Ulga dla seniorów obejmuje swoim zakresem przedmiotowym przychody z różnych tytułów. W naszym artykule zastanowimy się, czy uzyskiwane przez seniora przychody z umowy zlecenia mogą korzystać z omawianej ulgi i jakie muszą zostać spełnione warunki, aby było to możliwe. Dowiedz się jak wygląda ulga dla seniora u zleceniobiorcy!
Zasady funkcjonowania ulgi dla seniorów
Ulga dla seniorów jest zwolnieniem podatkowym opisanym w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy PIT. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku przychody:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy;
- z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8;
- z zasiłku macierzyńskiego oraz
- z pozarolniczej działalności gospodarczej
– otrzymane przez podatnika po ukończeniu 60. roku życia w przypadku kobiety i 65. roku życia w przypadku mężczyzny, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, pod warunkiem że podatnik podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym oraz mimo nabycia uprawnienia do emerytury czy renty nie otrzymuje tego rodzaju świadczeń.
Powyższa ulga jest zatem skierowana do osób, które pomimo osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego nadal pozostają aktywne zawodowo i nie pobierają świadczeń emerytalno-rentowych.
Uprawnionymi do korzystania z tego przywileju podatkowego są kobiety po ukończeniu 60. roku życia i mężczyźni po ukończeniu 65. roku życia pod warunkiem podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu uzyskania objętych zwolnieniem przychodów.
Przepis przewiduje zwolnienie z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów osiągniętych przez te osoby ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia, z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27 (według skali podatkowej), art. 30c (tzw. podatek liniowy, w wysokości 19%) albo art. 30ca (opodatkowanie stawką 5%, ulga IP Box) albo w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Zwolnienie to jest limitowane – dotyczy bowiem przychodów w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.
Co istotne, aby korzystać z omawianego zwolnienia, podatnik nie może również otrzymywać, mimo nabycia uprawnienia, świadczeń wymienionych enumeratywnie w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy PIT, tj. emerytury, renty itp.
Przy czym, warunek „nieotrzymywania emerytury lub renty” jako warunek do zastosowania ww. zwolnienia podatkowego powinien być spełniony na moment otrzymania przychodu, tj. na moment wypłaty należności z umowy zlecenia. Jak bowiem wynika z treści art. 11 ust. 1 ustawy PIT, przychód powstaje w momencie otrzymania środków pieniężnych lub postawienia ich do dyspozycji podatnika.
Chodzi zatem o przychody faktycznie otrzymane i na moment otrzymania takiego przychodu podatnik nie może otrzymywać renty czy też emerytury.
Ulga dla seniora u zleceniobiorcy
Z treści art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy PIT wynika, że warunkiem skorzystania z ulgi dla seniorów jest równoległe:
- podleganie z uzyskania wymienionych przychodów ubezpieczeniom społecznym oraz
- mimo nabycia uprawnienia do emerytury czy renty nie otrzymuje tego rodzaju świadczeń.
Kwestie związane z obowiązkiem ubezpieczenia społecznego reguluje ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Przymus ubezpieczenia oznacza, że stosunek ubezpieczenia społecznego powstaje ex lege jednocześnie z uzyskaniem tytułu do obowiązkowego podlegania ubezpieczeniu społecznemu na wypadek zajścia określonego ryzyka. Ustawa określa m.in. zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym.
Zasadniczo przychody z tytułu umowy zlecenia podlegają ubezpieczeniom społecznym. W myśl bowiem art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej zleceniobiorcami.
Jednocześnie w myśl art. 9 ust. 5 ww. ustawy osoby, o których mowa w art. 6, mające ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
W konsekwencji osoba mająca ustalone prawo do emerytury i jednocześnie wykonująca pracę w ramach umowy zlecenia podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu społecznemu.
W związku z tym pojawia się pytanie, czy ulga dla seniora przysługuje w przypadku, gdy taka osoba nie przystąpi do dobrowolnego ubezpieczenia społecznego, skoro warunkiem wynikającym z art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy PIT jest właśnie podleganie pod takie ubezpieczenie.
W celu udzielenia odpowiedzi na tak postawione pytanie warto przywołać treść interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 1 czerwca 2023 roku (nr 0115-KDIT2.4011.203.2023.2.KC). W piśmie tym organ wskazał, że okoliczność, iż w niektórych przypadkach określonych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym podatnik nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego z tytułu umowy zlecenia, nie oznacza, że w odniesieniu do przychodów osiąganych z tego tytułu traci prawo do zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Brak odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne z umów zlecenia nie oznacza, że zachodzi przesłanka uniemożliwiająca zastosowanie ww. zwolnienia przedmiotowego
Przykład 1.
Osoba fizyczna mająca ustalone prawo do emerytury prowadzi działalność gospodarczą, która stanowi podstawę podlegania pod ubezpieczenie społeczne. Równolegle osoba ta wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia i z tego tytułu nie przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia społecznego (opłaca tylko składkę zdrowotną). Czy senior uzyskujący przychody z działalności gospodarczej oraz z umowy zlecenia może w zakresie obu tych źródeł korzystać z ulgi dla seniorów?
Tak, w zakresie obu źródeł senior może skorzystać z ulgi do wysokości limitu wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy PIT. Okoliczność, iż emeryt nie przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia społecznego w zakresie umowy zlecenia, nie wyklucza bowiem prawa do zwolnienia.
W opisanym przypadku senior składa zleceniodawcy – pełniącemu funkcję płatnika – oświadczenie, że spełnia warunki do stosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 154. W takim przypadku płatnik oblicza zaliczkę z uwzględnieniem zwolnienia.
Oświadczenie jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia i zawiera klauzulę o następującej treści: „Jestem świadomy(-ma) odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
Chociaż przepisy nie są jednoznaczne w zakresie stosowania ulgi dla seniora przy umowie zlecenia podlegającej pod dobrowolne ubezpieczenie społeczne, to jednak fiskus prezentuje w tym zakresie korzystne dla podatników stanowisko, uznając w tym zakresie możliwość zastosowania zwolnienia od podatku dochodowego PIT.
