praktyce oznacza takie rachunki bankowe, które podlegają wygaszeniu z powodu śmierci lub braku obrotów na rachunku przez określony czas. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na temat rachunków uśpionych i nieaktywnych!
Kiedy bank może wygasić rachunek bankowy?
Jeżeli umowa rachunku bankowego nie stanowi inaczej, ulega ona rozwiązaniu w każdym przypadku, gdy w ciągu dwóch lat nie dokonano na rachunku żadnych obrotów poza dopisywaniem odsetek, a stan środków pieniężnych na tym rachunku nie przekracza kwoty minimalnej określonej w tej umowie.
Umowa rachunku bankowego, którego posiadaczem jest osoba fizyczna, niezawarta w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, ulega rozwiązaniu z:
- dniem śmierci posiadacza rachunku albo
- upływem 10 lat od dnia wydania przez posiadacza rachunku ostatniej dyspozycji dotyczącej tego rachunku, a w przypadku, gdy umowa przewiduje prowadzenie więcej niż jednego rachunku – tych rachunków, chyba że umowa rachunku oszczędnościowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej była zawarta na czas oznaczony dłuższy niż 10 lat. Na co najmniej 6 miesięcy przed upływem tego okresu bank jest obowiązany poinformować posiadacza rachunku bankowego o skutkach jego upływu.
Za dyspozycję dotyczącą rachunku nie uznaje się postanowienia umownego przewidującego, w razie braku wypowiedzenia, odnowienie umowy rachunku bankowego zawartej na czas oznaczony nie dłuższy niż 10 lat.
Jeżeli na skutek odnowienia umowa wiązałaby dłużej niż 10 lat od jej zawarcia, warunkiem odnowienia jest wydanie przez posiadacza rachunku takiej dyspozycji. Brak dyspozycji skutkuje wygaśnięciem umowy.
Umowa rachunku oszczędnościowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej zawarta na czas oznaczony dłuższy niż 10 lat może zostać odnowiona, jeżeli posiadacz rachunku wyda taką dyspozycję. Dyspozycją nie jest postanowienie umowne przewidujące, w razie braku jej wypowiedzenia, odnowienie umowy. Brak dyspozycji skutkuje wygaśnięciem umowy.
Z upływem 5 lat od dnia wydania ostatniej dyspozycji dotyczącej rachunku bankowego (jeżeli umowa na prowadzenie tego rachunku bankowego należącego do osoby fizycznej nie została zawarta w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej), bank jest obowiązany wystąpić do ministra właściwego do spraw informatyzacji o udostępnienie danych z rejestru Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) umożliwiających ustalenie, czy posiadacz rachunku żyje.
W przypadku, gdy umowa przewiduje prowadzenie więcej niż jednego rachunku, termin 5-letni liczy się od dnia wydania ostatniej dyspozycji dotyczącej tych rachunków.
Rachunek uśpiony po jego śmierci
Bank po śmierci przedsiębiorcy nadal prowadzi rachunek bankowy związany z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jeżeli został ustanowiony zarząd sukcesyjny w rozumieniu Ustawy z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw.
Zarządca sukcesyjny niezwłocznie informuje bank o osobach, które go powołały, a także o osobach, które uzyskały tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku.
Informowanie o rachunkach uśpionych i nieaktywnych
Bank jest obowiązany udzielić informacji o rachunku bankowym:
- posiadaczowi rachunku bankowego będącemu osobą fizyczną;
- osobie, która uzyskała tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku;
- zarządcy sukcesyjnemu.
Jakie informacje o rachunku bankowym możemy uzyskać od banku? Bank w takim wypadku jest zobowiązany do udzielenia zbiorczej informacji o:
- rachunkach bankowych posiadacza, w tym rachunkach wspólnych – bez wskazania danych współposiadacza;
- umowach rachunku bankowego posiadacza rozwiązanych albo wygasłych z powodu śmierci posiadacza lub braku aktywności;
- rachunkach posiadacza rachunku bankowego prowadzonych w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, w tym rachunkach wspólnych – bez wskazania danych współposiadacza;
- umowach rachunków posiadacza rachunku bankowego prowadzonych w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej rozwiązanych albo wygasłych z przyczyn, o których mowa w art. 13a ust. 1–3 Ustawy z dnia 5 listopada 2009 roku o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.
Bank w określonych przypadkach jest również zobowiązany do przekazywania informacji o uśpionych rachunkach bankowych do gminy właściwej dla posiadacza rachunku bankowego.
W przypadku rozwiązania albo wygaśnięcia umowy rachunku bankowego, z powodu śmierci posiadacza lub braku aktywności na rachunku bankowym, bank jest zobowiązany pisemnie poinformować gminę ostatniego miejsca zamieszkania posiadacza rachunku bankowego o:
- dacie powzięcia przez bank informacji o śmierci posiadacza rachunku bankowego;
- dacie wydania przez posiadacza rachunku bankowego ostatniej dyspozycji dotyczącej tego rachunku, a w przypadku, gdy umowa przewidywała prowadzenie więcej niż jednego rachunku – tych rachunków;
- wysokości środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku, a w przypadku, gdy umowa przewidywała prowadzenie więcej niż jednego rachunku – na rachunkach;
- kwotach i tytułach wypłat dokonanych z rachunku, a w przypadku, gdy umowa przewidywała prowadzenie więcej niż jednego rachunku – z rachunków;
- możliwości nabycia przez nią prawa do środków pieniężnych, o których mowa w pkt 3, zgodnie z art. 935 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny.
Wypłata środków z rachunku uśpionego
W przypadku śmierci posiadacza rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej bank jest obowiązany wypłacić z tych rachunków:
- kwotę wydatkowaną na koszty pogrzebu posiadacza rachunku osobie, która przedstawiła rachunki stwierdzające wysokość poniesionych przez nią kosztów – w wysokości nieprzekraczającej kosztów urządzenia pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku;
- kwotę równą wpłatom na rachunki dokonanym przez organ wypłacający świadczenie z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego albo uposażenie w stanie spoczynku, które nie przysługiwały za okres po śmierci posiadacza rachunku, wskazaną we wniosku organu wypłacającego to świadczenie lub uposażenie, skierowanym do banku wraz z podaniem numerów rachunków, na które dokonano wpłat.
Kwota wypłaty, bez względu na liczbę wydanych dyspozycji, nie może być wyższa niż 20-krotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku.
Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci może być w każdym czasie przez posiadacza rachunku zmieniona lub odwołana na piśmie.
Jeżeli posiadacz rachunku wydał więcej niż jedną dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, a łączna suma dyspozycji przekracza limit, dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed dyspozycją wydaną wcześniej.
W przypadku powzięcia przez bank informacji o śmierci posiadacza rachunku, który wydał dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, bank jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić wskazane przez posiadacza rachunku osoby o możliwości wypłaty określonej kwoty.
Kto jeszcze jest uprawniony do wypłaty środków z uśpionego rachunku? Do wypłaty środków są uprawnieni spadkobiercy posiadacza rachunku bankowego, który zmarł. W tym przypadku niezbędne będzie legitymowanie się przez spadkobierców aktem poświadczenia dziedziczenia lub postanowieniem sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. W przypadku, gdy przyczyną nieaktywności rachunku nie jest śmierć posiadacza rachunku bankowego, uprawnionym do wypłaty środków jest również sam posiadacz rachunku.
