Za absolutorium należy uznać pewnego rodzaju akt, na którego podstawie organ przedstawicielski (w przypadku spółki z o.o. jest nim zarząd) uzyskuje poparcie dla swojej działalności i akceptację dokonanych działań w mijającym roku obrachunkowym. Niewątpliwie wspólnik spółki z o.o. może być jednocześnie członkiem zarządu. Jednak czy w takiej sytuacji może głosować nad uchwałą dotyczącą jego osoby?
Pobierz wzór uchwały udzielającej absolutorium w formacie PDF i DOCX!
Absolutorium – kto udziela, w jakim terminie?
Stosownie do treści art. 228 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych uchwały wspólników wymaga rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonywania przez nich obowiązków. Zatem absolutorium udzielone członkom zarządu z wykonywania przez nich obowiązków jest swoistą oceną pracy członków zarządu w danym roku obrotowym, materiałem zaś do tej oceny są w szczególności przedłożone zgromadzeniu i zatwierdzone przez zgromadzenie sprawozdanie z działalności spółki oraz sprawozdanie finansowe.
Wobec tego, uchwały w przedmiocie zatwierdzenia sprawozdania finansowego oraz udzielenia absolutorium udzielane są przez zgromadzenia wspólników. Akt ten przyjmuje formę uchwały. Uchwała o udzieleniu absolutorium podejmowana jest przez zwyczajne zgromadzenie bezwzględną większością głosów, chyba że ustawa, umowa spółki stanowią inaczej. Tutaj ustawodawca pozostawił możliwość innego uregulowania tej kwestii w umowie spółki poprzez wskazanie innego stosunku głosów.
Głosowania powinno mieć charakter tajny ze względu na to, że dotyczy spraw osobowych członka zarządu.
Postępowanie członków zarządu poddawane jest w ramach uchwalania absolutorium kontroli jedynie pod kątem prawidłowości wykonania przez nich obowiązków w danym roku obrotowym, tak więc podstawą nieudzielenia absolutorium nie mogą być zarzuty dotyczące zdarzeń, które miały miejsce w latach poprzednich.
Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 12 listopada 2015 roku, I ACa 575/15:
„Kodeks spółek handlowych nie zawiera legalnej definicji absolutorium. Zgodnie jednak z art. 231 § 2 pkt 3 k.s.h., przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników powinno być m.in. udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków. Istotą aktu absolutoryjnego (skwitowania) jest wewnętrzne »rozliczenie« z organami spółki. Absolutorium jest udzielane w celu potwierdzenia właściwego wykonywania mandatu w organach spółki. Udzielenie absolutorium stanowi zatem »zatwierdzenie« (akceptację) przez zgromadzenie wspólników sposobu sprawowania funkcji i podejmowanych w związku z tym działań przez członków zarządu w poprzednim roku obrotowym”.
Wobec tego akt absolutoryjny jest aktem wewnętrznego rozliczenia z organami poprzez zaakceptowanie bądź też nie czynności zarządu, co powoduje wyłączenie odpowiedzialności albo też uznanie możliwości roszczeń.
Podjęcie uchwały o udzieleniu absolutorium w momencie jego udzielania stanowi wyraz akceptacji działań członka/członków zarządu. Głównym celem absolutorium jest ugruntowanie pewnego ładu i spokoju korporacyjnego w spółce, które są niezbędne do jej prawidłowego funkcjonowania i rozwoju. Zatem uchwała w przedmiocie absolutorium wywołuje skutki wewnątrzkorporacyjne i pełni funkcję stabilizacyjną.
Odnośnie do terminu zwołania zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe i udzielającego (lub też nie) absolutorium członkom zarządu musi odbyć się ono w terminie 6 miesięcy od dnia zakończenia roku obrotowego. Rok obrotowy nie może być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych. Ważne, aby doszło do odbycia zwyczajnego zgromadzenia wspólników przed upływem ostatniego dnia terminu sześciomiesięcznego od zakończenia roku obrotowego.
W przypadku gdyby doszło do tego, że zgromadzenie odbyłoby się po terminie sześciomiesięcznym od zakończenia roku obrotowego, wówczas należałoby przyjąć, że zwyczajne zgromadzenie nie odbyło się w sposób prawidłowy, tj. zgodny z ustawą. Wówczas pojawia się wątpliwość co do ważności uchwał podjętych na takim zgromadzeniu.
Głosowanie we własnej sprawie
Zgodnie z treścią art. 244 Kodeksu spółek handlowych wspólnik nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki oraz sporu między nim a spółką.
Powyższa sytuacja zachodzi w chwili, gdy wspólnik pełni jednocześnie funkcję w zarządzie spółki, tj. organie uprawnionym do reprezentacji.
Stanowisko Sądu Najwyższego wskazane w wyroku z 31 marca 2015 roku, II CSK 427/14, wskazuje, że:
„Wykładnia językowa normy zawartej w art. 244 k.s.h. jednoznacznie wskazuje, że wynikające z tej normy pozbawienie wspólnika prawa głosu odnosi się do podejmowania uchwał dotyczących »jego« odpowiedzialności wobec spółki jak również udzielenia »jemu« absolutorium. Wyłączenie to nie obejmuje głosowania przy powzięciu uchwał o odpowiedzialności wobec spółki innych – poza tym wspólnikiem – osób. Analizowany przepis ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji tożsamości »wspólnika« i »osoby ponoszącej odpowiedzialność wobec spółki« Nie ma żadnych uzasadnionych racji, aby odstępować od takiego wyniku wykładni art. 244 k.s.h. i wyłączania na jego podstawie wspólnika od prawa głosu w innych podmiotowych lub przedmiotowych okolicznościach chociażby zachodził konflikt interesów pomiędzy wspólnikiem a spółką”.
Wobec tego uznać należy, że katalog przyczyn wyłączających możliwość głosowania we własnej sprawie jest zamknięty i obejmuje uchwały w sprawach odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, udzielenia absolutorium, zwolnienia z zobowiązań między wspólnikiem a spółką.
Gdyby wspólnik miał możliwość głosowania we własnej sprawie, wówczas mógłby dążyć do złagodzenia negatywnych dla siebie skutków, tj. takich, które mogłyby spowodować odpowiedzialność odszkodowawczą.
Przykład 1.
Pan Jan oraz pan Krzysztof są wspólnikami spółki „ABC” z o.o. oraz jednocześnie członkami zarządu. Zwołane zostało zgromadzenie wspólników (w ustawowym sześciomiesięcznym terminie) celem zatwierdzenia sprawozdania za rok 2018, podziału zysków, udzielenia absolutorium. Na zgromadzenie wspólników przybyli wszyscy wspólnicy, tj. pan Jan oraz pan Krzysztof. Zgromadzenie podjęło uchwałę w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok 2018. W jaki sposób wspólnicy będący jednocześnie członkami zarządu powinni zagłosować w sprawie udzielenia absolutorium członkom zarządu?
W tym wypadku głosowanie nad udzieleniem absolutorium będzie dotyczyło każdego z członków zarządu z osobna. Zgromadzenie wspólników powinno podjąć dwie odrębne uchwały, jedną dla pana Jana, drugą dla pana Krzysztofa.
W przypadku uchwały udzielającej absolutorium panu Janowi powinien się on wyłączyć od głosowania, oczywiście ze stosowną adnotacją w protokole ze zgromadzenia wspólników treści: W tym miejscu Jan Kowalski oświadczył, że wyłącza się od głosowania nad uchwałą w sprawie udzielenia mu absolutorium w związku z tym, że przedmiotowa uchwała dotyczy jego osoby.
Oczywiście ww. treść może zostać ujęta w inny sposób, powyższe stanowi jedynie przykład możliwej formuły, jaką należy umieścić w protokole zgromadzenia wspólników.
Tożsama forma głosowania powinna zostać podjęta w przypadku pana Krzysztofa.
