W ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych określono m.in. zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym. Przysparzają one jednak podmiotom wiele trudności interpretacyjnych, zwłaszcza w przypadku licznych wyjątków i odstępstw od reguły. Poniżej przedstawiono najważniejsze zagadnienia, związane z wątpliwościami dotyczącymi składek ZUS.

Wykonywanie umowy zlecenie nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych dla studentów, którzy nie ukończyli 26 lat. Zleceniobiorcę należy tym samym zgłosić do ZUS, następnego dnia poprzedzającego dzień:

• ukończenia przez niego 26 lat,
• złożenia egzaminu dyplomowego,
• skreślenia z listy studentów.

Dodatkowo składki ZUS należy odprowadzać od kwoty wynagrodzenia, które przysługuje za okres od momentu powstania obowiązku ubezpieczenia.

• Pracownik, w okresie korzystania z urlopu bezpłatnego, traci prawo do świadczeń z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego po upływie 30 dni od dnia rozpoczęcia urlopu.
• Prawo do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne na preferencyjnych warunkach (kwota nie niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia) przysługuje wyłącznie osobie prowadzącej działalność gospodarczą. Przywilej ten nie dotyczy współpracowników.
• Termin opłacania składek ZUS dla osób płacących składki za dany miesiąc wyłącznie za siebie wyznaczony jest na okres nie późniejszy, niż do 10 dnia miesiąca następnego. Dla pozostałych płatników termin ten przypada nie później niż do 15 dnia miesiąca następnego.
• Przedsiębiorca, który zawiesił działalność gospodarczą, może być zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny osoby ubezpieczonej. Ponadto może się zarejestrować jako osoba bezrobotna i zostać zgłoszony przez urząd pracy do ubezpieczenia zdrowotnego.