Chciałbym zawrzeć z kolegą umowę zbycia udziałów. Czy możliwa jest sprzedaż udziałów po cenie niższej od ich wartości nominalnej?
Ryszard, Wrocław
Co do zasady w obrocie gospodarczym funkcjonuje swoboda zawierania umów oraz dowolnego kształtowania ceny. Z zastrzeżeniem, że ustalana cena nie może znacząco odbiegać od wartości rynkowej danej rzeczy czy usługi. Podobnie jest w przypadku ustalania ceny sprzedaży udziałów – tu również cena zbycia nie może znacznie różnić się od wartości rynkowej.
Wartość rynkową określa się na podstawie cen rynkowych odnoszących się do rzeczy, praw tego samego gatunku i rodzaju z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.
Jeżeli cena udziałów określona w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej, urząd skarbowy może wezwać strony umowy do:
-
zmiany tej wartości,
-
wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej.
W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, urząd sam określa wartość rynkową udziałów, opierając się na opinii powołanego biegłego. Koszty biegłego ponosi zbywający udziały – jeśli wartość ustalona przez eksperta odbiega co najmniej o 33% od ceny udziałów określonej w umowie. Ponadto osoba zbywająca powinna jeszcze dopłacić 19% od różnicy między wartością udziałów w umowie a wartością rynkową.
Przy sprzedaży udziałów warto mieć na uwadze, że takie zbycie rodzi również obowiązki podatkowe:
-
zapłatę podatku PIT – płaci zbywający,
-
zapłatę podatku PCC – płaci nabywający.
Według ustawy o PIT przychodem są należne kwoty z transakcji, choćby ich jeszcze nie otrzymano. Przyjmuje się, że wartość przychodu z odpłatnego zbycia udziałów powinna odpowiadać ich wartości rynkowej, pomniejszonej o koszty odpłatnego zbycia.Opodatkowaniu PIT podlega dochód, czyli przychód (po odjęciu kosztów odpłatnego zbycia) pomniejszony o koszty uzyskania przychodu.
Przy czym przy zapłacie podatku PCC, uwzględnia się wartość rynkową udziałów. Podatek PCC wynosi 1% od wartości rynkowej, niezależnie od ceny faktycznej wskazanej w umowie.
Jak możemy zauważyć, powyższe podatki należne są od wartości rynkowej niezależnie od ceny określonej w umowie.
Konsekwencje zbycia udziałów po cenie niższej niż wartość rynkowa może ponieść również kupujący, ponieważ ceną nabycia jest kwota, jaką jednostka zapłaciła sprzedającemu. W takim przypadku urzędy mogą stać na stanowisku, że w przypadku nabycia udziałów po cenie niższej niż wartość rynkowa działanie takie kwalifikuje się jako „przychód z częściowo odpłatnego świadczenia” – nabywca uzyskał korzyść majątkową, bo nabył po cenie zaniżonej majątek o znacznie większej wartości, a więc musi zapłacić od tego podatek. Jest to jednak zdanie urzędów, które bywa podważane przez wyroki niektórych sądów.