Wierzytelność stanowi uprawnienie do żądania świadczenia z określonego stosunku zobowiązaniowego, które przysługuje wierzycielowi wobec dłużnika. Może polegać zarówno na działaniu, jak i zaniechaniu. Wierzyciel ma prawo zwrócić się do organów państwowych o zastosowanie przymusu państwowego - w sytuacji gdy dany podmiot nie spełni świadczenia. A kiedy następuje przedawnienie długu?
Przedawnienie roszczeń w prawie
Możliwość dochodzenia roszczenia jest czasowo ograniczona. Jednakże należy pamiętać, że Kodeks cywilny wprowadził zasadę, według której przedawniają się tylko roszczenia majątkowe.
W tym zakresie również występują pewne wyjątki - mianowicie dotyczy to sytuacji wymienionych w przepisach szczególnych. Do roszczeń majątkowych, które nie ulegają przedawnieniu, zaliczyć można np.: roszczenie o zniesienie współwłasności czy roszczenie windykacyjne.
| Ważne! Pojęcie wierzyciela nie zostało bezpośrednio zdefiniowane w Kodeksie cywilnym. Określa on jedynie wierzyciela jako osobę powiązaną stosunkiem zobowiązaniowym z dłużnikiem, od którego ma prawo żądać określonego świadczenia - długu (art. 353 KC). |
Przedawnienie długu - terminy
Co do zasady roszczenia przedawniają się wraz z upływem 6 lat od dnia ich wymagalności, czyli momentu, gdy dłużnik zobowiązany był do spełnienia danego świadczenia. Ustawa może jednak wprowadzić pewne wyjątki co do terminu przedawnienia. Otóż roszczenia powtarzalne czy wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej przedawniają po okresie 3 lat. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
| Ważne! Roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch. |
Przerwanie biegu przedawnienia wierzytelności
Bieg przedawnienia długu może zostać przerwany:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia,
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;
- przez wszczęcie mediacji.
Wówczas bieg terminu przedawniania wierzytelności liczy się od nowa.
Oprócz tego bieg przedawnienia długu może ulec zawieszeniu, co w konsekwencji wywołuje odmienne skutki - bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a jeśli już się rozpoczął, nie wlicza się do tego okresu. Bieg przedawnienia roszczeń nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
- co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej,
- co do roszczeń, które przysługują osobom niemającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli,
- co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu – przez czas trwania małżeństwa,
- co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody.
Przedawnienie roszczeń - jakie skutki?
Należy zauważyć, że przedawnione roszczenia nie przestają istnieć, a jedynie nie muszą być obowiązkowo realizowane. W tej sytuacji sąd oddali powództwo wierzyciela, jeżeli dłużnik podniesie zarzut przedawnienia. Wierzyciel nie może zatem domagać się zwrotu przedawnionego świadczenia, które funkcjonuje w obrocie prawnym jako nienależne. Podatnik nie będzie mógł również zakwalifikować przedawnionych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów.
Po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi.
