Podatnicy zwolnieni z podatku od towarów i usług mogą (a w niektórych przypadkach muszą) dokumentować swoją sprzedaż za pomocą faktur. Faktura podatnika zwolnionego z VAT różni się od faktury wystawionej przez tzw. “vatowca” przede wszystkim informacją o podstawie prawnej zwolnienia, z której korzysta wystawca dokumentu. Nie wszyscy przedsiębiorcy wiedzą jednak, że od tej zasady istnieją pewne odstępstwa.
Faktura podatnika zwolnionego z VAT a obowiązek jej wystawienia
Obecnie zgodnie z art. 87 § 1 Ordynacji podatkowej, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są zobowiązani wystawić rachunek za dokonaną sprzedaż lub wykonanie usługi, jeżeli zażąda tego kupujący bądź usługobiorca oraz jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na art. 106b ustawy o VAT.
Na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118 (czyli przepisów dotyczących rolników ryczałtowych)
- jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.
Oznacza to, iż każdy podatnik, również zwolniony z VAT, ma obowiązek udokumentować swoją sprzedaż towarów bądź usług fakturą zawsze wtedy, kiedy otrzyma takie żądanie od nabywcy.
Podstawa zwolnienia na fakturze
Przepisy ustawy o VAT, a dokładniej art. 106e, określają dokładnie, co powinno znaleźć się na fakturze. Dla podatników zwolnionych szczególne znaczenie ma pkt 19, który odnosi się bezpośrednio do dokumentów przez nich wystawianych. Otóż zgodnie z tym zapisem przedsiębiorca, wystawiając fakturę, powinien każdorazowo zamieścić na niej informację o tym, na jakiej podstawie korzysta ze zwolnienia z VAT:
- przepisu ustawy albo aktu wydanego na podstawie ustawy, na podstawie którego podatnik stosuje zwolnienie od podatku,
- przepisu dyrektywy 2006/112/WE, który zwalnia od podatku taką dostawę towarów lub takie świadczenie usług, lub
- innej podstawy prawnej wskazującej na to, że dostawa towarów lub świadczenie usług korzysta ze zwolnienia.
W konsekwencji przedsiębiorca zwolniony z VAT ma do wyboru trzy główne możliwości - zwolnienie z VAT ze względu na:
-
zakres wykonywanych czynności (art. 43 ust. 1),
-
szczegółowe przepisy (art. 82 ust. 3),
-
nieprzekroczenie limitu wartości sprzedaży w ubiegłym roku podatkowym (art. 113 ust. 1 i 9).
Wyłącznie na podstawie przepisów ustawy o VAT można wyciągnąć wniosek, iż każdy podatnik zwolniony z VAT, bez względu na to z jakiej podstawy korzysta, jest zobowiązany do wskazania przyczyny zwolnienia. Jednak w tym wypadku należy sięgnąć również do zapisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29.10.2021 roku w sprawie wystawiania faktur gdzie w § 3 pkt 3 znajdują się informacje które muszą znaleźć się na fakturze podatnika korzystającego ze zwolnienia podmiotowego (na podstawie nieprzekroczenia limitu sprzedaży). Zgodnie z ww. przepisem w takim wypadku konieczne jest zamieszczenie:
-
daty wystawienia,
-
numeru kolejnego,
-
imion i nazwisk lub nazw podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresów,
-
nazwy (rodzaju) towaru lub usługi,
-
miary i ilości (liczba) dostarczonych towarów lub zakresu wykonanych usług,
-
ceny jednostkowej towaru lub usługi,
-
kwoty należności ogółem.
Jak widać, pośród niezbędnych danych nie pojawił się zapis dotyczący wskazania podstawy zwolnienia. Oznacza to, iż informacja taka nie musi znaleźć się na fakturze wystawionej przez podatnika korzystającego ze zwolnienia z VAT, który nie przekroczył ustawowego limitu wartości sprzedaży. W przypadku każdej innej podstawy zwolnienia, informacja o niej musi obligatoryjnie znaleźć się na dokumencie sprzedażowym.
