Na przedsiębiorców dokonujących m.in. sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej nałożony został obowiązek ewidencjonowania jej za pomocą kasy fiskalnej. Kwestią budzącą wątpliwości jest to, czy możliwa jest rezygnacja z kasy fiskalnej w przypadku zaprzestania wspomnianego typu sprzedaży i dokonywania jej tylko na rzecz firm czy też w przypadku zaistnienia innych okoliczności.
Zaprzestanie sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej
Zgodnie z art. 111 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są zobowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Szczegółowe regulacje dotyczące kas są zawarte obecnie w rozporządzeniu ministra rozwoju i finansów z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Limit obrotu uprawniający do skorzystania ze zwolnienia z ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy fiskalnej dla kontynuujących i rozpoczynających działalność wynosi 20 000 zł rocznie. Jak widać jest on niewielki - oznacza to, iż bardzo wiele podmiotów dokonujących nawet sporadycznie sprzedaży na rzecz osób fizycznych może być zobowiązana do stosowania kas.
Co ważne, istnieje grupa czynności, które są zwolnione przedmiotowo z obowiązku stosowania kas fiskalnych np. czynności ubezpieczeniowe. Szczegółowo są one wymienione w załączniku do wskazanego powyżej rozporządzenia Ministra Finansów.
Jak wskazano obowiązek ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kas rejestrujących uzależniony jest od wystąpienia sprzedaży, która podlega obowiązkowi ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej. Zatem jeżeli podatnik dokonywał sprzedaży na rzecz osób fizycznych, a później nie będzie już jej dokonywał, nie wystąpi również obowiązek ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej. W konsekwencji, skoro nie wystąpi obowiązek ewidencjonowania za pomocą kasy, nie ma potrzeby posiadania jej. Tym samym możliwa jest rezygnacja z kasy fiskalnej.
Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, w interpretacji indywidualnej z 19 grudnia 2011 r., sygn. IBPP4/443-1534/11/KG, dla której stanowisko się nie zmieniło, a gdzie możemy przeczytać:
(…) jeżeli Wnioskodawca nie będzie dokonywał sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, nie powstanie wobec niego obowiązek ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej, tym samym Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do utrzymywania kasy, zatem istnieje możliwość zlikwidowania takiej kasy mając na względzie obowiązujące przepisy prawa podatkowego (…).
Przykład 1.
Podatnik prowadzi działalność budowlaną na rzecz firm oraz sklep spożywczy, gdzie sprzedaży dokonuje na rzecz osób fizycznych. Zobowiązany jest do posiadania kasy. Podatnik postanowił zrezygnować ze sklepu i prowadzić tylko usługi budowlane na rzecz firm. W takiej sytuacji może zlikwidować kasę fiskalną.
Zmiana profilu działalności a rezygnacja z kasy fiskalnej
Niejednokrotnie podatnicy zaprzestają prowadzenia sprzedaży podlegającej ewidencjonowaniu za pomocą kasy fiskalnej na wyłącznie zwolnione przedmiotowo, również w takiej sytuacji organy podatkowe dopuszczają możliwość rezygnacji ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy. Potwierdził to Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, w interpretacji indywidualnej z 4 marca 2015 r., sygn. ITPP1/443-1533/14/AJ, gdzie możemy przeczytać:
(…) skoro jak wskazano dokonuje Pani wyłącznie świadczeń w zakresie usług ubezpieczeniowych (przy założeniu, że świadczenia te mieszczą się w grupowaniu PKWiU 64-66), które są objęte zwolnieniem z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej do dnia 31 grudnia 2014 r. na podstawie § 2 ust. 1 w powiązaniu z poz. 23 załącznika do powołanego rozporządzenia z dnia 29 listopada 2012 r., a od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. na podstawie § 2 ust. 1 w powiązaniu z poz. 25 załącznika do powołanego rozporządzenia z dnia 4 listopada 2014 r. to może Pani obecnie złożyć do właściwego naczelnika urzędu skarbowego wniosek o wyrejestrowanie dotychczas używanej kasy rejestrującej z ewidencji prowadzonej przez naczelnika urzędu skarbowego, stosownie do zapisu powołanego § 15, zgodnie z zasadami wynikającymi z tego przepisu. Wobec powyższego, stanowisko Pani uznano za prawidłowe (…).
Rezygnacja z kasy fiskalnej a jej dobrowolna instalacja
W sytuacji gdy podatnik dobrowolnie zainstalował kasę fiskalną, a nie powstał wobec niego obowiązek, może w każdej chwili zrezygnować z prowadzenia za jej pomocą ewidencji sprzedaży. Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, w interpretacji indywidualnej z 6 czerwca 2013 r., sygn. ITPP1/443-254/13/AJ, gdzie możemy przeczytać:
(…) dokonywał Pan czynności określone w § 4 ust. 1 cytowanego rozporządzenia oraz obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa należy stwierdzić, iż w świetle brzmienia § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, nie powstał wobec Pana obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Tym samym, korzystając ze zwolnienia podmiotowego z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej, może Pan zaprzestać prowadzenia tej ewidencji do momentu powstania obowiązku w tym zakresie na podstawie § 5 ust. 1 powołanego rozporządzenia, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2014 r. (…).
Zakończenie działania kasy
Jednocześnie należy pamiętać, że rezygnacja z kasy fiskalnej i zakończenie pracy w trybie fiskalnym przez każdą kasę wymaga dokonania z udziałem pracownika urzędu skarbowego oraz uprawnionego serwisanta kas rejestrujących spisania protokołu odczytania zawartości pamięci fiskalnej kasy rejestrującej.
Rezygnacja z kasy fiskalnej a utrata prawa do ulgi
W przypadku zaprzestania używania kasy fiskalnej należy pamiętać o zwrocie ulgi na zakup kasy fiskalnej, o ile podatnik z niej skorzystał, a od rozpoczęcia jej używania nie upłynęły 3 lata. Zgodnie bowiem z art. 111 ust. 6 ustawy o VAT do zwrotu ulgi zobowiązani są podatnicy, gdy w okresie trzech lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania:
-
zaprzestaną działalności;
-
nastąpi otwarcie likwidacji;
-
zostanie ogłoszona upadłość;
-
nastąpi sprzedaż przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału);
-
dokonają odliczenia z naruszeniem warunków, określonych w przepisach.
Obowiązek zwrotu powstaje z upływem ostatniego dnia miesiąca lub kwartału, w którym powstały okoliczności uzasadniające dokonanie zwrotu.
