Od początku roku 2016 na terenie całej Polski funkcjonuje system darmowej pomocy prawnej. Jest to rezultat wejścia w życie ustawy przygotowanej w Ministerstwie Sprawiedliwości zakładającej stworzenie ogólnopolskiego systemu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Komu przysługuje darmowa pomoc prawna?
Co obejmuje darmowa pomoc prawna?
Pomoc prawna dotyczy:
-
informacji o obowiązujących przepisach oraz o prawach i obowiązkach przysługujących danej osobie,
-
wskazania danej osobie sposobu rozwiązania jej problemu prawnego;
-
pomocy w sporządzeniu projektu pisma w zakresie niezbędnym do udzielenia pomocy, z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pism w toczącym się postępowaniu sądowoadministracyjnym;
-
sporządzeniu projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
Darmowa pomoc prawna obejmuje dziedzinę prawa pracy, przygotowania do rozpoczęcia działalności gospodarczej, prawa cywilnego, prawa karnego, prawa administracyjnego, prawa ubezpieczeń społecznych, prawa rodzinnego, prawa podatkowego z wyłączeniem spraw podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Nieodpłatna pomoc prawna nie dotyczy natomiast spraw z zakresu prawa celnego, dewizowego, handlowego i działalności gospodarczej, z wyjątkiem przygotowywania do jej rozpoczęcia.
Kto udziela pomocy prawnej?
Darmowa pomoc prawna jest świadczona przez:
-
adwokatów lub radców prawnych, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach, z ich upoważnienia, aplikantów adwokackich lub aplikantów radcowskich, w lokalach udostępnionych przez gminy lub powiaty,
-
doradców podatkowych - w punktach prowadzonych przez organizacje pozarządowe – w zakresie prawa podatkowego, z wyłączeniem spraw podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej,
-
absolwentów prawa z co najmniej trzyletnim doświadczeniem w doradztwie prawnym.
Łącznie utworzone zostały 1524 punkty na terenie całego kraju (minimum 2 w każdym powiecie).
Poza powyżej wymienionymi podmiotami, które na mocy ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej są zobowiązane do świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej, stosowne informacje można również uzyskać od centralnych podmiotów (i ich lokalnych jednostek), jak np. Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Rzecznik Ubezpieczonych, Inspekcja Handlowa, Inspekcja Pracy.
Dla kogo przeznaczona jest darmowa pomoc prawna?
Nieodpłatna pomoc prawna świadczona na mocy ustawy jest przeznaczona dla:
-
osób, które nie ukończyły 26. roku życia,
-
osób, które w poprzednim roku otrzymały świadczenie z pomocy społecznej na podstawie ustawy o pomocy społecznej,
-
osób, które ukończyły 65 lat,
-
osób z Kartą Dużej Rodziny,
-
kobiet w ciąży - w zakresie związanym z ciążą i urodzeniem dziecka, w szczególności praw rodzicielskich i uprawnień pracowniczych,
-
kombatantów,
-
weteranów,
-
zagrożonych lub poszkodowanych katastrofą naturalną, klęską żywiołową lub awarią techniczną.
Aby powyższe osoby uzyskały nieodpłatną pomoc prawną, powinny przedłożyć odpowiednie dokumenty potwierdzające ich status, np. dowód tożsamości, Kartę Dużej Rodziny, legitymacją kombatancką, dokument potwierdzający ciążę itp.
Osobom, które znalazły się w sytuacji zagrożonej (katastrofa, klęska, awaria techniczna), pomoc prawna jest udzielana na podstawie oświadczenia, że zachodzi co najmniej jedna z powyżej wymienionych okoliczności, a w sytuacjach pilnych - na podstawie pisemnego oświadczenia, że dana osoba jest uprawniona do otrzymania tej pomocy.
Jak jest udzielana pomoc prawna?
Adwokat lub radca prawny udziela nieodpłatnej pomocy prawnej na podstawie umowy zawartej z powiatem. Umowa zawiera w szczególności: miejsce i czas udzielania porad, wynagrodzenie od starostwa. Podmioty udzielające pomocy prawnej są zobowiązane do ewidencjonowania liczby, czasu porad oraz dziedziny prawa - w specjalnej karcie, którą przekazują staroście do 10. dnia następnego miesiąca.
Nieodpłatna pomoc prawna jest udzielana osobom uprawnionym według kolejności zgłoszeń. Osoba udzielająca nieodpłatnej pomocy prawnej może ustalić inną kolejność z ważnych powodów.
