W grudniu będę chciała skorzystać ze zwolnienia z ZUS w związku z nowymi przepisami. W przyszłym roku będę szła na urlop macierzyński, więc opłacam składki od podwyższonej podstawy wymiaru równej 10 000 zł. Czy korzystanie z wakacji składkowych wpłynie na świadczenia z ZUS? Mogę mieć przez to niższy zasiłek? Jaki jest wpływ wakacji składkowych na świadczenia z ZUS?
Mariola, Nysa
Długo wyczekiwane wakacje składkowe dla przedsiębiorców stały się faktem. Jeszcze w 2024 roku osoby prowadzące pozarolniczą działalność będą mogły skorzystać ze zwolnienia z opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie z zapowiedziami nowa ulga dla przedsiębiorców nie powinna mieć wpływu na świadczenia, jakie wypłaca ZUS. Jednakże będą od tego wyjątki.
Ogólne zasady dotyczące wakacji składkowych
Od 1 listopada przedsiębiorcy będą mogli skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek ZUS przez jeden wybrany przez siebie miesiąc w ciągu roku kalendarzowego. Przywilej ten będzie przysługiwał osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą wpisanym do rejestru CEIDG.
W miesiącu korzystania z wakacji składkowych przedsiębiorcy nie będą zobowiązani do opłacenia składki na własne ubezpieczenia:
- emerytalne,
- rentowe,
- wypadkowe,
- Fundusz pracy,
- dobrowolne chorobowe (o ile zostaną spełnione odpowiednie warunki).
Wszystkie te składki podlegają finansowaniu przez budżet państwa.
Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe za miesiąc kalendarzowy objęty zwolnieniem z opłacenia składek, o których mowa w art. 17a, są finansowane w ramach dotacji z budżetu państwa do FUS, o której mowa w art. 53.
Zwolnienie nie obejmuje składki zdrowotnej, którą należy płacić w pełnej miesięcznej wysokości.
Wpływ wakacji składkowych na świadczenia z ZUS
Zgodne z informacjami zawartymi na stronach rządowych przedsiębiorcy korzystający ze zwolnienia ze składek nie będą stratni na świadczeniach wypłacanych przez ZUS w przyszłości. Jednakże w samych przepisach nie znajdziemy takiej informacji. Jak zatem wyglądają te kwestie obecnie?
Warto tu też podkreślić, że w Ustawie z dnia 9 maja 2024 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw wskazano wprost, że składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe podlegają finansowaniu od najniższej podstawy wymiaru składek obowiązujących danego przedsiębiorcę. Oznacza to, że osoba korzystająca z:
- preferencyjnego ZUS będzie miała sfinansowane z budżetu państwa składki od podstawy 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę;
- Małego ZUS Plus będzie miała sfinansowane z budżetu państwa składki od podstawy ustalonej indywidualnie, jednak nie mniejszej od 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę;
- dużego ZUS będzie miała sfinansowane z budżetu państwa składki od podstawy stanowiącej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia za pracę.
Świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa
Przedsiębiorca ma prawo do świadczeń z tytułu choroby po upływie co najmniej 90 dni podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Zasiłek macierzyński można natomiast uzyskać już od 1 dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.
Istotne jest to, że składki na ubezpieczenie chorobowe zostaną sfinansowane z budżetu państwa w miesiącu korzystania z wakacji składkowych, pod warunkiem że przedsiębiorca podlegał temu ubezpieczeniu pod nie co najmniej 1 dzień w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku RWS.
Przykład 1.
Pan Mateusz zgłosił się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w listopadzie 2024 roku. Czy składka na to ubezpieczenie zostanie mu sfinansowana?
Nie, w 2024 roku wniosek o wakacje składkowe można bowiem złożyć od 1 listopada. Gdyby pan Mateusz zgłosił się do ubezpieczenia chorobowego w październiku, wówczas składka na nie zostałaby sfinansowana z budżetu państwa.
Zgodnie z informacjami podanymi na stronie ZUS przepisy nie przewidują możliwości zadeklarowania wyższej podstawy wymiaru za miesiąc objęty tzw. wakacjami składkowymi niż wskazana w art. 18d ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nie mogą rozliczyć dodatkowych składek finansowanych przez siebie od nadwyżki).
Przykład 2.
Pani Matylda jest zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, w tym dobrowolnego chorobowego (kod tytułu ubezpieczenia 05 10), od grudnia 2022 roku. Obecnie opłaca składki społeczne (w tym dobrowolną chorobową) od podwyższonej podstawy równej 10 000 zł. W grudniu 2024 roku chce skorzystać z wakacji składkowych. Czy z budżetu państwa zostaną sfinansowane składki od podstawy 10 000 zł?
Nie, składki zostaną sfinansowane od podstawy 4 694,40 zł i pani Matylda nie będzie mogła dopłacić składek społecznych od nadwyżki (5 305,60 zł). Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku za grudzień zostanie przyjęta najniższa podstawa składek.
W miesiącu korzystania z wakacji od ZUS nie ma możliwości proporcjonalnego obniżenia podstawy wymiaru składek. Płatnik za wybrany przez siebie miesiąc będzie miał finansowane składki od pełnej podstawy.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za miesiąc kalendarzowy objęty zwolnieniem z opłacenia składek, o których mowa w art. 17a, stanowi najniższa obowiązująca danego ubezpieczonego podstawa wymiaru składek, o której mowa w art. 18 ust. 8 albo art. 18a ust. 1, lub podstawa wymiaru składek ustalona zgodnie z art. 18c ust. 1 i 2. Przepisów art. 18 ust. 9 i 10 nie stosuje się.
Świadczenia emerytalno-rentowe
Składki, które zostaną sfinansowane z budżetu państwa, zostaną przypisane do konta płatnika.
Należy mieć na uwadze, że w przypadku:
- renty z tytułu niezdolności do pracy i jej wysokości,
- wysokości emerytury powszechnej ustalanej według nowych zasad
– kluczowe jest to, czy składki zostały opłacone.
W przypadku ustalania prawa do renty okresy, za które nie opłacono składek, nawet jeśli obowiązek ubezpieczenia istniał, nie są brane pod uwagę dla osób zobowiązanych do samodzielnego opłacania składek emerytalnych i rentowych oraz dla osób współpracujących z przedsiębiorcami. Z kolei przy obliczaniu wysokości nowej emerytury istotne są wszystkie zewidencjonowane składki na koncie ubezpieczonego. Zapisuje się tam nie tylko wpłaty, lecz także informacje o zwaloryzowanej wysokości składek emerytalnych.
Wpływ wakacji składkowych na zasiłek dla bezrobotnych
W miesiącu korzystania z wakacji składkowych finansowana z budżetu państwa jest także składka na Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy.
Ważne jest to, że tylko osoby opłacające składki na FP mają prawo do zasiłku dla bezrobotnych, stąd mogą się pojawiać wątpliwości, co w przypadku, gdy składka ta podlega finansowaniu z budżetu państwa. Zgodnie z art. 5 nowelizacji okres, w którym przedsiębiorca korzystał z wakacji składkowych finansowanych z budżetu państwa, przy założeniu, że podstawa wymiaru tych składek była co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu, będzie wliczany do wymaganego 365-dniowego okresu zatrudnienia niezbędnego do nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych.
Wpływ wakacji składkowych na świadczenia dla przedsiębiorcy – podsumowanie
Wakacje z ZUS to długo wyczekiwana ulga w opłacaniu składek dla osób prowadzących działalność. Wiele osób może mieć wątpliwości, czy warto skorzystać z tego rozwiązania, obawiają się bowiem wpływu na wysokość świadczeń, takich jak zasiłek chorobowy, zasiłek dla bezrobotnych, ale także długoterminowych – jak emerytura czy renta.
