0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Jednoosobowa spółka komandytowo-akcyjna – czy to możliwe?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

W dzisiejszych niepewnych czasach spółki kapitałowe zyskują na popularności. Dzieje się tak z jednego bardzo ważnego powodu – wspólnicy tych spółek nie odpowiadają za zobowiązania przedsiębiorstw całym swoim majątkiem. Spółka kapitałowa stanowi bowiem oddzielny podmiot prawny posiadający własny majątek, z którego wierzyciele będą się zaspokajać w razie powstania zadłużenia. Dodatkowym plusem takiego rozwiązania jest również możliwość uniknięcia obowiązku uiszczania składek ZUS. Dobrze przemyślana umowa spółki pozwala również na optymalizację podatkową. Jednakże nie zawsze spółka kapitałowa będzie najkorzystniejszym wyjściem w przypadku przedsiębiorców, którzy planują samodzielnie prowadzić firmę. Niekiedy lepszym rozwiązaniem może okazać się spółka osobowa, a mianowicie spółka komandytowo-akcyjna. Jest ona mało popularna i nieco zapomniana. Być może jednak Polski Ład doprowadzi do jej „wskrzeszenia”. Nie chodzi bynajmniej o to, że nowelizacja przepisów wprowadziła jakieś pozytywne rozwiązania, po prostu ustawodawca nie zdecydował się wprowadzać w niej zmian. Sprawdźmy zatem, czy możliwa jest jednoosobowa spółka komandytowo-akcyjna!

Czym jest spółka komandytowo-akcyjna?

Na wstępie należy podkreślić, że jednoosobowa spółka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową, a co za tym idzie, przedsiębiorca w dalszym ciągu będzie odpowiadał za jej zobowiązania całym swoim majątkiem, również tym prywatnym. Jednakże podmiot ten posiada kilka bardzo przydatnych rozwiązań, które w określonych okolicznościach pozwolą przedsiębiorcy na pozyskanie oszczędności. Trzeba również wskazać, że spółka ta może być nieopłacalna dla małych przedsiębiorców, którzy nie mają perspektyw na dochód przekraczający obecny drugi próg podatkowy, tj. 120 tys. zł. Nie jest to zatem jedyne rozsądne rozwiązanie. Wszystko będzie zależało od indywidualnych cech działalności. Mimo wszystko warto przyjrzeć się jej bliżej i sprawdzić, w jakich obszarach jest ona opłacalna.

Spółka komandytowo-akcyjna (dalej jako S.K.A.) została wprowadzona przepisami Kodeksu spółek handlowych (dalej jako ksh). Szczegółowe unormowania odnoszące się do jej założenia, rejestracji, struktury czy likwidacji znajdują się w przepisach art. 125-150 ksh.

Spółka ta stanowi niejako połączenie 2 spółek: jawnej (komandytowej) i akcyjnej. Biorąc pod uwagę spółkę osobową – komandytową, w S.K.A. następuje zastąpienie komandytariuszy akcjonariuszami, których pozycja prawna odpowiada pozycji akcjonariuszy spółki akcyjnej, a także wprowadzeniem niektórych mechanizmów prawnych regulujących pozycję prawną akcjonariuszy w spółce akcyjnej. Porównując S.K.A. ze spółką akcyjną, można natomiast stwierdzić, że w miejscu zarządu „powołuje się” komplementariusza, który jest odpowiedzialny za prowadzenie spraw spółki.

W S.K.A. występują 2 wyżej wspomniane grupy wspólników: komplementariusze prowadzący sprawy spółki i reprezentujący ją na zewnątrz, którzy jednocześnie odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania całym swoim majątkiem, oraz akcjonariusze stanowiący inwestorów, którzy wnoszą wkład na pokrycie kapitału zakładowego, a następnie czerpią zyski z działalności spółki. Odpowiedzialność akcjonariuszy za zobowiązania spółki jest w tym wypadku wyłączona. 

Zarówno komplementariuszami, jak i akcjonariuszami mogą być osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które mają zdolność prawną. Liczba wspólników S.K.A. nie jest limitowana. Spółka musi posiadać statut w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy powoduje bezwzględną nieważność statutu. Nie ma możliwości założenia spółki w trybie online za pomocą portalu S24. Statut musi zostać podpisany przez wszystkich komplementariuszy, akcjonariusze również mogą go podpisać, nie jest to jednak wymóg ustawowy a jedynie ich uprawnienie. Minimalny kapitał zakładowy S.K.A. to 50 tys. zł. Spółka ma obowiązek rejestracji wyemitowanych akcji w rejestrze akcjonariuszy. Powstaje zatem obowiązek zawarcia przez spółkę umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy przez uprawniony do tego podmiot – w praktyce będzie to dom maklerski.

Jednoosobowa S.K.A. – czy to w ogóle możliwe?

Zgodnie z art. 125 ksh każda spółka komandytowo-akcyjna musi posiadać co najmniej 2 wspólników – 1 komplementariusza oraz 1 akcjonariusza. Nie jest jednak wskazane, czy obie te funkcje muszą sprawować 2 oddzielne podmioty, czy mogą być one dzierżone przez 1 osobę. Jeżeli zatem przepis nie zakazuje łączenia owych funkcji w jednym ręku, należy uznać, że taka konfiguracja jest dopuszczalna. Istotne jest tutaj to, aby formalnie ten sam podmiot realnie pełnił w spółce obie funkcje. 

Część doktryny forsuje stanowisko, że utworzenie jednoosobowej spółki komandytowo-akcyjnej jest sprzeczne z treścią art. 125 ksh, ponieważ 1 osoba nie może występować w podwójnej roli. Nie może być komplementariuszem i jednocześnie akcjonariuszem. W takim przypadku doszłoby do sprzeczności uprawnień 2 podmiotów. Nie zostało to jednak do tej pory potwierdzone przez orzecznictwo. Jeżeli zatem sądy rejestrujące spółki nie widzą problemu w tworzeniu jednoosobowych spółek komandytowo-akcyjnych i podmioty te swobodnie działają w realiach rynkowych, stwierdzić trzeba, że jest to w pełni legalny proceder. Spółki takie istnieją i dopóki sądy gospodarcze czy urzędy skarbowe nie ugruntują linii orzeczniczej co do możliwości jej prowadzenia lub jej braku, należy uznać, że jest to możliwe i zgodne z obowiązującym prawem.

Opodatkowanie spółki komandytowo-akcyjnej

Spółka komandytowo-akcyjna jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). S.K.A. została opodatkowana progresywnie, w zależności od poziomu przychodu wobec spółki stosuje się stawki:

  • 9% – jeżeli wartość przychodu ze sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym 2 mln euro, dotyczy zatem tzw. małych podatników;
  • 19% – jeżeli wartość przychodu ze sprzedaży w poprzednim roku podatkowym przekroczyła 2 mln euro.

S.K.A. jest obowiązana uiszczać zaliczki na podatek dochodowy i składać zeznania roczne, tj. CIT-8.

Warto zwrócić uwagę, że w przypadku akcjonariuszy S.K.A. mamy do czynienia z podwójnym opodatkowaniem. Taka sytuacja natomiast nie występuje przy komplementariuszach. Wynika to z faktu, że wypłata zysku dla wspólnika powoduje powstanie obowiązku podatkowego z tytułu dochodu z kapitałów pieniężnych. Spółka w takim wypadku zobowiązana jest potrącić zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 19%. Jednakże przy wypłatach dla komplementariuszy możliwe jest odliczenie podatku PIT od podatku CIT zapłaconego przez samą spółkę. Powoduje to realną obniżkę wysokości podatku dochodowego u komplementariusza. Należy przy tym pamiętać, że kwota pomniejszenia nie może przekroczyć kwoty podatku zapłaconego przez spółkę. 

W przypadku małych podatników, których obowiązuje 9% podatek, wypłata zysku dla komplementariusza oznacza obowiązek „wyrównania” 10% podatku. W przypadku przedsiębiorstwa przekraczającego limit 2 mln euro przychodu w roku ubiegłym podatek ten nie jest w ogóle dopłacany. W przypadku akcjonariuszy taki zabieg nie jest możliwy, a co za tym idzie, wypłata dywidendy akcjonariuszowi obliguje go do uiszczenia dodatkowego 19% podatku z tytułu dochodu z kapitałów pieniężnych. 

Spółka komandytowo-akcyjna a składki ZUS

Wspólnicy S.K.A., zarówno komplementariusze, jak i akcjonariusze, nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym. Wynika to bezpośrednio z art. 8 ust. 6 pkt 4. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w której wskazano, że ubezpieczeniom podlega osoba prowadzącą pozarolniczą działalność, za którą uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Przepis nie wymienia wspólnika spółki komandytowo-akcyjnej, a co za tym idzie, wspólników S.K.A. nie należy traktować jako osób zobligowanych do opłacania składek ZUS.

Kiedy jednoosobowa spółka komandytowo-akcyjna jest opłacalna?

Opłacalność jednoosobowej spółki komandytowo-akcyjnej zależna jest od proporcji akcji wspólnika jako komplementariusza (komplementariusz również może posiadać akcje) i akcjonariusza. Aby przedsiębiorca w jak najniższym stopniu był objęty podwójnym opodatkowaniem, udział w akcjach powinien być następujący:

  • komplementariusz – 99% akcji – możliwość odliczenia podatku dotyczy także komplementariusza, który jest akcjonariuszem;
  • akcjonariusz – 1% akcji.

Sądy administracyjne stoją na stanowisku, że wypłata zaliczek na poczet zysku komplementariusza w ciągu roku nie podlega opodatkowaniu aż do zakończenia roku. Możliwe jest wypłacanie dywidendy nawet co miesiąc.

Przykład 1.

Przyjmując dochód spółki w danym roku podatkowym w wysokości 200 tys. zł, S.K.A. jest obowiązana zapłacić 9% CIT, czyli 18 tys. zł.

Do wypłaty zysku pozostaje zatem 182 tys. zł. Wypłacając całą tę kwotę, przedsiębiorca zapłaci:

  • komplementariusz – 99% akcji – możliwość odliczenia podatku dotyczy także komplementariusza, który jest akcjonariuszem;
  • akcjonariusz – 1% akcji.

Łączne opodatkowanie przedsiębiorcy wynosi 34 580 zł (18 000 + 345,80 + 16 234,20), czyli 17,3% dochodu.

Jednoosobowa spółka komandytowo-akcyjna – podsumowanie

Mając powyższe na uwadze, możemy stwierdzić, że S.K.A. jest mniej opłacalna dla przedsiębiorców, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych i nie przekraczają dochodu rocznego w kwocie 120 tys. zł (pierwszy próg podatkowy wynosi 12%). Jest jednak z pewnością opłacalne dla firm, które osiągają większe dochody niż wyżej wskazana kwota (drugi próg podatkowy wynosi 32%). Dla przedsiębiorców rozliczających się na 19% podatku liniowym różnica jest już również odczuwalna. Trzeba brać bowiem pod uwagę, że całkowicie odpada obowiązek opłacania ZUS, jak również przy wyższych dochodach, daniny solidarnościowej – 4% od nadwyżki dochodów ponad kwotę 1 miliona złotych rocznie.

Należy jednak pamiętać, że S.K.A. jest o wiele bardziej skomplikowanym tworem aniżeli zwykła jednoosobowa działalność gospodarcza. W pierwszej kolejności trzeba wnieść kapitał zakładowy w wysokości 50 tys. zł. Ten rodzaj spółki wymaga także pełnej księgowości, która w skali roku może oznaczać dodatkowe wysokie koszty przeznaczane na biuro księgowe. Przed podjęciem decyzji o założeniu spółki zaleca się zatem konsultacje z doradcą podatkowym, który, biorąc pod uwagę wszystkie aspekty konkretnej działalności, będzie w stanie określić, w indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy, opłacalność założenia spółki komandytowo-akcyjnej.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów