Po stronie podatników, którzy likwidują jednoosobową działalność gospodarczą, może pojawić się pytanie, czy dopuszczalna jest sprzedaż majątku po likwidacji działalności gospodarczej na podstawie jednej faktury VAT. W poniższym artykule postaramy się w sposób kompleksowy omówić to zagadnienie, odnosząc się zarówno do podatku VAT, jak i podatku PIT.
Sprzedaż majątku po likwidacji działalności gospodarczej na gruncie podatku VAT
Omawiając kwestie sprzedaży likwidowanego majątku, należy wskazać, że na podstawie przepisów ustawy VAT istotnego znaczenia nabierać będzie określenie, czy sprzedaż majątku firmowego ma miejsce jeszcze przed czy też już po faktycznym zlikwidowaniu działalności.
Jeżeli bowiem podatnik zamierza zlikwidować firmę, ale jeszcze przed likwidacją sprzedaje całe przedsiębiorstwo na rzecz innego podatnika, to taka transakcja w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Jak bowiem wynika z treści art. 6 pkt 1 ustawy VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W tym miejscu przypomnijmy, że zgodnie z art. 55(1) Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
W rezultacie, jeżeli podatnik sprzedaje całe przedsiębiorstwo – rozumiane jako kompletne i funkcjonalnie powiązane składniki materialne i niematerialne służące do działalności gospodarczej – to w takim przypadku jest to czynność znajdująca się poza zakresem ustawy VAT.
Powyższe powoduje, że taka transakcja nie musi być udokumentowana fakturą, ponieważ nie jest to odpłatna dostawa towarów w rozumieniu ustawy VAT.
Inaczej cała sytuacja będzie przedstawiać się w sytuacji, gdy podatnik najpierw zlikwiduje działalność gospodarczą, a dopiero potem dokona ich sprzedaży. Wówczas należy mieć na względzie, że zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej oznacza konieczność sporządzenia spisu z natury na potrzeby podatku VAT i opodatkowania niesprzedanych towarów, od których odliczono podatek naliczony w ramach remanentu likwidacyjnego.
Jeżeli następnie po likwidacji działalności podatnik dokona sprzedaży całego majątku firmowego (w warunkach wskazujących, że sprzedaż nadal ma cechy działalności gospodarczej, a nie sprzedaży majątku prywatnego), to może znaleźć zastosowanie zwolnienie określone w art. 14 ust. 7 ustawy VAT.
W myśl przywołanego przepisu dostawa towarów dokonywana przez osoby fizyczne, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu od podatku przez okres 12 miesięcy od dnia zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury.
Sprzedaż majątku po likwidacji działalności gospodarczej a udokumentowanie sprzedaży polikwidacyjnego majątku fakturą
W zakresie obowiązków dokumentacyjnych związanych ze sprzedażą towarów wskażmy, że na mocy art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy VAT sprzedaż dokonana na rzecz innego podatnika podatku VAT wymaga wystawienia faktury VAT.
W myśl zaś art. 106b ust. 2 ustawy VAT podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.
Zwróćmy zatem uwagę, że ww. przepis nie obejmuje swoim zakresem zwolnienia określonego w art. 14 ust. 7 ustawy VAT.
Natomiast, przechodząc do kwestii konstrukcji samej faktury, należy zauważyć, że zgodnie z art. 106e ust. 1 ustawy VAT faktura powinna zawierać m.in. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi oraz miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług. W konsekwencji stwierdzić należy, że podatnik może wystawić jedną fakturę dokumentującą sprzedaż całego polikwidacyjnego majątku, przy czym w treści faktury powinny być oznaczone liczbowo oraz rodzajowo każde składniki majątkowe.
Za niezasadne należy zatem uznać rozwiązanie, w którym podatnik wystawia fakturę, gdzie w jednej pozycji cały majątek oznaczony jako „Majątek polikwidacyjny” i poda zbiorczą tj. zsumowaną wartość poszczególnych rzeczy.
Przykład 1.
Pani Ewelina zlikwidowała działalność gospodarczą i opodatkowała towary w ramach remanentu likwidacyjnego. Po 3 miesiącach cały pozostały w firmie towar sprzedała innemu przedsiębiorcy. W jaki sposób pani Ewelina powinna udokumentować sprzedaż?
Z uwagi na fakt, że sprzedaż ma miejsce w terminie 12 miesięcy, licząc od dnia zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej i pani Ewelina rozliczyła podatek należny od spisu z natury, to znajdzie zastosowanie zwolnienie określone w art. 14 ust. 7 ustawy VAT. W konsekwencji wystawiona przez panią Ewelinę faktura powinna zawierać wartości netto sprzedanych towarów, do których zastosowanie będzie miała stawka ZW. Każdy towar wraz z ilością powinien być wyszczególniony w treści faktury dokumentującej sprzedaż.
Sprzedaż majątku po likwidacji działalności gospodarczej na gruncie podatku PIT
W kontekście podatku dochodowego należy wskazać, że samo przekazanie firmowych składników do majątku prywatnego jest zdarzeniem neutralnym na gruncie podatku VAT.
Art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. a ustawy PIT podaje, że przychodami z działalności gospodarczej są przychody z odpłatnego zbycia składników majątku pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej prowadzonych samodzielnie.
Ponadto, jak wskazuje treść art. 14 ust. 3 pkt 12 ustawy PIT, za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej nie uważa się przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku pozostałych na dzień likwidacji prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej lub prowadzonych samodzielnie działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło 6 lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej.
Mając zatem na uwadze powyższe brzmienie przepisów, dokonanie w ciągu ww. okresu 6-letniego sprzedaży składników majątku pozostałych po likwidacji jednoosobowej działalności gospodarczej generuje przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Odnosząc się zatem do problematyki wskazanej na wstępie, należy stwierdzić, że możliwe jest dokonanie sprzedaży całego likwidowanego majątku, opierając się na jednej fakturze, jednakże w jej treści należy wyszczególnić rodzaj, ilość/liczbę oraz wartość poszczególnych składników byłego przedsiębiorstwa.
