Powszechnym zjawiskiem jest wykorzystywanie samochodu w działalności gospodarczej. W momencie likwidacji działalności przedsiębiorca może podejmować różne czynności prawne oraz faktyczne w związku z dalszym wykorzystaniem takiego pojazdu. Poniżej przedstawiamy kilka możliwych scenariuszy wraz z analizą skutków podatkowych. Sprawdź, jak na gruncie podatków wygląda likwidacja działalności a samochód firmowy.
Likwidacja działalności a samochód firmowy
Na gruncie podatku dochodowego sama likwidacja działalności gospodarczej nie generuje skutków podatkowych odnośnie do pozostałych środków trwałych. Należy bowiem mieć na uwadze, że w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej – gdzie następuje przekazanie z majątku firmowego do majątku prywatnego – nie zmienia się właściciel. Środek trwały pozostaje nadal własnością tej samej osoby, tj. podatnika podatku PIT.
W rezultacie w tym przypadku nie można mówić o powstaniu żadnego przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, a także z żadnego innego źródła przychodów.
Obowiązkiem podatnika jest w tym przypadku sporządzenie wykazu środków trwałych i ujęcie takiego środka trwałego w wykazie (art. 24 ust. 3a ustawy o PIT). Wykaz ten nie generuje jednak obowiązku podatkowego, jak też nie podlega zgłoszeniu do US-u.
Nieco inne skutki podatkowe mogą natomiast wystąpić na gruncie podatku VAT.
W tym zakresie należy pamiętać o obowiązkach związanych z remanentem likwidacyjnym. Otóż, jeżeli dochodzi do trwałego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, to opodatkowaniu podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów.
Powyższa zasada ma jednak zastosowanie tylko do tych towarów, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Z tych też względów regulacja ta nie ma zastosowania do podatników zwolnionych od VAT, ponieważ ci nie mają prawa do odliczenia VAT od dokonywanych zakupów.
Sprzedaż samochodu firmowego po likwidacji działalności gospodarczej
Pierwszą opcją, która może mieć miejsce wobec samochodu firmowego pozostałego po likwidacji, jest jego sprzedaż.
W kontekście podatku PIT wskażmy, że zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 12 ustawy o PIT nie uważa się za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej odpłatnego zbycia składników majątku pozostałych po likwidacji, jeżeli sprzedaż miała miejsce po upływie 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja.
Dopiero po upływie ww. 6-letniego terminu sprzedaż samochodu będzie wolna od podatku dochodowego. Natomiast, jeżeli odpłatne zbycie nastąpi w okresie karencji, to powstały przychód będzie kwalifikowany jako pozarolnicza działalność gospodarcza, nawet jeżeli takowa już została zlikwidowana. Trzeba mieć bowiem na uwadze, że prawo podatkowe ma charakter autonomiczny, a działalność gospodarcza w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o PIT jest oderwana od kwestii formalnych, takich jak rejestracja firmy w CEIDG.
Natomiast sprzedaż pojazdu pozostałego po likwidacji działalności gospodarczej nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Podkreślić bowiem należy, że dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy jest dokonywana przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tej czynności.
Dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotne do określenia, czy w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 9 marca 2022 roku (nr 0114-KDIP4-2.4012.29.2022.1.MC), przyjęcie, że dany podmiot, sprzedając towar (np. samochód), działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec), wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Natomiast przejawem takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu ruchomościami (np. samochodami), która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną, mogą być np.: działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży samochodu, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług handlu samochodami. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.
Jeżeli zatem odpłatne zbycie pojazdu odbywa się w ramach majątku prywatnego, to taka czynność pozostaje poza zakresem podatku VAT.
Przykład 1.
Pani Ewa 10 grudnia 2016 roku zlikwidowała działalność gospodarczą, w ramach której wykorzystywała firmowy samochód osobowy. 1 lutego 2023 roku kobieta sprzedała pojazd swojemu sąsiadowi na podstawie cywilnoprawnej umowy sprzedaży. Jakie obowiązki podatkowe powstają dla pani Ewy w związku ze sprzedażą samochodu firmowego po likwidacji?
W opisanym przypadku sprzedaż pojazdu nie wygeneruje żadnych skutków podatkowych. Przede wszystkim nie powstanie podatek PIT, ponieważ upłynął już 6-letni okres opodatkowania. Nie powstanie również podatek VAT, ponieważ jest to sprzedaż w ramach majątku prywatnego pozostająca poza zakresem podatku VAT, który dotyczy tylko podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.
Darowizna pojazdu firmowego po likwidacji działalności gospodarczej
Warto podkreślić, że art. 14 ust. 3 pkt 12 ustawy o PIT dotyczy przypadku odpłatnego zbycia samochodu pozostałego po likwidacji. Dlatego też nie znajdzie zastosowania w sytuacji, gdy pojazd pozostały po likwidacji zostanie przekazany w darowiźnie.
Podkreślmy, że darowizna nie podlega opodatkowaniu podatkiem PIT, lecz podatkiem od spadków i darowizn. Dlatego tutaj ewentualne skutki podatkowe można rozpatrywać wyłącznie z perspektywy obdarowanego w zakresie podatku SD.
Jeżeli osoba obdarowana zdecyduje się na odpłatne zbycie otrzymanego w darowiźnie pojazdu, to należy zastosować regułę określoną w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT, gdzie czytamy, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie podlega odpłatne zbycie rzeczy ruchomych, jeżeli nastąpiło po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.
Natomiast w zakresie podatku VAT powyżej przedstawione wnioski pozostają w mocy – taka darowizna w ramach majątku prywatnego nie generuje żadnych obowiązków w podatku VAT.
Przykład 2.
Pan Adam zlikwidował JDG 10 marca 2023 roku. 20 marca w drodze darowizny przekazał swojemu synowi firmowy samochód. Syn 10 grudnia 2023 roku sprzedał auto. Jakie skutki podatkowe powstaną w tym przypadku?
Dla pana Adama darowizna nie generuje żadnych obowiązków podatkowych – ani w sferze podatku VAT, ani podatku PIT. Syn będzie zwolniony od podatku SD, jeżeli w ustawowym terminie zgłosił darowiznę do US-u poprzez formularz SD-Z2. Nie wystąpi również podatek PIT od sprzedaży, ponieważ upłynął okres 6 miesięcy, licząc od końca miesiąca otrzymania darowizny.
Podsumowując, wskażmy, że zakres potencjalnych działań odnoszących się do pojazdu pozostałego po likwidacji działalności gospodarczej jest spory. Należy jednak pamiętać, że w każdej opcji występują określone skutki podatkowe i zdecydowanie lepiej poszukiwać optymalnych rozwiązań pod względem podatkowym.
