Z uwagi na istniejące zobowiązania handlowe może wystąpić sytuacja, w której przedsiębiorca, który ma zawieszoną działalność gospodarczą, dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług. W związku z tym pojawia się pytanie jak rozliczyć import usług i WNT w trakcie zawieszenia działalności. Szczegóły w poniższym artykule.
Obowiązek podatkowy w VAT przy WNT oraz przy imporcie usług
W pierwszej kolejności wskażmy, że zarówno w przypadku WNT, jak i w przypadku importu usług obowiązuje zasada rozliczenia podatku na podstawie mechanizmu odwrotnego obciążenia. Jak bowiem wynika z treści art. 17 ust. 1 pkt 3 oraz pkt 4 ustawy VAT, podatnikami są odpowiednio nabywcy towarów oraz usługobiorcy.
Powyższe oznacza zatem, że obowiązek rozliczenia podatku spoczywa na nabywcy. To z kolei wiąże się z obowiązkiem złożenia deklaracji podatkowej oraz koniecznością wykazania kwoty podatku należnego.
Jednocześnie należy pamiętać, że dla podatników VAT czynnych podatek należny z tytułu WNT oraz z tytułu importu usług jest jednocześnie podatkiem naliczonym do odliczenia. Zgodnie z art. 86 ust. 10b pkt 2 i pkt 3 ustawy VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje pod warunkiem, że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek.
Import usług i WNT w trakcie zawieszenia działalności a składanie deklaracji podatkowych
Zgodnie z regułą podstawową wyrażoną w art. 99 ust. 1 ustawy VAT podatnicy podatku VAT są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu. Dla pewnej grupy podatników istnieje również opcja składania deklaracji kwartalnych.
Jednocześnie należy wskazać, że zgodnie z art. 99 ust. 7a ustawy VAT w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy.
Przypomnijmy, że na podstawie art. 25 ustawy – Prawo przedsiębiorców w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Jednakże ten sam przepis wskazuje, że w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
- może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów,
- może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.
Jednocześnie, jak stanowi art. 99 ust. 7b ustawy VAT, zwolnienie z obowiązku składania deklaracji podatkowych, o którym mowa w ust. 7a, nie dotyczy:
- podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
- podatników dokonujących importu usług lub nabywających towary – w których zakresie są podatnikiem,
- okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego,
- okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.
Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, należy stwierdzić, że zawieszenie działalności gospodarczej samo w sobie nie stanowi zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej przez podatnika. Podatnik, który zawiesza prowadzenie działalności gospodarczej na pewien czas, nadal pozostaje podatnikiem, z tym że w okresie zawieszenia nie prowadzi aktywnej działalności. Zgłoszenie zawieszenia nie oznacza zatem ustania bytu przedsiębiorcy, a jedynie przerwę w wykonywaniu działalności gospodarczej. Zatem przedsiębiorca w okresie zawieszenia działalności gospodarczej ma m.in. prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.
Zauważyć należy, że w przypadku podatnika VAT czynnego opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie wykonywane przez niego czynności mieszczące się w zakresie przedmiotowym tego podatku.
Z przedstawionych przepisów wynika zatem jednoznacznie, że w przypadku, gdy podatnik w okresie zawieszenia działalności gospodarczej dokonuje WNT lub importu usług, to taka czynność obliguje go do złożenia deklaracji VAT.
Import usług i WNT w trakcie zawieszenia działalności a obowiązek zawiadomienia naczelnika US
Przepisy dotyczące obowiązku składania deklaracji podatkowych w okresie zawieszenia działalności gospodarczej nie nakładają na podatników dodatkowych obowiązków w tym zakresie. Jednocześnie należy jednak zauważyć, że zgodnie z art. 96 ust. 9a pkt 1 ustawy VAT wykreśleniu z urzędu z rejestru jako podatnik VAT podlega także podatnik, który zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy.
Jednocześnie jednak należy zwrócić uwagę na treść art. 96 ust. 9b ustawy VAT, który podaje, że jeżeli podatnik, o którym mowa w ust. 9a pkt 1, w okresie zawieszenia działalności gospodarczej będzie wykonywał czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1, jest on obowiązany przed dniem:
- zawieszenia działalności gospodarczej albo
- rozpoczęcia wykonywania takich czynności w okresie zawieszenia działalności gospodarczej
– zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego, wskazując okres, w którym będzie wykonywał te czynności.
Przykład 1.
Pan Antoni zawiesił prowadzenie działalności gospodarczej 1 listopada. Jednocześnie z uwagi na zawartą umowę o świadczenie usług reklamowanych z podmiotem z Irlandii był zobowiązany do zapłaty za wykonaną usługę w grudniu tego samego roku. Przedsiębiorca z Irlandii wystawił pod koniec grudnia fakturę z adnotacją „odwrotne obciążenie”. Jak powinien postąpić, biorąc pod uwagę podatek od towarów i usług?
W opisanej sprawie pan Antoni dokonał importu usług. Pomimo zawieszenia działalności gospodarczej ma zatem obowiązek złożenia deklaracji VAT i rozliczenia podatku należnego (może również wykazać podatek naliczony). Jednocześnie nie musi zawiadamiać naczelnika US o wykonywaniu czynności opodatkowanych, ponieważ okres zawieszenia jest krótszy niż 6 miesięcy.
W konsekwencji powyższych przepisów należy wskazać, że dokonanie w okresie zawieszenia działalności gospodarczej WNT lub importu usług wiąże się z koniecznością złożenia deklaracji podatkowej i rozliczenia podatku VAT na zasadzie odwrotnego obciążenia. Nie w każdym przypadku podatnik jest jednak zobligowany do składania osobnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego.
