Faktoring jest w Polsce stosunkowo młodym zjawiskiem. Na ryku pojawił się w 2008 roku i wciąż prężnie się rozwija. Dla wielu przedsiębiorców nadal jest pojęciem obcym, dlatego w niniejszym artykule wyjaśnimy, czym jest faktoring w teorii i praktyce.
Faktoring - definicja
Fachowe określenie faktoringu, które można znaleźć w książkach o tematyce finansowej, mówi, że jest to jedna z form finansowania kontraktów krótkoterminowych, polegająca na nabywaniu wierzytelności handlowych przez wyspecjalizowane instytucje faktoringowe (w tym np. banki).
Bardziej zrozumiała jest definicja zaczerpnięta ze słownika języka polskiego, według której faktoring jest skupowaniem należności przedsiębiorstwa. Co ważne, mowa tutaj o należnościach przedterminowych, czyli takich, których termin zapłaty jeszcze nie upłynął. Takie rozwiązanie jest formą finansowania działalności i jednocześnie zabezpieczenia przedsiębiorstwa przez ryzykiem nieterminowych płatności ze strony kontrahentów. Ma to na celu uniknięcie utraty płynności finansowej, ponieważ przedsiębiorca w szybki i łatwy sposób uzyskuje dostęp do środków pieniężnych za wykonane wcześniej transakcje handlowe.
| Ważne! Nie należy mylić faktoringu z windykacją. Faktoring i windykacja są to dwie różne usługi. Zasadnicza różnica polega na tym, że faktoring polega na przejmowaniu nieprzeterminowanego zadłużenia, natomiast windykacja zajmuje się wykupem należności po upływie terminu zapłaty. |
Uczestnicy faktoringu
W faktoringu wyróżniamy trzy podmioty.
- FAKTORANT - przedsiębiorstwo, które postanowiło skorzystać z usługi faktoringu, czyli chce otrzymać zapłatę za wykonane usługi czy sprzedany towar za pośrednictwem zewnętrznej instytucji, przed upływem terminu zapłaty.
- DŁUŻNIK - odbiorca, który jest zobligowany do uiszczenia płatności wynikającej z faktury lub umowy współpracy za wykonaną usługę lub otrzymany towar.
- FAKTOR - zewnętrzna instytucja, która specjalizuje się w wykupie przedterminowych wierzytelności przedsiębiorcy (faktoranta) i świadczy dla niego dodatkowe usługi związane z obsługą tych wierzytelności.
Formy i podział faktoringu
Ze względu na wypłacalność dłużnika wyróżnia się trzy rodzaje faktoringu:
- Faktoring pełny (właściwy) - faktor wykupuje wierzytelność handlową od faktoranta oraz całkowicie przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika. Faktor egzekwuje należność od dłużnika. Ta forma faktoringu jest zdecydowanie najdroższa.
- Faktoring niepełny (niewłaściwy) - faktor wykupuje od przedsiębiorcy wyłącznie wierzytelność handlową bez ryzyka wypłacalności dłużnika. Polega to na tym, że w momencie, kiedy dłużnik nie spłaci wierzytelności, to obowiązek spłaty będzie ciążył na przedsiębiorcy.
- Faktoring mieszany - faktor wykupuje wierzytelność wraz z ryzykiem niewypłacalności dłużnika, jednak tylko do pewnej wysokości. Zatem, jeżeli dłużnik nie ureguluje wierzytelności, to faktor pokrywa należność do określonej kwoty.
Faktoring jest także dzielony przez pryzmat terminu zawiadomienia o zawarciu umowy faktoringowej:
- Faktoring otwarty - jedna ze stron umowy faktoringowej ma obowiązek niezwłoczne poinformować dłużnika o zawartej umowie, aby go uświadomić o konieczności dokonania zapłaty za wierzytelność na konto faktora, a nie faktoranta.
- Faktoring półotwarty - dłużnik zostaje poinformowany o zawarciu umowy faktoringowej w momencie otrzymania wezwania do zapłaty wierzytelności.
- Faktoring tajny - dłużnik nie zostaje powiadomiony o zawarciu umowy faktoringowej. Jeżeli dłużnik ureguluje wierzytelność na konto faktoranta, ten przekazuje ją faktorowi.
Ponadto faktoring należy podzielić ze względu na moment otrzymania zapłaty za sprzedaną wierzytelność:
- Faktoring dyskontowy - faktor przejmuje wierzytelność w momencie zawarcia umowy faktoringowej. W tym przypadku nie ma znaczenia data zapłaty należności przez dłużnika.
- Faktoring zaliczkowy - faktor wypłaca faktorantowi zaliczkę na poczet wierzytelności. Pozostała kwotę wierzytelności faktorant otrzymuje w momencie rzeczywistej zapłaty przez dłużnika.
- Faktoring wymagalnościowy - faktorant otrzyma zapłatę za sprzedaną wierzytelność w chwili faktycznej zapłaty przez dłużnika.
Faktoring a prawo
Faktoring opiera się na fundamentach cesji wierzytelności, a działania faktoringowe regulują przepisy Kodeksu cywilnego. W Polsce stanowi umowę nienazwaną, zawartą między instytucją faktoringową a klientem, w której określa się:
- okres trwania usługi finansowej,
- zasady bieżącego sprzedawania wierzytelności,
- sposób płatności,
- dokumentację wierzytelności.
Ile kosztuje usługa faktoringu?
Faktoring jest usługą płatną. Faktor pobiera bowiem opłaty za wykonane usługi. Do standardowych świadczeń należą:
- odsetki - wysokość odsetek wynika z aktualnej sytuacji finansowej na rynku,
- prowizje - wyliczana jest procentowo od wartości brutto z faktury. Jest to opłata za obsługę faktoringową w odniesieniu do finansowania wierzytelności,
- pozostałe opłaty za usługi dodatkowe, w tym również administrowanie wierzytelności.
Cena jest uzależniona od ryzyka, jakie ponosi jednostka w związku z obsługą faktoringową.
| Przykład 1. Przedsiębiorstwo zawarło umowę z firmą faktoringową o sprzedaż wierzytelności na sumę 100 000 zł. Podpisana umowa obejmuje opłaty za faktoring, które wynoszą:
Ile wyniosą opłaty z tytułu obsługi faktoringowej?
Wynagrodzenie dla firmy faktoringowej:
Należność, jaką otrzyma przedsiębiorca:
|
