Plan organizacyjny przedsiębiorstwa decyduje o jego prawidłowym funkcjonowaniu. Jest jedną z najważniejszych części biznesplanu, gdyż organizuje firmę i jej działania. A jak wiadomo, prawidłowa organizacja firmy to klucz do jej sukcesu.
Organizacja firmy i procesów
W planie organizacyjnym przedsiębiorstwa powinny znaleźć się informacje dotyczące obszaru działania firmy - czy obejmuje ona swoim zasięgiem jedynie Polskę, czy również zagranicę.
W tym miejscu przedsiębiorca powinien opisać lub wybrać strukturę organizacyjną, jaka obowiązuje lub też będzie obowiązywać w jego firmie.
Wśród najpopularniejszych struktur organizacyjnych firmy można wymienić trzy.
Strukturę płaską, która charakteryzuje się tym, że występuje w niej tylko jeden kierownik, któremu podlegli są pozostali pracownicy. Jak każda ze struktur, posiada swoje zalety i wady. Do zalet z pewnością można zakwalifikować dużą samodzielność decyzyjną pracowników oraz szybszy przepływ informacji. Za wyborem tej struktury przemawiają niskie koszty utrzymania kadry kierowniczej. Natomiast, jeżeli chodzi o wady, do najważniejszych można zaliczyć brak planowania i zarządzania strategicznego oraz brak rezerw kadry kierowniczej. Minusem jest również centralizacja władzy i wiedzy w jednym kierowniku.
Struktura liniowa, która charakteryzuje się tym, że pracownicy podlegają wielu kierownikom funkcjonalnym, przy czym każdy z kierowników działa w wyspecjalizowanej dziedzinie. Zaletami z pewnością są tutaj prosty i jasno określony zakres władzy i odpowiedzialności, a także fachowość podejmowanych decyzji. Z kolei do wad można zaliczyć skomplikowaną sieć informacji, a co za tym idzie - możliwość otrzymywania przez pracowników sprzecznych poleceń. Defektem tego typu struktury jest także trudność w rozstrzyganiu zakresu kompetencji oraz odpowiedzialności poszczególnych kierowników.
Struktura funkcjonalna, która charakteryzuje się występowaniem działów funkcjonalnych kierowanych przez specjalistów. W tym przypadku pracownik podlega więcej niż jednemu kierownikowi. W razie problemów przy wykonywaniu zadań może zwrócić się do odpowiedniego specjalisty. Tego typu struktura z pewnością pozwala na efektywny sposób wykorzystania posiadanych zasobów oraz szybkie podejmowanie decyzji. Plusami są również obniżenie kosztów oraz łatwość sprawowania kontroli i nadzoru. Natomiast do wad można zakwalifikować trudność w dostępie do informacji, brak koordynacji oraz spory kompetencyjne pomiędzy specjalistami.
Plan zatrudnienia
Plan organizacyjny zatrudnienia w przedsiębiorstwie powinien zawierać przede wszystkim strukturę zatrudnienia pracowników firmy wraz z określeniem stawek miesięcznych wynagrodzeń. Dodatkowo należałoby umieścić tutaj informacje o trybie i koszcie szkoleń.
Kierownictwo i pracownicy
W tej kwestii plan organizacyjny należy zacząć od opisu konkretnych stanowisk pracy - zarówno tych podrzędnych, jak i kierowniczych, wskazując przy tym wymogi jakie są stawiane dla kandydatów na dane stanowisko:
- wykształcenie,
- kwalifikacje,
- zakres obowiązków i zadań,
- niezbędne umiejętności itp.
Plan organizacyjny a system wynagrodzeń
W tym miejscu przedsiębiorca powinien określić system wynagradzania poszczególnych pracowników. Do najczęściej stosowanych systemów wynagrodzeń można zaliczyć:
- system czasowy;
- system akordowy;
- system premiowy.
System czasowy
Wynagrodzenie w takim systemie uzależnione jest od ilości przepracowanych godzin w danym okresie rozliczeniowym. Warto podkreślić, że stawki wynagrodzenia odnoszone są do liczby jednostek czasu:
- godziny;
- dnia;
- tygodnia;
- miesiąca.
Wysokość stawek zależy m.in. od rodzaju wykonywanej pracy, czy kwalifikacji pracownika. Tak jak w przypadku pracowników wykonujących prace fizyczne stosuje się stawki godzinowe lub tzw. dniówki, tak miesięczny system wynagradzania dotyczy głównie pracowników biurowo - administracyjnych.
System akordowy
W tym przypadku wynagrodzenie pracownika uzależnione jest od wyników jego pracy, jak np. liczba wyprodukowanych wyrobów.
W akordowym systemie wynagradzania możemy wyróżnić:
- akord prosty - polega na obliczeniu wynagrodzenia wprost proporcjonalnie do liczby wykonanych produktów,
- akord progresywny - polega na tym, że stawki wynagrodzenia ulegają podwyższeniu za produkty wytworzone ponad określoną normę. Wynagrodzenie wzrasta w zależności od stopnia przekroczenia tej normy. Za produkty wytworzone w granicach normy pracownik otrzymuje stałą stawkę,
- akord zryczałtowany - polega na ustaleniu z góry wynagrodzenia za wykonanie całości prac.
System prowizyjny
System prowizyjny charakteryzuje się tym, że wysokość wynagrodzenia uzależniona jest od ilości oraz jakości wykonanej pracy. Wysokość wynagrodzenia ustalana jest w stawce procentowej oraz niekiedy zależna od kwalifikacji zawodowych pracownika.
System motywacyjny
System motywacji jest wszystkim tym, co determinuje pracowników do lepszej pracy. Plan organizacyjny powinien również zawierać taki punkt. Do najważniejszych sposobów motywacji zatrudnionych można zaliczyć:
- system premiowy,
- wartościowanie stanowisk pracy,
- świadczenia pozapłacowe,
- system rozwoju pracowników.
Głównym celem wdrożenia systemu motywacyjnego w firmie jest zapewnienie pracownikowi poczucia, że warto pracować efektywniej, ponieważ firma dostrzega i nagradza jego wysiłek.
