Zdarza się, że rodzina w swoim życiu doświadcza trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej. W takiej sytuacji może ona otrzymać od gminy wsparcie w postaci asystenta rodziny. Jakie funkcje i zadania posiada asystent rodziny? Sprawdźmy!
Kim jest asystent rodziny?
Zawód asystenta rodziny został wprowadzony w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Ma ona na celu wsparcie rodzin z problemami wychowawczymi, ale także zmianę systemu opieki nad dziećmi, które pozbawione są opieki rodziców.
Każda gmina ma obowiązek udzielania pomocy rodzinie, która przeżywa trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. W sytuacji, gdy ośrodek pomocy społecznej otrzyma informację o rodzinie, w której występują problemy z opieką i wychowaniem małoletnich dzieci, zleca przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego. Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej po otrzymaniu wywiadu, który potwierdza występowanie problemów w rodzinie, przekazuje kwestionariusz asystentowi rodziny.
Asystent rodziny ma na celu pracę z rodziną w problemach nie tylko wychowawczych, lecz także w sprawach codziennych. Realizowana przez niego pomoc polega na wsparciu w przezwyciężeniu trudności, w poprawie sytuacji życiowej, by w przyszłości rodzina samodzielnie pokonywała własne problemy.
Asystent rodziny – jakie są jego zadania?
Współpraca z rodziną oparta jest o plan pracy, który z założenia jest długofalowy. Asystent rodziny pracuje z nią średnio przez 2–3 lata, w zależności od potrzeb. Jeżeli rodzina nie wykazuje chęci i zaangażowania we współpracy z nim, możliwe jest podjęcie decyzji o wcześniejszym jej zakończeniu.
Zadania asystenta rodziny określone są w art. 15 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, do których w szczególności należą:
- opracowanie i realizacja określonego planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny;
- pomoc w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego;
- udzielenie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych, psychologicznych, a także problemów wychowawczych;
- motywowanie rodziny do podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz wspieranie aktywności społecznej rodzin;
- pomoc w poszukiwaniu pracy zarobkowej i jej utrzymaniu;
- współpraca z rodziną zastępczą, rodzinnym domem dziecka, placówką opiekuńczo-wychowawczą, w których umieszczono dziecko z rodziny przeżywającej trudności;
- udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych;
- podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;
- prowadzenie dokumentacji, która dotyczy pracy z rodziną, dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, ale również monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;
- sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach.
Asystent rodziny w tym samym czasie może prowadzić pracę z kilkoma rodzinami w zależności od stopnia trudności wykonywanych zadań.
Kto może zostać asystentem rodziny?
Osoba zatrudniona na stanowisku asystenta rodziny musi spełniać kilka formalnych wymogów, które wyszczególnione zostały w art. 12 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Od osób ubiegających się o stanowisko asystenta rodziny oczekuję się m.in:
- wykształcenia wyższego w kierunku pedagogika, socjologia, nauki o rodzinie, ale również wykształcenia wyższego w dowolnym kierunku, które będzie uzupełnione szkoleniem z zakresu pracy z rodziną i dziećmi lub studiami podyplomowymi. Takie szkolenie trzeba udokumentować co najmniej rocznym stażem pracy z dziećmi, rodziną;
- wykształcenia średniego wraz ze szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną i udokumentowanego co najmniej 3-letniego stażu pracy w tym kierunku;
- aby w przeszłości oraz w momencie ubiegania się o stanowisko asystenta nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, a także władza rodzicielska nie może być zawieszona ani ograniczona;
- wypełnienia obowiązku alimentacyjnego – w przypadku, gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego;
- niekaralności prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Podsumowując, zadaniem asystenta rodziny jest niezależnie od pracowników socjalnych zajmowanie się wyłącznie pomocą i pracą z rodzinami, które mają trudności w pełnieniu funkcji opiekuńczo-wychowawczej. Asystent rodziny prowadzi pracę z rodziną, motywując ją do aktywnego współdziałania w realizacji określonego planu. Praca ta jest prowadzona także w przypadku czasowego umieszczenia dziecka poza rodziną.
