Niektórzy z przedsiębiorców będą zmuszeni zakończyć działalność. Czy to z powodu jej przekształcenia w inną formę prawną czy tez z powodu złej passy. Zakończenie działalności to jednak nie tylko zaprzestanie produkcji, sprzedaży czy świadczenia usług ale również wypełnienie niezbędnych formalności związanych z jej wyrejestrowaniem w poszczególnych urzędach i instytucjach.
Zakończenie działalności gospodarczej - wyrejestrowanie
Zgłoszenie zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej dokonuje się na tym samym wniosku, na którym dokonywano rejestracji → CEIDG-1. Po otrzymaniu wniosku organ ewidencyjny zawiadamia o zaprzestaniu działalności Urząd Skarbowy, ZUS oraz Urząd Statystyczny. Złożony wniosek CEIDG-1 pełni zatem również funkcję wniosku o wykreślenie z krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej REGON. Równocześnie za jego pomocą dokonuje się zgłoszenia zmiany płatnika składek ZUS lub KRUS w zależności tego, z którą instytucją przedsiębiorca był związany.
Jeżeli przedsiębiorca był płatnikiem VAT z uwagi na zakończenie działalności musi on również wyrejestrować się z tego tytułu. Służy temu formularz VAT-Z informujący o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Formularz składa się w Urzędzie Skarbowym.
Jeżeli przedsiębiorca zatrudniał pracowników musi dokonać również ich wyrejestrowania w ZUS składając w związku z tym formularz ZUS-ZWUA.
Zakończenie działalności a rozliczenia z Urzędem Skarbowym
Likwidacja działalności wywołuje określone obowiązki na tle podatku VAT oraz podatku dochodowego.
Obowiązek sporządzenia spisu z natury
Jednym z podstawowych obowiązków przy likwidowaniu działalności gospodarczej jest sporządzenie spisu z natury czyli wykazu towarów jakie pozostają w działalności na dzień, w którym następuje zakończenie działalności. Spis ten czynni podatnicy VAT sporządzają jakby dwa razy: raz dla celów KPiR czyli podatku dochodowego a drugi raz dla celów VAT.
Likwidacyjny spis z natury w KPiR
Kiedy powinien być przeprowadzony? Na dzień likwidacji działalności.
Co obejmuje? Likwidacyjny spis z natury obejmuje towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe oraz braki i odpady.
Jak wycenić? Towary handlowe i materiały należy wycenić według cen zakupu lub nabycia. Czynni podatnicy VAT wyceniają wg cen netto a podatnicy zwolnieni wg cen brutto.
Jeżeli ceny rynkowe są niższe od cen zakupu lub nabycia czyli zwykle przy długo leżących w magazynie towarach wycena wyjątkowo jest możliwa według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu.
Jak zgłosić w urzędzie? Co do zasady, o zamiarze sporządzenia spisu z natury należy powiadomić naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika, w terminie co najmniej 7 dni przed datą rozpoczęcia spisu.
Gdzie wykazać wartość spisu? Wartość spisu z natury sporządzonego dla celów KPiR wykazuje się zwyczajowo w księdze w kolumnie 15, a arkusz spisu przechowuje się wraz z dokumentacją księgową.
Likwidacyjny spis z natury w VAT
Kiedy powinien być przeprowadzony? Na dzień likwidacji działalności.
Co obejmuje? W likwidacyjnym spisie z natury sporządzanym dla celów VAT należy ująć składniki majątku w przypadku, których przedsiębiorca korzystał z odliczenia VAT. Będą to m.in. towary handlowe i materiały ale także te składniki majątku trwałego (wyposażenie, środki trwałe) przy których nabyciu został odliczony VAT np. zakup komputera, a które na dzień likwidacji pozostają w firmie i mają swoją wartość. Remanent pozwoli ustalić wartość podatku VAT jaką należy uiścić w związku z zamykaniem działalności.
Jak zgłosić w urzędzie? Nie ma obowiązku zgłaszania chęci przeprowadzenia remanentu likwidacyjnego dla celów VAT jak to ma miejsce przy remanencie dla celów KPiR.
Gdzie wykazać wartość spisu? Remanent likwidacyjny dla celów VAT ujmuje się w ostatnim rozliczeniu VAT-7/VAT-7K dokonywanym za końcowy miesiąc/kwartał prowadzonej działalności.
Obowiązek sporządzenia wykazu składników majątku
Ponieważ zakończenie działalności podlega również konsekwencjom w zakresie podatku dochodowego dla jego celów należy również sporządzić oddzielny wykaz składników majątku wraz z ich wartością początkową oraz kosztami poniesionymi na ich nabycie, jak również zaksięgowanymi odpisami amortyzacyjnymi.
Kiedy powinien być przeprowadzony? Na dzień likwidacji działalności.
Co obejmuje? Wykaz składników majątku swoim zakresem powinien obejmować cały majątek wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej – oprócz składników majątku objętych spisem z natury obejmuje więc również środki trwałe oraz wyposażenie.
Jak zgłosić w urzędzie? Wykazu majątku nie dostarcza się ani nie zgłasza w urzędzie.
Jaki jest cel sporządzania wykazu składników majątku? W przypadku sprzedaży składników majątku objętych wykazem (z likwidacji) mamy do czynienia z powstaniem przychodu. Mówi o tym art. 14 ust. 2 pkt 17 Ustawy o PIT. Jeżeli jednak sprzedaż majątku uzyskanego przez zakończenie działalności nastąpi po upływie sześciu lat licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zlikwidowano działalność to nie zaliczy się jej do osiągnięcia przychodów. W związku z tym odpłatne zbycie danego składnika majątku nie będzie opodatkowane podatkiem od dochodów. Natomiast gdy sprzedaż składników majątku nastąpi przed upłynięciem 6 lat dochód z tej sprzedaży będzie podlegał opodatkowaniu jak dochód z działalności.
Zakończenie działalności a zamknięcie KPiR
Zakończenie działalności to również konieczność zamknięcia prowadzonych ksiąg podatkowych. Zamknięcie KPiR polega na podsumowaniu zapisów do ostatniego dnia prowadzonej działalności wraz z ostatnim wpisem określającym wartość spisu z natury dla celów KPiR (dla przypomnienia wycena według cen zakupu; nie ujmuje się środków trwałych). Po ostatnim wpisie należy rozliczyć się z zaliczki na podatek dochodowy wynikającej z ostatniego okresu działalności firmy. Na koniec roku podatkowego składamy rozliczenie roczne w którym ujmujemy dochód z działalności jaki uzyskaliśmy podczas jej działania w danym roku podatkowym oraz wartość wpłaconych w ciągu roku zaliczek.
Przechowywanie dokumentacji po zakończeniu działalności
Przedsiębiorcy nie powinni zapominać o obowiązku przechowywania dokumentów księgowych przez okres co najmniej 5 lat również po likwidacji przedsiębiorstwa. Zakończenie działalności nie oznacza bowiem, że jako byli przedsiębiorcy nie mogą oni podlegać kontroli organów podatkowych.
Przedsiębiorcy muszą pamiętać, że zakończenie działalności to nie tylko zaprzestanie czynności związanych z prowadzoną działalnością ale także rozliczenie się z tego tytułu zarówno w kwestii VAT jak i PIT. Do ich obowiązku również należy zgłoszenie faktu likwidacji działalności organom ewidencyjnym, które dokonywały rejestracji przedsiębiorstwa (CEIDG).
