Przedmiotem naszych rozważań będzie ulga na innowacyjnych pracowników. Na podstawie konkretnych przepisów przeanalizujemy, jaki jest mechanizm odliczania ulgi i jakie warunki muszą być spełnione, aby podatnik mógł skorzystać z tej preferencji podatkowej.
Ulga na innowacyjnych pracowników - warunki stosowania
Naszą analizę rozpoczniemy od przytoczenia art. 18db ust. 1 ustawy CIT, gdzie podano, że podatnik będący płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych, który poniósł za rok podatkowy stratę albo osiągnął dochód niższy od kwoty przysługującego w roku podatkowym odliczenia w ramach ulgi B+R, może pomniejszyć kwotę podlegających przekazaniu na rachunek urzędu skarbowego zaliczek na podatek dochodowy o iloczyn kwoty nieodliczonej i stawki podatku obowiązującej tego podatnika w danym roku podatkowym.
Na początku zwróćmy zatem uwagę, że ulga na innowacyjnych pracowników jest związana z prowadzoną przez podatnika działalnością badawczo-rozwojową, czyli – zgodnie z art. 4a pkt 26 ustawy CIT – działalnością twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Przywołany art. 18db ustawy CIT wskazuje, że podatnicy posiadający nierozliczoną w roku poprzednim ulgę B+R będą mogli odliczyć ją od zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (dalej: zaliczki na PIT) pobierany od dochodów (przychodów) osób fizycznych, z tytułu:
- stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy,
- wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło,
- praw autorskich.
Na związek ulgi na innowacyjnych pracowników z działalnością badawczo-rozwojową wskazuje też treść art. 18db ust. 3 ustawy o CIT, gdzie czytamy, że osobami fizycznymi, od których zaliczek na PIT można dokonać odliczenia, są osoby fizyczne bezpośrednio zaangażowane w działalność badawczo-rozwojową, których czas:
- pracy przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostający w ogólnym czasie pracy w danym miesiącu wynosi co najmniej 50% lub
- przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu, pozostający w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi, wynosi co najmniej 50%.
Czasem pracy jest czas, w jakim pracownik wykonuje zadania zlecone przez pracodawcę. Oznacza to, że nie może być to czas, w którym pracownik jest poza dyspozycją pracodawcy. W związku z tym urlop lub inna usprawiedliwiona nieobecność nie są zaliczane do czasu, w którym pracownik jest do dyspozycji pracodawcy, ponieważ wówczas pracownik nie pozostaje w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.
Wskazać należy, że ulga na innowacyjnych pracowników dotyczy tych, którzy nie mogli w poprzednim roku w pełni skorzystać z ulgi B+R, bo np. ponieśli stratę lub wysokość ich dochodu z działalności gospodarczej była niższa od kwoty przysługujących im odliczeń z tytułu B+R. Odliczenia dokonuje się po zeznaniu za poprzedni rok – ten, w którym powstała nieodliczona część ulgi B+R.
Biorąc pod uwagę powyższe, prawo do odliczenia przysługuje, począwszy od następnego miesiąca po miesiącu złożenia przez podatnika zeznania podatkowego, w którym rozliczył dochody z działalności gospodarczej, do końca roku podatkowego. Zatem koszty nieodliczone w danym roku w ramach ulgi B+R (koszty kwalifikowane) odlicza się w zeznaniach za kolejne 6 lat podatkowych.
Tym samym niewykorzystaną za poprzedni rok kwotę ulgi B+R odlicza się od bieżących zaliczek na PIT od wynagrodzeń innowacyjnych pracowników. Zwrócić bowiem należy uwagę na fakt, że tzw. ulga na innowacyjnych pracowników prowadzi wyłącznie do zwolnienia podatnika podatku dochodowego od osób prawnych (pełniącego funkcję płatnika zaliczek) z obowiązku wpłaty pobranych środków z wynagrodzeń/świadczeń pracowników do urzędu skarbowego. Tym samym podmiot korzystający z ulgi na innowacyjnych pracowników nie jest zwolniony z obowiązku poboru zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, lecz wyłącznie z obowiązku ich odprowadzenia na rachunek właściwego urzędu skarbowego.
Mechanizm stosowania ulgi na innowacyjnych pracowników
Zgodnie z art. 18db ust. 4 ustawy CIT uprawnienie do stosowania ulgi przysługuje, począwszy od miesiąca następującego bezpośrednio po miesiącu, w którym podatnik złożył zeznanie CIT-8, do końca roku podatkowego, w którym zostało złożone to zeznanie.
To zatem oznacza, że ulga jest stosowana w trakcie roku podatkowego, przy czym podatnik może wybrać dowolny miesiąc, w którym faktycznie skorzysta z uprawnienia nabytego za dany miesiąc. W tym zakresie wnioskodawca powinien jednak przestrzegać ograniczenia wskazanego w art. 18db ust. 4 ustawy o CIT.
Dyrektor KIS w interpretacji z 2 lutego 2023 roku (nr 0111-KDIB1-3.4010.717.2022.2.AN) wskazał, że odliczeń z tego tytułu można dokonywać na bieżąco, tzn. można dokonać rozliczenia w dowolnym miesiącu niekoniecznie przypadającym bezpośrednio po miesiącu złożenia zeznania CIT-8. Jednocześnie należy wskazać, że nie jest możliwe wsteczne odliczenie ulgi, tj. za miesiące poprzedzającego miesiąc złożenia zeznania.
Skutkiem zastosowania ulgi będzie zmniejszenie przez płatnika zaliczki na podatek PIT. Przy czym skorzystanie z możliwości pomniejszenia, o którym mowa w ww. przepisie art. 18db ustawy CIT, nie wymaga wcześniejszego zawiadomienia urzędu skarbowego – obowiązek taki nie wynika z przepisów ustawy CIT.
Ponadto ulgi tej nie wykazuje się w deklaracji CIT-8 oraz załączniku CIT-BR. Jak bowiem wynika z art. 18e ustawy CIT, podatnicy korzystający z odliczenia ulgi B+R (art. 18d) oraz podatnicy, którym przysługuje zwrot gotówkowy w ramach ulgi B+R (art. 18da), są obowiązani wykazać w zeznaniu poniesione koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu lub stanowiące podstawę do wyliczenia przysługującego podatnikowi zwrotu. Przepis ten nie odnosi się natomiast do ulgi na innowacyjnych pracowników, o której mowa w art. 18db ustawy CIT.
Przykład 1.
Spółka z o.o. w ramach działalności gospodarczej prowadzi działalność badawczo-rozwojową. Jest opodatkowana według 19-procentowej stawki podatku CIT. W 2023 roku spółka poniosła stratę i nie odliczyła od podstawy opodatkowania w ramach ulgi B+R kwoty kwalifikowanych wydatków wynoszących 50 000 zł. Jednocześnie w zakresie prowadzonej działalności zatrudnia „innowacyjnych pracowników”. W jaki sposób może odliczyć na nich ulgę?
Zakładając, że spółka złoży zeznanie CIT-8 31 marca 2024 roku, może dokonać odliczenia ulgi w okresie od kwietnia do grudnia 2024 roku. Spółka może odliczyć od zaliczek od wynagrodzeń pracowników kwotę 9500 zł (50 000 zł × 19% podatku CIT).
Ulga na innowacyjnych pracowników jest uprawnieniem podatnika działającego w obszarze prac badawczo-rozwojowych i przysługuje do końca roku podatkowego, w którym złożono roczne zeznanie podatkowe. Jednocześnie nie zostało w ustawie CIT określone wprost, za ile lub za które miesiące podatnik będzie miał prawo do pomniejszenia zaliczek PIT na tej podstawie. W konsekwencji w pełni uzasadnione jest dokonanie odliczenia za ostatni miesiąc roku podatkowego.
