W związku z wejściem w życie Polskiego Ładu zmieniają się skutki podatkowe prowadzenia działalności. Nowe zasady obciążeń dotyczące składki zdrowotnej, wyliczeń zaliczek na podatek dochodowy, ulg lub ich braku powodują, że wielu przedsiębiorców zastanawia się, jaka będzie optymalna forma organizacyjno-prawna prowadzenia firmy po zmianach w Polskim Ładzie – jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka z o.o. czy prosta spółka akcyjna? Aby poznać odpowiedź na pytanie jaka forma działalności gospodarczej jest najlepsza w Polskim Ładzie, konieczne będzie przeanalizowanie każdej z nich z osobna – poznanie ich zalet i wad.
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Na około 2,5 miliona polskich przedsiębiorców większość prowadzi jednoosobowe działalności gospodarcze. W roku 2022 zmienią się jednak znacząco obciążenia podatkowe związane z ich prowadzeniem. Wzrośnie wysokość składki zdrowotnej, a przez to, że równolegle zostaje zniesiona możliwość odliczenia jej od podatku, wyższe będą obciążenia prowadzenia firmy.
Obciążenia składką ZUS zdrowotną od 2022 roku w jednoosobowej działalności gospodarczej
Płatnikiem składki zdrowotnej jest każdy jednoosobowy przedsiębiorca, a jej wysokość zależy od formy opodatkowania i wysokości dochodów (przychody–koszty) lub przychodów (czyli sama sprzedaż).
Przykładowe szacunkowe wyliczenia dla poszczególnych form opodatkowania
Dochód(zasady ogólne i liniowy) /Przychód rocznie (ryczałt) | Ryczałt – roczne obciążenie składką zdrowotną | Zasady ogólne – roczne obciążenie składką zdrowotną | Podatek liniowy – roczne obciążenie składką zdrowotną |
50 000 zł (miesięcznie ok. 4000 zł) | ok. 4031 zł | ok. 4500 zł | ok. 2450 zł |
150 000 zł (miesięcznie ok. 12 500 zł) | ok. 6718 zł | ok. 13 500 zł | ok. 7350 zł |
350 000 zł (miesięcznie ok. 29 100 zł) | ok. 12 093 zł | ok. 31 500 zł | ok. 17 150 zł |
Czy na wysokość składki wpływa przychód ze sprzedaży środka trwałego? | nie | tak | tak |
Czy jest maksymalna wysokość (granica) składki zdrowotnej? | tak 1007,81 zł | nie | nie |
Czy jest minimalna wysokość składki zdrowotnej? | tak 335,94 zł | tak 270,90 zł | tak 270,90 zł |
Obciążenia podatkowe w jednoosobowej działalności
Każda jednoosobowa działalność gospodarcza podlega pod obowiązek podatkowy. Wysokość i zasady opłacania podatków zależą od wybranej formy opodatkowania, a tu wyróżnia się trzy podstawowe do wyboru:
ryczałt,
zasady ogólne – skalę podatkową,
podatek liniowy.
Forma opodatkowania | Ryczałt | Zasady ogólne | Podatek liniowy |
Podstawa opodatkowania | przychód, czyli sprzedaż | dochód, czyli przychód ze sprzedaży – koszt jego uzyskania | dochód, czyli przychód ze sprzedaży – koszt jego uzyskania |
Stawka podatku | 17%, 15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% – zależna od charakteru prowadzonej działalności | dochód do 120 tys. zł 12% dochód powyżej 120 tys. zł 32%
| stała stawka niezależnie od wysokości dochodu 19% |
Podatek solidarnościowy | brak | tak, 4%, jeżeli dochód powyżej 1 mln | tak, 4%, jeżeli dochód powyżej 1 mln |
Ulga na dzieci | brak | tak | brak |
Rodzina z 4 dzieci | tak, przychody do kwoty 85 528 zł są wolne od podatku | tak, przychody do kwoty 85 528 zł są wolne od podatku | tak, przychody do kwoty 85 528 zł są wolne od podatku |
Wspólnie rozliczenie z małżonkiem | brak | tak | brak |
Ulga dla klasy średniej | uchylona | uchylona | uchylona |
Pozostałe aspekty formalno-prawne jednoosobowej działalności gospodarczej
rejestracja bez opłat;
możliwość prowadzenia uproszczonej ewidencji podatkowej – księgowość może prowadzić samodzielnie przedsiębiorca lub wybrać księgową czy biuro rachunkowe (koszt usługi księgowej jest znacząco niższy niż w przypadku np. spółki z o.o.);
brak konieczności wnoszenia wkładu własnego.
Jednoosobowa działalność gospodarcza nie musi działać w pojedynkę – może zatrudniać pracowników – tak samo jak spółka z o.o.
Zalety | Wady |
|
|
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Drugą z najczęściej wybieranych w Polsce form prowadzenia działalności jest spółka z o.o. Warto zapoznać się z zasadami ustalania składki zdrowotnej i wyliczania podatku przy takiej formie.
Obciążenia składką ZUS zdrowotną od 2022 roku w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z o.o. musi mieć wspólników – jednego lub więcej i musi mieć zarząd – jedną osobę lub więcej. Wspólnicy spółki z o.o. nie podlegają składkom na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne poza jednym wyjątkiem – gdy spółka jest jednoosobowa.
Składki zdrowotne przy wspólnikach przedstawiają się następująco:
Spółka z o.o. | jednoosobowa | dwu- lub wieloosobowa |
Składka zdrowotna wspólnika | tak | brak konieczności jej opłacania |
Czy składka jest zależna od wysokości dochodu/udziału? | nie | – |
Wysokość składki | 9% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, w 2022 roku 559,89 zł miesięcznie, czyli 6718,68 zł rocznie | – |
Składki zdrowotne przy członkach zarządu powołanych na mocy uchwały:
Spółka z o.o. | jednoosobowa | dwu- lub wieloosobowa |
Składka zdrowotna zarządu | tak | tak |
Czy składka jest zależna od wysokości wynagrodzenia? | tak | tak |
Wysokość składki | 9% od wysokości wypłacanego wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji prezesa lub członka zarządu | 9% od wysokości wypłacanego wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji prezesa lub członka zarządu |
Obciążenia podatkowe w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
Jeśli chodzi o opodatkowanie spółki z o.o., to mamy tu do czynienia z tzw. podwójnym podatkiem. Pierwszy z tytułu spółki, a drugi z tytułu wypłacenia pieniędzy z zysku spółki na rzecz wspólników – tzw. dywidenda. Nie ma tego przy jednoosobowej działalności gospodarczej – tam zysk firmy jest od razu do dyspozycji przedsiębiorcy. W spółce z o.o. natomiast wspólnik nie może dowolnie rozporządzać zyskiem na bieżąco. Należy on do spółki, w związku z czym każdy ruch pieniądza musi być szczegółowo ewidencjonowany.
Spółka z o.o. | Mały podatnik – przychód poniżej 2 000 000 euro (mały podatnik) | Spółka, w której przychody są powyżej 2 000 000 euro | IP BOX | Estoński CIT – przychód poniżej 2 000 000 euro (mali podatnicy) |
Stawka podatku | 9% | 19% | 5% | 10%, ale płacone dopiero w momencie wypłaty dywidendy |
Dywidenda wspólników | 19% | 19% | 19% | 19% (ale będzie pomniejszana o: 70% lub 90% zapłaconego CIT, zależnie od okoliczności) |
Efektywna stawka podatku* | 28% | 38% | 24% | 21% |
Wynagrodzenie członka zarządu na podstawie powołania | dochód do 120 tys. zł 12% dochód powyżej 120 tys. zł 32% | dochód do 120 tys. zł 27% dochód powyżej 120 tys. zł 32% | dochód do 120 tys. zł 12% dochód powyżej 120 tys. zł 32% | dochód do 120 tys. zł 12% dochód powyżej 120 tys. zł 32% |
*efektywna stawka podatku. czyli szacowany procent opodatkowania zarobku wspólnika w spółce z uwzględnieniem podwójnego opodatkowania.
Przekształcenie JDG w sp. z o.o.
W przypadku gdyby jednoosobowy przedsiębiorca zdecydował się na zmianę swojej jednoosobowej działalności w spółkę z o.o., ma na to trzy główne sposoby przekształcenia:
zamknięcie JDG / otwarcie nowej sp. z o.o. (sprzedaż majątku między JDG a spółką, cesja umów);
wniesienie JDG jako wkład do spółki (ograniczenie możliwości korzystania z obniżonej 9% stawki CIT, jeżeli zorganizowana część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa przekroczyły łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro);
przekształcenie JDG w spółkę z o.o. (sukcesja umów, nie ogranicza odpowiedzialności przedsiębiorcy przez okres 3 lat, ograniczenie możliwości korzystania z obniżonej 9% stawki CIT, jeżeli zorganizowana część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa przekroczyły łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro).
Pozostałe aspekty formalno-prawne spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga wniesienia kapitału zakładowego, który wynosi minimum 5000 zł. Co ważne, w przeciwieństwie do jednoosobowej działalności odpowiedzialność majątkowa wspólników zostaje zwykle ograniczona do wysokości wniesionego wkładu kapitału do spółki.
Zalety | Wady |
|
|
Prosta spółka akcyjna
Prosta spółka akcyjna jest formą działalności, która pozwala wykorzystać zalety spółki z o.o. i spółki akcyjnej w jednym podmiocie.
Obciążenia składką ZUS zdrowotną od 2022 roku w prostej spółce akcyjnej
Akcjonariusz prostej spółki akcyjnej, którego wkładem do spółki jest świadczenie pracy lub usług, będzie objęty ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność. Akcjonariusze prostej spółki akcyjnej – nawet gdy akcjonariusz jest jeden – opłacają składkę zdrowotną w wysokości 9% naliczoną od podstawy stanowiącej 100% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw od 2022 roku.
Prosta spółka akcyjna | jednoosobowa | dwu- lub wieloosobowa |
Składka zdrowotna wspólnika | tak | tak |
Czy składka jest zależna od ilości/wysokości udziałów? | nie | nie |
Wysokość składki | 9% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, w 2022 roku 559,89 zł miesięcznie, czyli 6718,68 zł rocznie | 9% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, w 2022 roku 559,89 zł miesięcznie, czyli 6718,68 zł rocznie |
Prosta spółka akcyjna może mieć jednoosobowy zarząd i nie ma obowiązku tworzenia rady nadzorczej. W przypadku zarządu zasady oskładkowania są takie same jak przy spółce z o.o.
Prosta spółka akcyjna | jednoosobowa | dwu- lub wieloosobowa |
Składka zdrowotna zarządu | tak | tak |
Czy składka jest zależna od wysokości wynagrodzenia? | tak | tak |
Wysokość składki | 9% od wysokości wypłacanego wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji prezesa lub członka zarządu | 9% od wysokości wypłacanego wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji prezesa lub członka zarządu |
Obciążenia podatkowe w prostej spółce akcyjnej
To jak wygląda opodatkowanie w prostej spółce akcyjnej przedstawia poniższe zestawienie.
Prosta spółka akcyjna | Mały podatnik – przychód poniżej 2 000 000 euro (mały podatnik) | Spółka, w której przychody są powyżej 2 000 000 euro | IP BOX | Estoński CIT – przychód poniżej 2 000 000 euro (mali podatnicy) |
Stawka podatku | 9% | 19% | 5% | 10%, ale płacone dopiero w momencie wypłaty z zysku |
Zwrot kapitału akcyjnego | 19% | 19% | 19% | 19% (ale będzie pomniejszana o: 70% lub 90% zapłaconego CIT, zależnie od okoliczności) |
Efektywna stawka podatku* | 28% | 38% | 24% | 21% |
Wynagrodzenie członka zarządu na podstawie powołania | dochód do 120 tys. zł 12% dochód powyżej 120 tys. zł 32% | dochód do 120 tys. zł 12% dochód powyżej 120 tys. zł 32% | dochód do 120 tys. zł 12% dochód powyżej 120 tys. zł 32% | dochód do 120 tys. zł 12% dochód powyżej 120 tys. zł 32% |
Pozostałe aspekty formalno-prawne prostej spółki akcyjnej
Różnica między spółką z o.o. a prostą spółką akcyjną polega m.in. na tym, że zamiast kapitału zakładowego tworzony jest kapitał akcyjny, który wystarczy, że wynosi 1 zł. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania prostej spółki akcyjnej – jedynym ich ryzykiem jest utrata wniesionych przez siebie środków do spółki.
Prosta spółka akcyjna charakteryzuje się dużą elastycznością, dając swobodę wyboru formy, w jakiej zostaną wniesione wkłady (czyli dopuszcza się wkłady nie tylko pieniężne). Udział w niej wspólnicy (udziałowcy) mogą otrzymać nawet np. za pomysł lub świadczenie usług. Nie ogranicza również uprzywilejowania swoich akcji – np. z akcji uprzywilejowanych może wynikać szczególne uprawnienie, zgodnie z którym każda kolejna emisja nowych akcji nie może naruszać określonego minimalnego stosunku liczby głosów przypadających na te akcje uprzywilejowane do ogólnej liczby głosów przypadających na wszystkie akcje spółki – akcje założycielskie.
Powołanie spółki akcyjnej wymaga sporządzenia statutu spółki w formie aktu notarialnego. Zyski osiągane przez spółkę akcyjną są opodatkowane podwójnie. Spółka płaci CIT, a potem jej wspólnicy PIT w momencie wypłaty dywidendy dla wspólników – podobnie zatem, jak w spółce z o.o.
Zalety | Wady |
|
|
Jaka forma działalności gospodarczej jest najlepsza - zestawienie najważniejszych informacji - Polski Ład
Wyciąg z najważniejszych informacji branych pod uwagę podczas wyboru optymalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polskim Ładzie.
JDG – ryczałt, skala podatkowa, podatek liniowy | Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością | Prosta spółka akcyjna | |
Czas rejestracji | 24 h | od 1 do nawet 7 dni | od 1 do nawet 7 dni |
Koszt rejestracji | brak | 350–650 zł | 350–650 zł |
Koszty działalności | niski koszt prowadzenia księgowości | znaczny koszt prowadzenia księgowości | wysoki koszt prowadzenia księgowości |
Opodatkowanie | jednokrotne | podwójne | podwójne |
Formy opodatkowania | PIT | CIT (spółka) PIT (wspólnik)
| CIT (spółka) PIT (udziałowiec)
|
Transfer środków pieniężnych | bez ograniczeń (w praktyce oznacza to dowolność przelewów między firmą a przedsiębiorcą) | ograniczony (każdy przelew musi być rejestrowany) | ograniczony (każdy przelew musi być rejestrowany) |
Ulga dla klasy średniej | tak, ale wyłącznie przy rozliczaniu skalą podatkową | tak, ale dla zatrudnionych w spółce etatowców | tak, ale dla zatrudnionych w spółce etatowców |
Odpowiedzialność | pełna, całym swoim majątkiem | ograniczona | ograniczona |
Zaufanie potencjalnych inwestorów | małe | duże – stabilne | prestiż |
Dziedziczenie | trudny, mocno sformalizowany proces | elastyczna reorganizacja | bardzo elastyczna reorganizacja |
Może zatrudniać pracowników | tak | tak | tak |
Szacowane roczne obciążenie składką zdrowotną | od 3700 zł do 11 000 zł | 6718,68 zł rocznie | 6718,68 zł rocznie |
Efektywna stawka podatku | zależna od charakteru sprzedaży, np. IT ok. 15%; wolne zawody ok. 20% | ok. 21–26% | ok. 21–26% |
Kwota wolna od podatku | nie | nie | nie |