Jak wyglądał polski rynek startupów w 2022 roku, możemy dowiedzieć się z obszernego raportu pn. Polskie Startupy 2022. Jako największe bariery rozwoju start-upów w Polsce wskazuje się: problemy z pozyskaniem pracowników przy jednoczesnym szybkim wzroście kosztów zatrudnienia, trudności z pozyskaniem finansowania w kolejnych fazach rozwoju oraz biurokracja przy prowadzeniu działalności operacyjnej. W ramach opracowania odpowiemy na pytanie, jak pozyskać dotacje z Funduszy Europejskich dla start-upów.
Definicja start-upów
Bardzo trudno ustalić jedną definicję start-upów. Najczęściej wskazywanymi cechami wspólnymi takich podmiotów są:
- wykorzystywanie przez nie nowoczesnych technologii (zazwyczaj ICTstartup),
- krótki okres działalności (zazwyczaj nieprzekraczający 3 lat),
- prowadzenie działalności w warunkach dużego ryzyka,
- poszukiwanie lub posiadanie skalowanego i rentownego modelu biznesowego,
- dążenie do szybkiego wzrostu.
Co to są programy akceleracyjne?
Programy akceleracyjne bardzo często występują w kontekście dotacji/grantów dla startupów. Przede wszystkim mają na celu udzielenie wsparcia biznesowego start-upom rozumianym jako:
- projekty biznesowe bez zarejestrowanej działalności gospodarczej,
- firmy w początkowej fazie rozwoju.
Dofinansowanie udzielane w formie grantu może zostać przeznaczone m.in. na:
- mentoring,
- nawiązywanie współpracy z korporacjami,
- budowanie gotowości inwestycyjnej
- oraz wsparcie w skalowaniu biznesu.
Istnieje wiele różnych rodzajów akceleratorów, które mają charakter pomagania projektom albo z konkretnej branży, albo znajdującym się na konkretnym etapie rozwoju. Coraz popularniejsze stają się również programy, które pozwalają start-upom nawiązać współpracę z dużymi przedsiębiorstwami. Rozwiązanie to pozwala skutecznie wprowadzić produkt na rynek lub zdobyć dużego klienta.
W Polsce programy akceleracyjne organizowane są przede wszystkim przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Należy jednak wspomnieć, że PARP nie prowadzi akceleracji start-upów samodzielnie, tylko powierza to zadanie doświadczonym podmiotom, które mają wieloletnie doświadczenie w tej materii.
Na czym polega Startup Booster Poland?
W obrębie programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021–2027 prowadzony jest obecnie nabór wniosków (13.06–22.08.2023 roku) w ramach działania Startup Booster Poland dla podmiotów działających na rzecz innowacyjności. Instytucje otoczenia biznesu, takie jak: centra rozwoju technologii, parki technologiczne, centra innowacji, akademickie inkubatory przedsiębiorczości oraz inkubatory technologiczne mogą ubiegać się o środki na programy rozwojowe o charakterze akceleracyjnym i post-akceleracyjnym. Celem działania jest wsparcie innowacyjnych przedsiębiorstw na wczesnym etapie rozwoju (start-upów), dlatego też pozyskane w ramach konkursu dofinansowanie zostanie przeznaczone na:
- koszty grantów udzielanych start-upom,
- koszty operacyjne akceleratora (w tym wynagrodzenia personelu projektu oraz kaszty działań informacyjno-promocyjnych).
Pomoc udzielana start-upom przez akcelerator w ramach programu akceleracji stanowić będzie pomoc de minimis, do której mają zastosowanie przepisy Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 roku w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Kwota pomocy przyznanej start-upowi przez instytucję otoczenia biznesu realizującą działanie wyniesie maksymalnie 400 000 zł. W przypadku akceleracji start-upów bez obligatoryjnego udziału partnera biznesowego „sector-agnostic” kwota wsparcia nie może przekroczyć 200 000 zł.
Przyjęta koncepcja programu akceleracji SMARTUP powinna obejmować co najmniej dwie z następujących ścieżek:
- akceleracja branżowa start-upów z partnerem biznesowym lub publicznym (B2B/B2A);
- akceleracja start-upów z funduszem VC (inwestorska) zakładająca budowanie gotowości inwestycyjnej start-upu celem pozyskania kapitału od inwestora;
- akceleracja „sector-agnostic”, tj. akceleracja start-upów bez udziału partnera biznesowego, zakładająca rozwój start-upu o odpowiednim potencjale rynkowym, którego produkt aktualnie nie stanowi przedmiotu ewentualnej współpracy z odbiorcą technologii lub inwestorem;
- akceleracja „Go Global” polegająca na przygotowaniu start-upu do ekspansji zagranicznej;
- akceleracja „Poland Prize” polegająca na wyszukiwaniu i sprowadzaniu do Polski talentów start-upowych rozwijających innowacyjne produkty technologiczne, zainteresowanych założeniem i rozwinięciem działalności gospodarczej w Polsce.
Alokacja konkursu wynosi 91 mln zł. Z założeń programu wynika, że akceleracja start-upów będzie realizowane w całej Polsce w terminie od 31 stycznia 2024 roku do 31 października 2026 roku (w co najmniej 5 rundach aplikacyjnych).
Kto może pozyskać wsparcie w ramach BRIdge UP?
BRIdge UP to nazwa kolejnego działania wspierającego rozwój startup w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021–2027. Tym razem beneficjentami wsparcia mogą zostać członkowie zespołów badawczych, którzy są zainteresowani komercjalizacją swoich osiągnięć naukowych oraz weryfikacją ich zgodności z potrzebami rynku. Granty udzielane będą przez Fundację na Rzecz Nauki Polskiej zespołom badawczym, które zamierzają założyć i rozwijać spółki oraz nowopowstałym spin-offem. W działaniu chodzi przede wszystkim o znalezienie najkorzystniejszej ścieżki komercjalizacji wynalazku m.in. poprzez:
- założenie i rozwój spółki,
- udzielenie licencji na korzystanie z wynalazku,
- sprzedaż praw do wynalazku.
Dotacje na pokrycie do 80% kosztów projektów dostępne będą najpewniej w przyszłym roku.
Dla kogo program PRIME?
Fundacja na rzecz Nauki Polskiej odpowiada również za wdrażanie V edycji programu PRIME, w którego ramach naukowcy w polskich organizacja badawczych mogą się ubiegać o środki na wprowadzenie wyników swoich badań na rynek. W skład zespołu projektowego aplikującego o wsparcie powinni wchodzić: lider naukowy (pracownik organizacji badawczej), lider biznesowy (odpowiadający za relacje z rynkiem) oraz opiekun transferu technologii (pracownik organizacji badawczej).
Wyróżniamy 3 fazy programu:
- rozwój zespołu (który trwa do 6 miesięcy) – dochodzi do stworzenia profesjonalnych zespołów projektowych, które nastawione są na komercjalizację oraz rozwój swoich kompetencji w zakresie interakcji z rynkiem (szkolenia, mentoring biznesowy);
- rozwój technologii usługi (do 12 miesięcy) – następuje opracowanie produktu, który będzie odpowiadał na potrzeby rynku oraz zostaje ustalona ścieżka wprowadzenia tego produktu do praktyki gospodarczej;
- rozwój spin-offu (do 12 miesięcy) – udzielane jest wsparcie finansowe i niefinansowe pozwalające się rozwijać w ciągu pierwszych 12 miesięcy działalności.
Obecnie program PRIME jest na ostatnim etapie przygotowań, a jego uruchomienie planowane jest jeszcze w 2023 roku.
Co to jest Laboratorium innowatora?
Program Laboratorium innowatora wspiera samozatrudnienie i zakładanie działalności gospodarczej typu start-up. Dofinansowanie przeznaczone jest przede wszystkim na:
- programy mentoringowe (weryfikacja założeń biznesowych pomysłodawców),
- udostępnienie przestrzeni do pracy (cowork) oraz prototypowni,
- usługi wspomagające nawiązanie relacji biznesowych,
- zakup materiałów i surowców niezbędnych do weryfikacji podstawowych założeń biznesowych,
- granty na rozpoczęcie działalności dla start-upów zakładanych w Polsce.
Konkurs dla ośrodków innowacji i akceleratorów realizujących program zostanie ogłoszony przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości we wrześniu 2023 roku. Do podziału będzie kwota 11 mln zł.
Jak wygląda rozwój startupów w Polsce Wschodniej?
W lipcu br. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości zakończyła nabór wniosków w ramach Działania 1.1 Platformy startowe dla nowych pomysłów (Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021–2027). Co to oznacza dla beneficjentów, którzy będą chcieli skorzystać ze wsparcia?
Ośrodki innowacji (parki naukowe, parki technologiczne, inkubatory technologiczne), które jeszcze w tym roku podpiszą umowy z PARP, dostarczać będą start-upom zindywidualizowane usługi podstawowe i specjalistyczne, pomagając im przygotować rentowe modele biznesowe.
Należy jednak podkreślić, że o granty będą mogły ubiegać się tylko start-upy mające swoją siedzibę na terenie województwa:
- lubelskiego,
- podkarpackiego,
- podlaskiego,
- warmińsko-mazurskiego,
- świętokrzyskiego,
- mazowieckiego – z wyłączeniem regionu warszawskiego stołecznego.
Kwota 120 mln zł, która została przeznaczona na konkurs, na pewno wpłynie na rozwój start-upów z regionu Polski Wschodniej.
Na zakończenie warto wspomnieć kilka słów o projekcie Innovation Coach. Jest to usługa coachingu innowacji, której celem jest ocena potencjału przedsiębiorstwa w kontekście wdrażania innowacyjnych rozwiązań.
Dotacje z Funduszy Europejskich dla start-upów
Wspólna praca podmiotu gospodarczego z ekspertem branżowym daje możliwość poznania specyfiki projektów badawczo-rozwojowych, tworzenia modeli finansowych, zasad ochrony własności intelektualnej czy też możliwości pozyskania dofinansowania na realizację pomysłu ze środków Unii Europejskiej.
Przedsiębiorcy mogą zgłaszać się do udziału w programie poprzez stronę: https://www.innovationcoach.pl/zglos-firme. Usługa jest całkowicie bezpłatna.
Najwięcej możliwości pozyskania dotacji/grantów dla startupów stwarza program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021–2027 oraz Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021–2027.
Część konkursów na wybór akceleratorów udzielających bezpośredniego wsparcia start-upom została już ogłoszona, kolejne zaplanowano na koniec tego roku i początek przyszłego. Należy jednak wspomnieć, że dotacje na stymulowanie i rozwój przedsiębiorczości dostępne są również w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Przewidziano w nich zarówno programy akceleracyjne, instrumenty finansowe (fundusze venture capital), jak i wsparcie mieszane łączące obie te formy.
Oferty poszczególnych województw mogą się od siebie różnić, dlatego warto kontaktować się z Urzędami Marszałkowskimi w regionie, aby sprawdzić rodzaje interwencji przewidziane dla startupów w poszczególnych programach.
