Leasing jest bardzo korzystną formą finansowania pod względem podatkowym, szczególnie dla przedsiębiorców. Istnieją dwa rodzaje leasingu: operacyjny i finansowy, jednakże to leasing operacyjny jest bardziej popularnym sposobem finansowania i stanowi ponad 90% umów leasingowych zawieranych w Polsce. Niejednokrotnie dochodzi do sytuacji, w których przedsiębiorca chce zrezygnować z umowy leasingowej poprzez przekazanie jej do kontynuowania innemu podmiotowi. Takie przekazanie nazywane jest cesją. Zatem, jakie konsekwencje na gruncie podatkowym powoduje cesja umowy leasingu operacyjnego?
Leasing operacyjny jako korzystna forma finansowania
Leasing operacyjny niesie za sobą wiele korzyści i jest znacznie bardziej efektywną formą finansowania niż zwykły kredyt, biorąc pod uwagę choćby czas zawierania takiej umowy, który zwykle jest znacznie krótszy niż procedura badania zdolności kredytowej. Sama umowa przypomina umowę najmu, gdyż w okresie jej trwania przedmiot leasingu pozostaje we własności leasingodawcy. Natomiast opłacane raty leasingowe stanowią koszt uzyskania przychodu przedsiębiorcy po spełnieniu łącznie dwóch warunków, które reguluje art. 23b ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o PIT:
-
zawarcie umowy musi odbyć się na czas, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji. Poprzez normatywny czas amortyzacji rozumie się liczbę lat, po których środek trwały zostanie w całości zamortyzowany. Jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;
-
łączna wartość opłat ustalonych w umowie leasingu pomniejszona o należny podatek od towarów i usług odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy – odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu.
Po zakończeniu umowy leasingowej istnieje możliwość wykupu przedmiotu leasingu, który można zakwalifikować do środków trwałych przedsiębiorstwa i amortyzować, co spowoduje generowanie kolejnych kosztów. Wartość początkowa odpowiada wartości przedmiotu leasingu w momencie wykupu.
Odstąpienie od umowy leasingu a cesja
W sytuacji, w której leasingobiorca z różnych przyczyn chciałby bądź byłby zmuszony do rezygnacji z umowy przed jej zakończeniem może narazić się na dotkliwe skutki finansowe. Zwrócenie przedmiotu leasingu oraz związane z tym rozliczenie umowy zwykle jest bardzo niekorzystne, gdyż wiąże się z dodatkowymi karami przewidzianymi w warunkach umowy.
Natomiast w przypadku gdy leasingodawca zdecyduje się na wcześniejszy wykup przedmiotu, to należy mieć na uwadze, że odbędzie się on za równowartość ceny rynkowej, która zwykle jest znacznie wyższa w momencie wykupu od wartości pozostałych do spłaty rat.
W związku z powyższym najkorzystniejszym rozwiązaniem zaistniałej sytuacji może stać się cesja. Czym jest cesja umowy leasingu operacyjnego? Jest to nic innego jak przeniesienie kontynuacji leasingu operacyjnego na inny podmiot. Często towarzyszy temu wynagrodzenie potocznie nazywane tzw. odstępnym, wypłacane przez osobę przejmującą umowę leasingową poprzedniemu podmiotowi. Jest to związane z wyrównaniem wartości rynkowej w przypadku, gdy pozostała suma rat przejmowanej umowy leasingowej jest znacznie niższa od wartości rynkowej przedmiotu leasingu.
W jaki sposób dokonać cesji leasingu operacyjnego?
Jeśli przedsiębiorca znajdzie podmiot chętny do przejęcia umowy leasingu, musi zgłosić go do leasingodawcy. Ten wówczas rozpocznie procedurę weryfikującą wiarygodność przyszłego leasingobiorcy, podobnie jak przy tworzeniu nowej umowy leasingowej. Zwykle tym czynnościom towarzyszy opłata manipulacyjna nakładana przez finansującego. Po dokonaniu niezbędnych formalności pozostaje ostateczne uzgodnienie i przekazanie “odstępnego” między byłym i nowym leasingobiorcą.
Cesja umowy leasingu operacyjnego – skutki podatkowe
Cesja leasingu operacyjnego dla podmiotu zbywającego umowę leasingu nie rodzi żadnych skutków podatkowych na gruncie podatku dochodowego oraz VAT, gdyż nie ma on obowiązku dokonywania korekt związanych z dotychczas ujętymi ratami w kosztach podatkowych.
Otrzymana faktura od podmiotu przejmującego leasing za odstępne stanowi wówczas przychód podlegający opodatkowaniu równoznaczny z odpłatnym zbyciem praw majątkowych. Dla nowego leasingobiorcy będzie ona mogła stanowić koszt uzyskania przychodu.
Jeśli przedmiotem leasingu jest samochód, to zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych przejmujący leasing ma prawo odliczenia VAT od faktur dokumentujących raty leasingowe w zależności od sposobu wykorzystywania pojazdu:
-
50% VAT – samochód wykorzystywany w celach działalności i prywatnie,
-
100% VAT – samochód wykorzystywany wyłącznie w celach działalności.
W wyniku nowelizacji art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o PIT dla umów leasingowych zawartych po 31 grudnia 2018 roku zmianie uległ sposób rozliczania kosztów związanych z opłatami leasingowymi. Od 1 stycznia 2019 z tytułu opłat leasingowych podatnik ma możliwość zaliczenia w ciężar kosztów kwoty z faktury do limitu 150 tys. zł w proporcji do całej wartości pojazdu.
Art. 8 ustawy z dnia 19 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw stanowi, że nowe przepisy należy stosować do umów zawartych, zmienionych lub odnowionych po 31 grudnia 2018 r. Oznacza to, że cesja umowy leasingowej zawartej przed 1 stycznia 2019 roku dokonana po tej dacie będzie skutkować obowiązkiem rozliczania opłat leasingowych na nowych zasadach.
Cesja umowy leasingu operacyjnego a zmiana warunków umowy
W przypadku, gdy za wyjątkiem strony leasingu zmienione zostały kluczowe warunki umowy, np. wysokość rat bądź długość trwania umowy, na gruncie podatkowym będzie ona traktowana jako całkowicie nowa umowa.
W świetle art. 23b ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT przy zawarciu przez leasingodawcę kolejnej umowy na ten sam środek trwały suma ustalonych opłat w umowie leasingu pomniejszona o należny podatek od towarów i usług powinna odpowiadać co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu.
Na sumę opłat ustalonych w umowie leasingu wpływa:
-
opłata wstępna,
-
rata leasingowa,
-
cena wykupu, za którą można wykupić przedmiot leasingu po zakończeniu umowy (o ile cena wykupu została określona w umowie leasingu).
Natomiast do sumy opłat nie zalicza się:
-
wpłat na rzecz leasingodawcy niewchodzących w skład raty leasingowej z tytułu dodatkowych świadczeń,
-
kaucji wpłaconej przed rozpoczęciem obowiązywania umowy,
-
składek na ubezpieczenie lub podatków z tytułu własności lub posiadania przedmiotów umowy leasingu, jeśli obowiązek ich opłacania spoczywa po stronie leasingobiorcy,
-
kwoty odstępnego.
W związku z powyższym cesja umowy leasingu operacyjnego nie rodzi konsekwencji podatkowych wstecz, gdyż nie wiąże się z koniecznością dokonywania korekt w związku ze zmianą leasingobiorcy. Wówczas jest ona kontynuowana przez nowego leasingobiorcę. Jednakże jeśli oprócz samego podmiotu zmieniają się także warunki leasingu lub cesja nastąpi po 1 stycznia 2019, pod względem podatkowym zdarzenie traktowane będzie jako nowa umowa leasingu operacyjnego.
