Jak podnieść zarzut przedawnienia podatku, gdy trzeba się bronić przed żądaniami zapłaty starych podatków? Urząd skarbowy może się upominać o zaległości, dopóki nie nastąpi ich przedawnienie. Przedawnienie podatków z reguły ma miejsce po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin na ich zapłatę. Jak sprawdzić, czy podatki są już przedawnione? Co może zrobić urząd skarbowy, żeby przerwać przedawnienie?
Przedawnione czy nie? Jak to sprawdzić?
Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej).
To ogólna zasada, mająca zastosowanie do podatków, które oblicza sam podatnik, np. do podatku VAT, podatku dochodowego od osób fizycznych.
Przykład 1.
Termin zapłaty podatku VAT za luty 2015 r. przypadał dla podatnika rozliczającego się miesięcznie 25 marca 2015 r. Pięcioletni termin przedawnienia należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, czyli od 31 grudnia 2015 r. Termin przedawnienia upłynie z końcem 31 grudnia 2020 r. Po tym terminie gdyby urząd skarbowy chciał prowadzić egzekucję zaległego podatku, można zgłosić zarzut przedawnienia żądać umorzenia egzekucji.
Przykład 2.
Podatnik złożył deklarację PIT za 2012 r. w lutym 2013 r. Termin na złożenie deklaracji i zapłatę podatku upłynął 30 kwietnia 2013 r. Pięcioletni termin przedawnienia należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, czyli od 31 grudnia 2013 r. Termin przedawnienia upłynie z końcem 31 grudnia 2018 r.
W przypadku podatków, które powstają w wyniku wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe (np. podatek od nieruchomości), fiskus ma trzy lata na wydanie takiej decyzji i jej doręczenie podatnikowi. Termin liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy (art. 68 § 1 Ordynacji podatkowej).
Fiskus zaczął egzekucję; czy przerwał przedawnienie?
Urząd skarbowy nie musi czekać bezczynnie na to, aż zobowiązanie podatkowe się przedawni i podatnik zgłosi zarzut przedawnienia. Jeśli urząd skarbowy postanowi wszcząć egzekucję administracyjną, żeby przymusowo ściągnąć zaległość podatkową, to może doprowadzić do przerwania przedawnienia. Po przerwaniu pięcioletni termin trzeba liczyć na nowo. Podatnik może wtedy podnieść zarzut przedawnienia, jeśli urząd skarbowy sam nie umorzy egzekucji. Przedawnienie podatku powoduje, że urząd powinien sam umorzyć postępowanie egzekucyjne.
Kiedy egzekucja prowadzona przez urząd skarbowy przerywa przedawnienie? Muszą zostać łącznie spełnione dwa warunki:
-
przed upływem terminu przedawnienia został wobec podatnika zastosowany środek egzekucyjny (np. zajęcie rachunku bankowego), oraz
-
przed upływem terminu przedawnienia podatnik został zawiadomiony o zastosowaniu wobec niego środka egzekucyjnego.
Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny. Z liczeniem terminu przedawnienia na nowo nie czeka się więc do zakończenia postępowania egzekucyjnego. Jest to więc inna zasada niż obowiązująca w przypadku egzekucji prowadzonych przez komorników sądowych, gdy ściągają należności wobec kontrahentów.
Przykład 3.
Podatnik zalegał z zapłatą podatku dochodowego za 2012 r. Ponieważ termin złożenia deklaracji podatkowej i zapłaty podatku upływał 30 kwietnia 2013 r., więc pięcioletnie przedawnienie należało liczyć od 31 grudnia 2013 r. Urząd skarbowy 19 sierpnia 2014 r. zajął rachunek bankowy podatnika i powiadomił o tym podatnika. Nie ściągnął jednak zaległego podatku, bo na koncie nie było środków. Przerwał jednak bieg terminu przedawnienia. Nowy, pięcioletni termin trzeba liczyć od 20 sierpnia 2014 r., czyli dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny (zajęto konto). W związku z tym przedawnienie nastąpi z upływem 20 sierpnia 2019 r. Po tym dniu można zgłaszać zarzut przedawnienia, jeśli egzekucja nie zostanie umorzona.
Nie ma znaczenia, czy zajęcie było skuteczne
Dla przerwania biegu terminu przedawnienia nie ma znaczenia to, czy zastosowany przez urząd skarbowy środek egzekucyjny (zajęcie) był skuteczny. Nawet, jeśli nic nie wyegzekwowano w wyniku jego zastosowania (bo np. zajęto wynagrodzenie za pracę, a podatnik zarabiał tylko niepodlegającą potrąceniom pensję minimalną), to i tak przerwanie przedawnienia nastąpi i można będzie zgłosić zarzut przedawnienia.
| "Dla przerwania biegu terminu przedawnienia wystarczające jest zastosowanie środka egzekucyjnego, a nie skuteczność jego zastosowania." Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 27 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 901/15 |
Ważne, kiedy podatnik dostał zawiadomienie
Aby fiskus przerwał przedawnienie w wyniku zastosowania środka egzekucyjnego (np. zajęcia konta), musi nie tylko zająć konto (czy zastosować inny środek egzekucyjny), ale też powiadomić o tym fakcie podatnika.
Co jeśli urząd skarbowy przed upływem terminu przedawnienia zastosował środek egzekucyjny, ale zawiadomił o tym podatnika już po upływie terminu przedawnienia? Należy uznać, że przedawnienie nie zostało przerwane. Zobowiązania podatkowe uległo przedawnieniu, urząd skarbowy nie ma prawa po upływie przedawnienia ściągać zaległości. Zgłaszając zarzut przedawnienia, należy te okoliczność opisać.
Przykład 4.
Zobowiązanie podatkowe miało ulec przedawnieniu z upływem 31 grudnia 2017 r. Na początku grudnia 2017 r. urząd skarbowy zastosował środek egzekucyjny (zajęcie rachunku bankowego podatnika). Jednak zawiadomienie o tym doręczył podatnikowi dopiero w styczniu 2018 r. Wobec tego nie został spełniony jeden z dwóch warunków niezbędnych do uznania, żeby nastąpiło skuteczne przerwanie przedawnienia. Wprawdzie środek egzekucyjny zastosowano jeszcze zanim przedawnienie nastąpiło, ale podatnika poinformowano o tym za późno - już po upływie terminu przedawnienia, dzięki czemu zarzut przedawnienia jest zasadny.
| "Zawiadomienie o zastosowaniu środka egzekucyjnego, jako odrębna czynność, sama przez się nie przerywa biegu terminu przedawnienia, lecz stanowi dodatkowy i konieczny zarazem warunek, który musi się ziścić w odpowiednim czasie (przed upływem terminu przedawnienia), aby właśnie zastosowanie środka egzekucyjnego mogło być uznane za zdarzenie przerywające bieg tego terminu. Dla wystąpienia skutku z art. 70 § 4 Ordynacji podatkowej. konieczne jest aby podatnik został poinformowany, że zastosowano środek egzekucyjny, które wywoła ten skutek, że przedawnienie nie nastąpi. Poinformowanie takie może nastąpić także w warunkach fikcji doręczenia przesyłki zawierającej wymaganą przez przepis informację." Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 18 lipca 2018 r., sygn. akt II FSK 2480/16. |
Zarzut przedawnienia zobowiązania podatkowego
Jeśli zobowiązanie podatkowe jest już przedawnione, a urząd skarbowy mimo tego nadal prowadzi egzekucję zamiast ją umorzyć, należy złożyć zarzut przedawnienia. Podstawą do złożenia zarzutów jest art. 33 § 1 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wynika z niego, że podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być m.in. przedawnienie obowiązku.
O czym pamiętać, pisząc zarzuty?
-
na ich złożenie jest tylko 7 dni od doręczenia odpisu tytułu wykonawczego;
-
nie obowiązuje żaden druk ani formularz na ich zgłoszenie, można je napisać samemu;
-
zarzuty nie podlegają opłacie;
-
w zarzutach należy podać dane podatnika, datę sporządzenia zarzutów, wskazać adresata (naczelnika urzędu skarbowego;
-
zarzuty należy podpisać;
-
należy wskazać podstawę zarzutu (przedawnienie zobowiązania) i uzasadnienie, czyli wyjaśnienie, kiedy zobowiązanie się przedawniło;
-
na postanowienie naczelnika urzędu skarbowego w sprawie zarzutów przysługuje zażalenie do dyrektora izby skarbowej (składane za pośrednictwem naczelnika urzędu skarbowego).
| Zarzut przedawnienia podatku - zapamiętaj!
|
