Ustawa o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych dopuszcza możliwość prowadzenia wspólnej działalności socjalnej przez kilku pracodawców w oparciu o umowę. Kiedy i jakie warunki powinna taka umowa określać i do jakich celów wykorzystywana jest wspólna działalność socjalna pracodawców – wyjaśniamy w artykule.
Uprawnienie do podejmowania wspólnej działalności socjalnej przewiduje art. 9 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych. Działalnością socjalną są usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.
Zatem każdy przejaw działalności noszący znamiona działalności socjalnej może stać się przedmiotem zainteresowania kilku pracodawców. Wydaje się, że kumulowanie działalności socjalnej przez kilka podmiotów ma na celu lepsze i wzmożone zabezpieczenie socjalnych potrzeb pracowników, chociaż podjęcie decyzji o wspólnym przedsięwzięciu, wcale nie wyklucza prowadzenia działalności socjalnej w ramach innych świadczeń i w oparciu o własne uregulowania.
W rzeczywistości współpraca podejmowana jest przez pracodawców powiązanych ze sobą kapitałowo, należących do tej samej branży albo organizacji gospodarczej lub działających na tym samym obszarze. Na tym rozwiązaniu jak się wydaje zyskują małe przedsiębiorstwa – mali pracodawcy, a to ze względu na zasoby finansowe jakie wpływają do dyspozycji pracodawców.
Prowadząc wspólną działalność socjalną z przedsiębiorstwem, którego wkład finansowy jest większy zyskuje się możliwość przeznaczania środków na zróżnicowane cele, co w sytuacji posiadania skromnych zasobów finansowych nie zawsze byłoby możliwe.
Elementy obligatoryjne umowy o nawiązaniu wspólnej działalności specjalnej przez pracodawców
Umowa o wspólnym prowadzeniu działalności socjalnej jest umową cywilną, chociaż w kodeksie cywilnym, nie znajdziemy bezpośredniego odesłania do tej umowy, to należy uwzględnić przy jej konstrukcji przepisy dotyczące swobody umów wynikające z art. 3531 k.c.
Zgodnie z przywołanym przepisem strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. W istocie, strony umowy mają pełną swobodę zawarcia lub nie zawarcia umowy, mogą swobodnie wybrać kontrahenta, swobodnie ustalić treść umowy.
Pamiętać należy, że przepisy ustawy o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych, nakładają na strony umowy szczególne wymagania. Zgodnie z nimi umowa powinna także określać:
- przedmiot wspólnej działalności,
- zasady jej prowadzenia,
- sposób rozliczeń
- tryb wypowiedzenia i rozwiązania umowy.
Ponadto umowa może także określać warunki odstąpienia od jej stosowania oraz odpowiedzialność stron z tego tytułu.
Przedmiotem wspólnej działalności muszą być działania socjalne np. udzielanie pracownikom zwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe, albo bezzwrotnej pomocy materialnej. W praktyce, na wspólną działalność decydują się najczęściej jednostki oświatowe działające na terenie jednej gminy czy powiatu.
Jeśli chodzi o obowiązkową treść regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych to są to postanowienia określające zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej oraz zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu. Z funduszu mogą być finansowane tylko te rodzaje działalności socjalnej, które są objęte ustawową definicją pojęcia "działalność socjalna".
Uregulowanie w umowie kwestii dotyczącej rozliczeń urzeczywistnia się, kiedy strony uzmysłowią sobie, że wydatkowanie funduszy wymaga pełnej precyzji. Nie chodzi tutaj tylko o kwestie wydatków na wyznaczone cele, ale również o pokrywanie kosztów organizowania wspólnej działalności socjalnej.
W umowie należy również oznaczyć udziały stron będących pracodawcami w funduszu. Choć okoliczność ta nie wpływa na możliwość korzystania przez pracowników z samego funduszu, gdyż zasady te są identyczne dla wszystkich, bez znaczenia zatem są wnoszone wkłady.
Umowa o wspólna działalność socjalną może zostać zawarta na czas nieokreślony, jak i na czas określony. W każdym przypadku wymaga się doprecyzowania trybu wypowiedzenia i rozwiązania umowy.
Korzyści płynące ze wspólnej działalności socjalnej pracodawców
Niezmierną korzyścią jaką gwarantuje pracodawcom prowadzenie wspólnej działalności socjalnej jest lepsze zabezpieczenie interesów socjalnych swoich pracowników. Ponadto w pewnym sensie przystąpienie do wspólnej inicjatywy pracodawców, która we wzmocniony sposób zabezpiecza interesy pracowników, wpływa na budowanie pozytywnych relacji pomiędzy pracownikiem i pracodawcą.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, Dz.U.2021.746 t.j.
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U.2020.1740 t.j.
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
