Działalność nierejestrowana a otrzymane zaliczki

Działalność nierejestrowana wydaje się korzystnym rozwiązaniem dla osób, które testują, w jakim stopniu może się rozwinąć ich sprzedaż. Niemniej muszą oni zdawać sobie sprawę, że wszelkie przychody z działalności nierejestrowanej podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Mogą być one jednak obniżone o poniesione wydatki związane z tą działalnością. Jedną z wątpliwości w kwestii uzyskiwanych przychodów z działalności nierejestrowanej jest to, czy otrzymana zaliczka stanowi przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym.

Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną?

Działalność nierejestrowaną może prowadzić tylko osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej wpisanej do ewidencji CEIDG ani żadnej innej działalności, np. jako wspólnik jakiejkolwiek spółki.

Działalność nierejestrowana nie może być prowadzona przez wspólnika żadnej spółki, w tym spółki cywilnej.

Czym jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana to wszelkie czynności przyczyniające się do dokonywania sprzedaży towarów lub usług, przy czym czynności te nie posiadają znamion działalności gospodarczej.

Działalność nierejestrowana nie podlega żadnemu wpisowi do CEIDG. Osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrowaną nie podejmuje obowiązków podatnika VAT, nie opłaca zaliczek na podatek dochodowy, nie opłaca składek ZUS i nie obowiązują jej niektóre obowiązki, pod które podlega przedsiębiorca.

Jeżeli przychód należny z działalności nierejestrowanej przekroczy w danym miesiącu kwotę 3499,50 zł, wówczas działalność ta staje się działalnością gospodarczą i podlega wpisowi do CEIDG od dnia, w którym nastąpiło owo przekroczenie.

Wpisu do CEIDG (rozpoczęcia działalności) osoba fizyczna ma obowiązek dokonać w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości limitu przychodu należnego.

Należy podkreślić, że gdy wniosek nie został złożony w tym terminie, wówczas przychody osiągnięte z tej działalności stanowią przychody z działalności gospodarczej, poczynając od dnia następującego po dniu, w którym nastąpił bezskuteczny upływ tego terminu.

Natomiast przychody osiągnięte w okresie:

1. od dnia przekroczenia ww. limitu przychodu należnego do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o wpis do CEIDG lub
2.  od dnia przekroczenia ww. limitu przychodu należnego do dnia, w którym nastąpił bezskuteczny upływ tego terminu, (jeżeli wniosek nie został złożony w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości limitu przychodu należnego)

– osoba fizyczna zalicza do przychodów z innych źródeł.

Działalność nierejestrowana - jakie obowiązki posiada osoba fizyczna?

Osoba fizyczna prowadząca działalność jest zobligowana do:

1. prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów (oraz kosztów) w celu obliczenia rocznego dochodu z działalności nierejestrowanej podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT (jest możliwość skorzystania z kwoty dochodu wolnego od podatku, w 2025 roku jest to kwota 30 000 zł);
2. wystawiania faktur, jeżeli kupujący zażąda jej wystawienia, w przypadku gdy osoba fizyczna prowadząca działalność jest podatnikiem zwolnionym z VAT lub sprzedaż ta korzysta ze zwolnienia z VAT;
3. wystawiania faktur, jeżeli osoba fizyczna prowadząca działalność jest czynnym podatnikiem VAT, a sprzedaż wykonywana przez tę osobę nie korzysta ze zwolnienia z VAT;
4. prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej, jeżeli przekroczy w ciągu roku limit sprzedaży 20 000 zł (lub w proporcji do okresu sprzedaży na rzecz konsumentów) albo gdy rozpoczyna sprzedaż towarów lub usług niepodlegających zwolnieniu z obowiązku stosowania kasy;
5. respektowania wszelkich zawieranych umów handlowych i realizacji wszelkich praw konsumentów;
6. realizacji wszelkich obowiązków czynnego podatnika VAT, jeżeli osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrowaną jest czynnym podatnikiem VAT;
7. złożenia zeznania rocznego PIT-36 po zakończeniu każdego roku prowadzenia działalności nierejestrowanej.

Zaliczki otrzymane w działalności nierejestrowanej a przychód podatkowy

Zgodnie z art. 5 ust. 6 ustawy – Prawo przedsiębiorców przez przychód należny z działalności nierejestrowanej należy rozumieć kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

W związku z art. 20 ust. 1ba Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej ustawą o PIT) za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, uważa się również przychody osiągane z działalności nierejestrowanej.

Zatem ustawodawca jasno wskazał, że przychody uzyskiwane z działalności nierejestrowanej należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł.

Pytanie natomiast brzmi, czy tym przychodem będzie otrzymywanie zaliczek na poczet realizacji przyszłych dostaw towarów lub usług? 20 lutego 2025 roku dziennikarz skierował je do ministra finansów. 27 lutego 2025 roku Ministerstwo Finansów opublikowało oficjalną odpowiedź. 

W stanowisku tym poinformowało, że „[…] Na gruncie przepisów ustawy PIT, przychody osiągane z działalności, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy prawo przedsiębiorców, tj. przychody z tzw. działalności nierejestrowanej, są zaliczane do przychodów z innych źródeł, tj. do przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT. 

Przychody z działalności nierejestrowanej są określane na ogólnych zasadach wynikających z art. 11 ustawy PIT. Oznacza to, że przychodami z działalności nierejestrowanej są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. 

Zgodnie z tą zasadą przychodami z działalności nierejestrowanej są również zaliczki otrzymane na poczet dostawy towaru lub wykonania usługi. […]”.

Resort Finansów stwierdził zatem, że rozpoznanie przychodów z działalności nierejestrowanej należy dokonywać na podstawie art. 11 ustawy o PIT. Przepis ten mówi, że przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ponadto potwierdził, że na mocy ww. przepisu zaliczki otrzymane na poczet dostawy towaru lub wykonania usługi stanowią przychód do opodatkowania w działalności nierejestrowanej.

Przychody z działalności nierejestrowanej są opodatkowane skalą podatkową

Przychody z działalności nierejestrowanej stanowiące przychody z innych źródeł są opodatkowanie skalą podatkową i tylko skalą podatkową. To oznacza, że osoba fizyczna prowadząca taką działalność ma prawo ująć wydatki przeznaczone na działalność nierejestrowaną.

W efekcie opodatkowaniu będzie podlegać dochód z tej działalności stanowiący różnicę pomiędzy uzyskanymi przychodami z działalności nierejestrowanej a kosztami przeznaczonymi na tę działalność w wysokości faktycznie poniesionych wydatków, które oczywiście zostały udokumentowane fakturami lub rachunkami. Faktury lub rachunki (ewentualnie inne dowody) powinny zawierać także dane osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną jako nabywcy.

Na koniec warto wspomnieć, że osoby fizyczne prowadzące działalność nierejestrowaną mają prawo skorzystać z niektórych ulg podatkowych przy składaniu zeznania rocznego PIT-36, takich jak: ulga na dziecko, ulga IKZE, ulga rehabilitacyjna, odliczenie składek ZUS, ulga na internet, ulga termomodernizacyjna, odliczenie składek na związki zawodowe, odliczenie straty, inne.