Reklama przy drodze i na chodniku - o czym pamiętać, by uniknąć kar?

Reklama przy drodze umieszczona bez zezwolenia to ryzyko dużych kar. Co sprawdzić przed jej umieszczeniem? Jakich formalności dopełnić? Czy można wystawić “potykacz” na chodniku przed sklepem? Co grozi za samowolne postawienie reklamy?

Reklama przy drodze - potrzebne zezwolenie

Na umieszczenie reklamy w pasie drogowym trzeba uzyskać zezwolenie zarządcy drogi. W skład pasa drogowego wchodzi też chodnik, a często również teren poza chodnikiem. Pas drogowy jest wydzielony liniami granicznymi i w razie sporu na podstawie map rozstrzyga się, czy reklama była w pasie drogowym, czy poza nim. 

Wbrew obiegowym opiniom konieczność uzyskania zezwolenia dotyczy nie tylko konstrukcji reklamowych stawianych na poboczach, ale też np. popularnych “potykaczy” na chodnikach czy reklam przykręconych do budynku, które wystają nad chodnikiem - czyli wiszą nad pasem drogowym. 

Samowolnie postawiona reklama przy drodze może bardzo dużo kosztować.

Kara za reklamę wystającą nad chodnikiem

17.920 zł kary musiała zapłacić spółka, która na niecały miesiąc powiesiła baner o wymiarach 8 x 8m na konstrukcji w odległości 15cm od ściany budynku przy drodze powiatowej. Ponieważ budynek stał w granicy działki, baner wisiał nad chodnikiem, czyli nad pasem drogowym i został potraktowany jako reklama przy drodze - w pasie drogowym.

Prezydent Szczecina nałożył na spółkę 17.920 zł kary pieniężnej za nielegalne zajęcie pasa drogowego. Spółka odwołała się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, gdzie przegrała. Poniosła też porażkę w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym i następnie w Naczelnym Sądzie Administracyjnym (wyrok z 16 maja 2018 r., sygn. akt II GSK 87/18).

Sądy uznały, że:

• droga z chodnikiem i przestrzeń nad nimi stanowią pas drogowy;

• nie ma znaczenia to, na jakiej wysokości reklama wisi nad chodnikiem;

• nie ma znaczenia to, czy reklama utrudnia ruch pieszych lub pojazdów;

• nie ma znaczenia to, czy reklama koliduje z urządzeniami drogowymi lub wpływa na bezpieczeństwo;

• jeśli reklamę umieszczono na budynku tak, że wystaje nad pas drogowy, to mamy do czynienia z zajęciem pasa drogowego, na które jest potrzebne zezwolenie;

• w razie zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia, nakłada się karę stanowiącą dziesięciokrotność opłaty, jaką należałoby uiścić za legalne zajęcie pasa.

Kto wydaje zezwolenie?

Zezwolenie na umieszczenie reklamy w pasie drogowym wydaje zarządca drogi. Jest nim:

• dla dróg krajowych – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad;

• dla dróg wojewódzkich – zarząd dróg wojewódzkich;

• dla dróg powiatowych – zarząd powiatu albo zarząd dróg powiatowych;

• dla dróg gminnych – urząd miasta lub gminy lub odpowiednio: zarząd dróg miejskich lub zarząd dróg gminnych.

W przypadku miast na prawach powiatu, zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent miasta. To do niego (lub zarządu dróg miejskich, jeśli został powołany), należy złożyć wniosek, jeśli ma zostać umieszczona reklama przy drodze.

Jak napisać wniosek o wydanie zezwolenia?

Przepisy nie wskazują, co powinien zawierać wniosek do zarządcy drogi o zgodę na umieszczenie reklamy. Dlatego najlepiej skontaktować się z zarządcą drogi lub sprawdzić to na jego stronie internetowej. Z reguły wymagana jest mapka z lokalizacją reklamy, informacje o jej powierzchni, okresie, na jaki ma być umieszczona reklama przy drodze. W miejscowościach, w których powołano urzędnika odpowiedzialnego za estetykę, może być wymagana jego opinia o reklamie.

Opłaty dla zarządcy drogi

Za zajęcie pasa drogowego pod reklamę trzeba nie tylko uzyskać zgodę zarządcy, ale też zapłacić. Ile wynosi opłata?

Nie ma tu jednej, uniwersalnej odpowiedzi, bo o wysokości opłat decydują samorządy i stawki się różnią. Dlaczego zawsze trzeba sprawdzić, kto jest zarządcą drogi i jaka obowiązuje dla niej opłata.

W przypadku dróg krajowych, wysokość opłat określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury.

Jak liczyć stawkę opłaty za reklamę?

W przypadku tablic reklamowych czy reklamach rozpiętych na siatkach, zajmują one znacznie mniej powierzchni pasa drogowego niż wynosi ich powierzchnia ekspozycji reklamy. Co jeśli reklama przy drodze ma np. 30m2, ale zajmuje tylko 2m2 pasa drogowego? Od której wartości obliczyć opłatę? Decyduje tu powierzchnia samej reklamy, a nie powierzchnia drogi zajętej przez reklamę.

Opłatę za zajęcie pasa drogowego w umieszczenia reklamy ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych powierzchni reklamy, liczby dni zajmowania pasa drogowego i stawki opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego.

Przykład 1.

W gminie obowiązuje stawka w wysokości 1 zł za m2 dziennie za zajęcie pasa drogowego na reklamę. Opłata za umieszczenie tablicy reklamowej o powierzchni 6m2 przez 90 dni wyniesie:

6m2 * 90 dni * 1zł = 540 zł

Nielegalna reklama przy drodze - jakie kary?

Kara za nielegalne zajęcie pasa drogowego jest dziesięć razy większa niż opłata za legalne zajęcie pasa. Dlatego samowolnie postawiona reklama przy drodze może bardzo dużo kosztować.

Przykład 2.

Bez zezwolenia umieszczono w pasie drogowym na 90 dni tablice reklamową o powierzchni 6m2. W gminie obowiązuje stawka w wysokości 1 zł za m2 dziennie za zajęcie pasa drogowego na reklamę. Kara za umieszczenie tablicy reklamowej o powierzchni 6m2 przez 90 dni wyniesie:

6m2 * 90 dni * 1zł * 10 = 5.400 zł

Ograniczenia dla reklam świetlnych i LED

Aby reklama przy drodze nie oślepiała kierowców, wprowadzono ograniczenia dla montowania reklam emitujących światło, w tym reklam LED.

Ograniczenia dotyczą reklam świetlnych widocznych dla kierujących pojazdami, które są:

• umieszczone w pasie drogowym, lub

• umieszczone przy drogach poza terenem zabudowanym w odległości od krawędzi drogi mniejszej niż: 50m na autostradzie, 40m na drodze ekspresowej, 25m na drodze krajowej, 20m na drodze wojewódzkiej lub powiatowej, 15m na drodze gminnej.

Jakie to ograniczenia? W przypadku reklam umożliwiających bieżącą zmianę informacji wizualnej:

• niedopuszczalne jest wyświetlanie ruchomych obrazów;

• niedopuszczalne jest stosowanie efektów wizualnych i przerw pomiędzy kolejno wyświetlanymi informacjami;

• minimalny czas prezentacji informacji wizualnej musi być dłuższy niż 10 sekund.

W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury ma zostać szczegółowo określone, jak mocno może taka reklama przy drodze świecić (w lumenach). Rozporządzenie takie dotąd nie zostało wydane. Nie oznacza to, że można zamontować reklamy oślepiające kierowców. Kodeks drogowy zabrania umieszczania na drodze lub w jej pobliżu urządzeń wysyłających lub odbijających światło w sposób powodujący oślepienie albo wprowadzających w błąd uczestników ruchu.

Jeśli reklama przy drodze zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego, zarządca drogi nie może się na nią zgodzić. Dlatego analizując, czy na konkretną reklamę świetlną można wydać zgodę, zarządca drogi musi wziąć pod uwagę m.in. rozmiary i planowane umiejscowienie reklamy, natężenie ruchu, geometrię drogi, inne znaki i urządzenia na drodze.

Zezwolenie zarządcy drogi to nie wszystko

Samo zezwolenie zarządcy drogi z reguły nie wystarczy na umieszczenie reklamy. Trzeba jeszcze:

• dopełnić formalności wynikających z prawa budowlanego, czyli z reguły zgłoszenie budowy lub prowadzonych robót albo uzyskanie pozwolenia na budowę konstrukcji reklamowej;

• uzyskać zgodę konserwatora zabytków w przypadku reklam na zabytkach;

• sprawdzić, czy reklama jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub tzw. uchwałą krajobrazową (o ile rada gminy ją uchwaliła).