Często zdarza się, że wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wykonują różnego rodzaju czynności na rzecz spółki, w tym również świadczą na jej rzecz regularną pracę. Jak zatrudnić właściciela w spółce z o.o. na podstawie umowy o pracę? Dowiesz się z poniższego artykułu!
Jak zatrudnić właściciela w spółce z o.o.? – zasada
Przepisy prawa nie przewidują generalnej zasady, zgodnie z którą spółka kapitałowa, w tym spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, nie może zatrudniać jako pracownika jednego ze swoich wspólników.
Kiedy wspólnik nie może być pracownikiem?
Wyjątkiem od ogólnej zasady dopuszczalności zatrudnienia wspólnika w spółce kapitałowej jest zatrudnienie przez spółkę z o.o. jedynego wspólnika tej spółki w charakterze członka zarządu.
Taką sytuację trzeba ocenić przede wszystkim z punktu widzenia cech konstytutywnych stosunku pracy, które pozwalają na odróżnienie go od innych stosunków prawnych. Do takich cech należą:
- dobrowolność,
- osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły,
- podporządkowanie wykonywania pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem,
- odpłatny charakter zatrudnienia.
W przypadku, gdy zatrudniony jako członek zarządu ma być jedyny wspólnik tej spółki, powstaje problem z zakwalifikowaniem takiego stosunku prawnego jako stosunku pracy przynajmniej z dwóch powodów. W sytuacji, gdy jedyny wspólnik będzie członkiem zarządu, dojdzie do sytuacji, że będzie on podporządkowany sam sobie. Ponadto, należy zauważyć, że przy takim ukształtowaniu osobowym nie dochodzi do realnego przepływu środków finansowych, a zatem trudno w tym wypadku mówić o odpłatności zatrudnienia.
Powyższe stanowisko potwierdza Sąd Najwyższy, wskazując na brak możliwości zaakceptowania: „[…] z punktu widzenia podstawowej cechy tego stosunku jakim jest podporządkowanie pracownika w procesie pracy – występowania osoby fizycznej jednocześnie w roli pracodawcy jako właściciela spółki i w charakterze pracownika wykonującego na rzecz samego siebie zatrudnienie w charakterze prezesa jednoosobowego zarządu tej spółki” – Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 7 kwietnia 2010 roku, II UK 357/09.
W doktrynie i orzecznictwie uznaje się, że nie zmienia oceny tej sytuacji fakt, że umowa z tym członkiem zarządu zostanie zawarta np. przez pełnomocnika. Sąd Najwyższy podkreśla, że: „W świetle ustalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego te konstytutywne cechy stosunku pracy nie występują w stosunku prawnym nawiązanym przez spółkę z o.o., utworzoną przez osobę fizyczną, ze wspólnikiem będącym jednocześnie jej jednoosobowym zarządem, czego nie zmienia okoliczność, że umowa została zawarta za pośrednictwem ustanowionego pełnomocnika” – Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 23 października 2006 roku, I PK 113/06.
Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa: „Stosunek pracy wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będącego prezesem jej jednoosobowego zarządu wygasa z chwilą nabycia przez niego wszystkich udziałów w tej spółce” – Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 7 kwietnia 2010 roku, II UK 357/09.
Kiedy jedyny wspólnik może zostać zatrudniony przez spółkę?
Dopuszczalne jest zawarcie umowy o pracę z członkiem zarządu spółki z o.o. na innym stanowisku niż pełnienie funkcji członka zarządu. Nie ma również przeciwwskazań, by jedyny wspólnik został zatrudniony na stanowisku kierowniczym niewchodzącym w skład zarządu.
O czym należy pamiętać przy zatrudnianiu wspólnika?
Wiemy już, jak zatrudnić właściciela w spółce z o.o., jednakże zawierając umowę o pracę ze wspólnikiem, który ma pracować jako członek zarządu, należy mieć na uwadze, że zgodnie z Kodeksem spółek handlowych w umowie między spółką a członkiem zarządu spółkę może reprezentować wyłącznie rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.
