Kompleksowe informacje - jak złożyć wniosek o dowód osobisty?

Każdy polski pełnoletni obywatel ma obowiązek posiadać dowód osobisty. Jest to  podstawowy dokument potwierdzający tożsamość oraz obywatelstwo. Ponadto, z dowodem można przekraczać niektóre granice bez konieczności posiadania paszportu. Przedstawiamy szczegółowy poradnik, jak wyrobić wniosek o dowód osobisty.

Od marca 2019 r. stare dowody osobiste zostały zastąpione przez e-dowody, czyli dowody z warstwą elektroniczną. Czym charakteryzuje się taki dokument, czy można wyrobić dowód osobisty przez internet, w jaki sposób można go odebrać? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

Jak złożyć wniosek o dowód osobisty?

Wszystkie dowody, które są wydawane na podstawie wniosków złożonych po 4 marca 2019 r., będą mieć warstwę elektroniczną. Jeśli stary dowód osobisty jest nadal ważny, nie trzeba go wymieniać.

Wniosek o dowód osobisty można składać:

• w dowolnym urzędzie gminy, niezależnie od adresu zameldowania,

• przez internet – logując się do ePUAP.

Aby wyrobić dowód osobisty, należy przygotować:

• wniosek o wydanie dowodu osobistego – można go pobrać ze strony internetowej obywatel.gov  lub dostać w urzędzie;

• informacje o podpisie osobistym (wypełnienie odpowiedniej sekcji we wniosku) – jeśli chcemy go mieć w e-dowodzie;

• kolorowe zdjęcie na papierze fotograficznym – gdy składamy wniosek w urzędzie;

• kolorowe zdjęcie w formie elektronicznej – gdy składamy wniosek przez internet.

Czas oczekiwania na dowód osobisty to 30 dni od dnia złożenia wniosku (w praktyce wynosi on 2 tygodnie). Aby sprawdzić, czy dowód jest już gotowy do odbioru, wystarczy:

• skorzystać z wyszukiwarki: obywatel.gov, w której należy podać numer sprawy (odnajdziemy go na potwierdzeniu złożenia wniosku o dowód);

• zadzwonić do urzędu i podać numer sprawy.

Dowód należy odebrać w urzędzie, w którym złożono wniosek. Przy odbiorze należy okazać  stary dowód osobisty lub paszport.

Przy odbiorze e-dowodu osobistego można otrzymać kod PUK oraz PIN. Podawanie kodu PIN będzie potrzebne zawsze, gdy będziemy chcieli złożyć podpis osobisty lub zalogować się do e-usług administracji publicznej (np. skorzystać z ePUAP-u) za pomocą dowodu osobistego. Ustalenie kodów nie jest obowiązkowe przy odbiorze dokumentów, będzie to można uczynić w każdej chwili w dowolnym urzędzie gminy.

Zdjęcie do dowodu

Zdjęcie do dowodu powinno być aktualne, zrobione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o dowód. Ponadto:

• na zdjęciu nie można mieć nakrycia głowy, okularów z ciemnymi szkłami ani innych rzeczy, które utrudniają rozpoznanie;

• zdjęcie powinno przedstawiać całą głowę (od jej czubka) oraz górną część barków;

• twarz powinna zajmować 70–80% zdjęcia.

Inne wymagania:

• twarz musi być skierowana prosto w obiektyw aparatu;

• owal twarzy powinien być widoczny (bez półprofilu);

• osoba musi mieć naturalny wyraz twarzy, zamknięte usta i niezasłonięte brwi;

• oczy muszą być naturalnie otwarte, dobrze widoczne wraz ze źrenicami (na przykład niezasłonięte przez włosy) i skierowane prosto w obiektyw;

• niedopuszczalny jest efekt tak zwanych czerwonych oczu;

• uszy nie muszą być widoczne;

• fryzura może wystawać poza obrys zdjęcia.

Osoby noszące okulary mogą je mieć na zdjęciu, jeśli oczy są dobrze widoczne, a w szkłach nie odbija się światło.

Osoby z  wrodzonymi  lub nabytymi wadami wzroku mogą mieć na zdjęciu ciemne okulary. Wtedy do wniosku o dowód należy dołączyć orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.

Osoby noszące nakrycie głowy ze względu na religię mogą je mieć na zdjęciu, jeśli twarz jest nadal widoczna (cały owal twarzy oraz linia uszu muszą być odsłonięte). Wtedy do wniosku o dowód należy dołączyć zaświadczenie potwierdzające należenie do wspólnoty wyznaniowej (dotyczy to wyłącznie wspólnot zarejestrowanych w Polsce).

Nowe dowody z warstwą elektroniczną, e-dowody

Od marca 2019 r. można składać wnioski tylko o wydanie dowodu elektronicznego. Osoby, które posiadają stary dowód osobisty, mogą się nim posługiwać do daty utraty ważności widniejącej na tym dokumencie.

Zarówno dowód osobisty starego typu, jak i e-dowód zawiera następujące dane:

• imię lub imiona i nazwisko,

• nazwisko rodowe,

• imiona rodziców,

• datę i miejsce urodzenia,

• płeć,

• zdjęcie,

• numer PESEL,

• obywatelstwo,

• serię i numer dowodu,

• datę wydania,

• datę ważności,

• podmiot wydający.

Oprócz powyższych danych e-dowód zawiera również poniższe informacje (których nie mają dowody starego typu):

• powtórzone dane i dane dowodu zapisane w postaci elektronicznej zapisane na chipie;

• certyfikaty, które pozwalają:

• uwierzytelnić się w usługach online, na przykład zalogować na portalu ePUAP,

• podpisać elektronicznie dokumenty podpisem osobistym,

• potwierdzić swoją obecność;

• miejsce na certyfikat kwalifikowany podpisu elektronicznego;

• aplikację ICAO, która pozwala na skorzystanie z e-bramek na lotnisku.

E-dowód oprócz swojej podstawowej funkcji służy dodatkowo do elektronicznej komunikacji z administracją publiczną, służbą zdrowia i innymi podmiotami. Pozwala między innymi:

• zalogować się do portali administracji publicznej, na przykład ePUAP,

• elektronicznie podpisać dokumenty podpisem osobistym,

• elektronicznie podpisać się w usługach online administracji publicznej,

• korzystać z automatycznych bramek granicznych na przykład na lotniskach.

Aby móc korzystać ze wszystkich funkcji e-dowodu, należy ustawić własny kod PIN do podpisu osobistego (sześć cyfr) i kod PIN do profilu osobistego (cztery cyfry). Ustalanie tych kodów odbędzie się – w zależności do decyzji posiadacza dowodu – w urzędzie przy odbiorze dokumentu albo później w dowolnym momencie.

Logowanie się do usług w e-administracji oraz podpisywanie dokumentów elektronicznych będzie wymagało od posiadacza dowodu uprzedniej aktywacji warstwy elektronicznej dokumentu w urzędzie gminy przy odbiorze dowodu osobistego albo później, w dowolnym momencie. Czynność aktywacji będzie realizowana z wykorzystaniem czytników dowodów osobistych. Zakup czytników do obsługi nowych funkcji e-dowodu nie będzie obowiązkowy. Będzie to indywidualna i dobrowolna decyzja posiadacza dowodu osobistego.

Osoby niezainteresowane korzystaniem z profilu osobistego nie będą zmuszone do jego używania, zachowując jednocześnie możliwość uruchomienia go w okresie ważności dokumentu.

Jak zalogować się lub podpisać online e-dowodem?

Aby móc korzystać z elektronicznych funkcji e-dowodu, należy posiadać czytnik do e-dowodu oraz zainstalować oprogramowanie do jego obsługi, które można pobrać ze strony: https://www.gov.pl/web/mswia/oprogramowanie-do-pobrania

Aby zalogować się do usługi czy podpisać się e-dowodem, należy:

1. podłączyć czytnik NFC do komputera;

2. umieścić dowód na czytniku i pozostawić tam do zakończenia procesu logowania/podpisywania;

3. w oknie, które się pojawi, wpisać numer CAN z e-dowodu;

4. gdy pojawi systemowy komunikat o poprawnym załadowaniu certyfikatów e-dowodu – kliknąć „zaloguj”;

5. w oknie certyfikacji, które się ukaże, należy wybrać odpowiednią opcję;

6. w oknie przeglądarki lub na czytniku (zależy jakiego urządzenia używamy) należy wpisać indywidualny 4-cyfrowy kod PIN.

Kiedy niezbędna jest wymiana dowodu osobistego?

Dowód osobisty  jest ważny:

• 5 lat – dla osób w wieku do 5 lat,

• 10 lat – dla osób w wieku od 5 lat.

Nie ma obowiązku wymiany dotychczasowego dowodu osobistego na e-dowód. Wymiana nastąpi naturalnie, gdy upłynie ważność dotychczasowego dokumentu. Jeśli chcemy to zrobić wcześniej, można złożyć wniosek o dowód elektroniczny w każdej chwili.

Gdy dowód straci ważność, należy wyrobić nowy, czyli złożyć wniosek o jego wydanie jak za pierwszym razem, co najmniej 30 dni przed upływem terminu ważności dowodu.

Ponadto wniosek o nowy dokument, czyli wymiana dowodu osobistego powinna mieć miejsce, gdy:

• zmieniły się dane osobowe w obecnym dowodzie, na przykład nazwisko;

• znacznie zmienił się wygląd;

• obecny dowód zagubił się, został zniszczony lub skradziony;

• certyfikaty w dowodzie zostały unieważnione, bo na przykład minął termin zawieszenia;

• aktualny dowód nie jest e-dowodem, a chcesz go mieć;

• masz e-dowód bez certyfikatu podpisu osobistego lub certyfikatu do logowania (czyli certyfikatu identyfikacji i uwierzytelnienia);

• nie możesz złożyć podpisu osobistego lub się nim zalogować (uwierzytelnić).

Kradzież, zgubienie lub zniszczenie dowodu osobistego

W przypadku zgubienia e-dowodu można:

• zgłosić zagubienie  w dowolnym urzędzie gminy lub w każdej chwili przez internet na stronie www.login.gov.pl – e-dowód zostanie unieważniony od razu;

• zawiesić e-dowód na maksymalnie 14 dni; gdy po 14 dniach zawieszenie nie zostanie cofnięte przez zgłaszającego, e-dowód automatycznie zostanie unieważniony; w takiej sytuacji  należy złożyć wniosek o nowy dowód. Gdy w ciągu 14 dni zawieszenie zostanie cofnięte – e-dowód znowu będzie ważny. Zawieszenia dowodu i jego cofnięcia można zgłosić przez internet lub w urzędzie gminy;

• zgłosić na  policji – w przypadku kradzieży dowodu. Nie trzeba tego faktu już dodatkowo zgłaszać w urzędzie gminy – e-dowód zostanie unieważniony.

Kradzież lub zagubienie e-dowodu powinno się dodatkowo zgłosić w dowolnym banku, nawet jeśli nie ma się konta bankowego. Pozwoli to zadbać o bezpieczeństwo posiadacza dowodu oraz ochroni przed oszustami.

Kary za nieposiadanie dowodu

Art. 79 ustawy o dowodach osobistych wskazuje, że ten, kto uchyla się od obowiązku posiadania dowodu, podlega karze grzywny lub ograniczenia wolności. Grzywna może wynosić do 500 zł. W praktyce jednak rzadko się zdarza, aby na osoby, które wyrabiają dowód po wymaganym terminie, została nałożona kara.

Dowód osobisty  dla dziecka

Dowód osobisty musi mieć każdy pełnoletni obywatel, który mieszka w Polsce. Natomiast dzieci do lat 18 mogą posiadać dowód, choć nie muszą. Dowód osobisty dla dziecka jest potrzebny, gdy dziecko chce podróżować za granicę do krajów, w których nie jest wymagany paszport.

Wniosek o dowód osobisty dla dziecka można złożyć:

• przez internet – należy się zalogować do ePUAP przez profil zaufany lub z użyciem e-dowodu;

• w urzędzie.

Wniosek o dowód dla dziecka może złożyć jeden z rodziców, opiekun prawny lub kurator.

Aby uzyskać dowód dla dziecka, należy złożyć w urzędzie:

• wniosek o wydanie dowodu osobistego – można go pobrać ze strony internetowej lub  dostać w urzędzie gminy;

• jeśli chcemy, żeby w e-dowodzie dziecka był podpis osobisty, należy to zaznaczyć  we wniosku. Można to zrobić, jeśli dziecko ma 13 lat. Ale z podpisu może korzystać wyłącznie osoba dorosła  – będzie on ważny dopiero, gdy dziecko ukończy 18 lat;

• informacje o podpisie osobistym;

• zdjęcie dziecka;

• dowód osobisty rodzica.

Dziecko co do zasady powinno być przy odbiorze dowodu osobistego. Dowód można odebrać bez udziału dziecka, gdy:

• dziecko nie ma 5 lat lub

• dziecko nie ma 13 lat, ale było obecne przy składaniu wniosku w urzędzie.

Dziecko, które ukończyło 13 lat, może samodzielnie odebrać dowód.