Czy w przypadku likwidacji działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym i ponownym wznowieniu aktywności gospodarczej możliwe jest kontynuowanie opodatkowania na zasadach podatku liniowego? Z niedawnego wyroku NSA wynika, że wbrew stanowisku fiskusa, takie działanie jest dopuszczalne. W poniższym artykule przeanalizujemy zatem, czy likwidacja firmy a prawo do opodatkowania liniowego wykluczają się, czy może jednak opodatkowanie liniowe jest możliwe!
Zasady opodatkowania podatkiem liniowym
Przepisy ustawy o PIT wskazują, że podatnicy mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach podatku liniowego 19%. W tym przypadku są obowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzonego na piśmie oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego.
Dokonany wybór sposobu opodatkowania dotyczy również lat następnych, chyba że w kolejnych latach podatnik w terminie określonym powyżej zawiadomi na piśmie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania albo złoży w terminie i na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Ponadto, jeżeli podatnik:
- prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie i jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną,
- jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną
– wybór sposobu opodatkowania podatkiem liniowym dotyczy wszystkich form prowadzenia tej działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy.
Z przepisów wynika, że podstawową formą opodatkowania podatkiem dochodowym z działalności gospodarczej jest opodatkowanie według skali podatkowej. Wymieniona forma opodatkowania przysługuje z mocy ustawy i podatnik nie musi składać oświadczenia o jej wyborze. Złożenie stosownego oświadczenia – w wymienionym w przepisach terminie – jest natomiast warunkiem koniecznym dla możliwości skorzystania z opodatkowania w formie tzw. podatku liniowego albo podatku zryczałtowanego.
Likwidacja działalności gospodarczej i ponowne jej otwarcie a podatek liniowy
Przedmiotem sporu w zakresie wspomnianego wyroku NSA była sytuacja, w której przedsiębiorca prowadzący JDG wybrał jako formę opodatkowania podatek liniowy, następnie zlikwidował działalność i w kolejnym roku stał się wspólnikiem spółki osobowej.
Organ podatkowy, wydając interpretację w ww. sprawie (pismo z 22 października 2018 roku, wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej – 0115-KDIT3.4011.431.2018.1.WM), wskazał, że wyboru formy opodatkowania co do zasady dokonuje się na dany rok podatkowy. Jednak jeśli w ciągu roku podatnik skutecznie zlikwiduje pozarolniczą działalność gospodarczą i dopełni wszystkich związanych z tym nałożonych przepisami prawa obowiązków, likwidacja działalności wywołuje ten skutek prawny, że podatnik z chwilą likwidacji działalności gospodarczej rezygnuje z opodatkowania dla działalności gospodarczej, dla której złożono wcześniej oświadczenie, o wyborze podatku liniowego.
Dodatkowo Dyrektor KIS powołał się na wyrok NSA z 3 października 2014 roku (II FSK 2062/12), gdzie wskazano, że podatek liniowy ma zastosowanie tylko i wyłącznie do podatników, którzy prowadzą działalność gospodarczą, a nie do podatników, którzy wcześniej zlikwidowali działalność gospodarczą.
W interpretacji zaakcentowano, że oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania według zasad określonych w art. 30c ww. ustawy dotyczy wyłącznie podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, ponieważ zarówno oświadczenie o wyborze formy opodatkowania na zasadach podatku liniowego, jak i oświadczenie o rezygnacji z tej formy dotyczy podatników prowadzących tę formę działalności gospodarczej. Zatem to oświadczenie składane jest przez podatników kontynuujących prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.
W konsekwencji organ podatkowy uznał, że podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej po likwidacji poprzedniej nie jest już podatnikiem kontynuującym prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, gdyż poprzednia działalność została zlikwidowana.
To zatem oznacza, że podatnik, który zlikwidował JDG i w kolejnym roku rozpoczął działalność gospodarczą w formie spółki osobowej, nie ma prawa do podatku liniowego bez złożenia kolejnego oświadczenia o wyborze tej formy opodatkowania.
Likwidacja firmy a prawo do opodatkowania liniowego - wyrok NSA
NSA wskazuje, że ponowne otwarcie działalności nie wymaga składania nowego oświadczenia
Sprawa ostatecznie trafiła do rozpatrzenia przed NSA. W wyroku z 4 lutego 2022 roku (II FSK 1372/19) sąd wskazał, że stanowisko przyjęte przez organ podatkowy nie jest prawidłowe.
W uzasadnieniu do wyroku możemy przeczytać, że utrata prawa do opodatkowania działalności w formie podatku liniowego, zgodnie z przepisami, odbywa się, gdy podatnik złoży oświadczenie o rezygnacji lub oświadczenie o wyborze innej formy opodatkowania.
Ustawodawca nie przewidział co do zasady innych przypadków utraty prawa do sposobu opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c ustawy o PIT. W szczególności nie jest taką okolicznością „likwidacja”, czyli zakończenie prowadzenia działalności gospodarczej samodzielnie (jednoosobowo).
NSA wskazał, że całkowity brak aktywności podatnika przez cały rok podatkowy po zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej nie powoduje utraty prawa do opodatkowania podatkiem liniowym w kolejnych latach podatkowych. Istotne jest bowiem efektywne, rzeczywiste uzyskiwanie przez podatnika przychodów z działalności gospodarczej i korzystanie w każdym kolejnym roku podatkowym z wybranego sposobu opodatkowania podatkiem liniowym.
Zatem utrata możliwości opodatkowania może wynikać z tego, że podatnik, likwidując jedną z form prowadzenia działalności gospodarczej, w kolejnym roku podatkowym nie uzyskuje w ogóle przychodów z tego źródła.
To z kolei prowadzi do wniosku, że podatnik, który w jednym roku zlikwidował JDG prowadzoną samodzielnie i w kolejnym rozpoczął działalność jako wspólnik spółki osobowej, nadal może korzystać z podatku liniowego, o ile w przypadku JDG złożył oświadczenie o wyborze tej formy.
NSA wskazał również, że nie można zgodzić się z poglądem wyrażonym w wyroku II FSK 2062/12, utożsamiającym źródło przychodów z działalności gospodarczej z jednostkowym wpisem do ewidencji działalności gospodarczej, która może zostać przez podatnika zlikwidowana w trakcie trwania roku podatkowego.
Przykład 1.
Podatnik w 2021 roku założył JDG i jako formę opodatkowania wybrał podatek liniowy. Pod koniec 2021 roku zlikwidował firmę. W 2022 roku stał się wspólnikiem spółki jawnej i nadal opodatkowuje swoją działalność podatkiem liniowym. W świetle wyroku NSA ma do tego prawo pomimo braku złożenia kolejnego oświadczenia w 2022 roku.
Wyrok NSA z 4 lutego 2022 roku prezentuje zupełnie odmienne stanowisko niż do tej pory i co najważniejsze, jest to podejście korzystne dla podatników. Należy mieć nadzieję, że taka wykładnia przepisów utrzyma się i będzie respektowana również przez organy podatkowe.